گال، یکی از آلودگی های پوستی بسیار مسری است که بر اثر نفوذ کنه Sarcoptes scabiei به داخل پوست ایجاد می شود. این بیماری به دلیل شیوع بالایی که دارد، در بسیاری از نقاط جهان به یک نگرانی جدی تبدیل شده است. برای پیشگیری و درمان این بیماری همه گیر، نیاز است که اطلاعات کاملی در خصوص نحوه انتشار در دسترس عموم قرار گیرد. با در پیش گرفتن راهکارهایی مؤثر، نه تنها می توان بیماری گال را به صورت کامل درمان کرد، بلکه امکان پیشگیری از آن نیز به سادگی امکان پذیر است.

بیماری گال، تهدیدی برای سلامت عمومی

کنه Sarcoptes scabiei که عامل انتقال بیماری گال از فردی به فرد دیگر است، توانایی زیادی در نفوذ به داخل پوست و تولید مثل داخل بدن را دارد. به همین دلیل به سرعت گسترش پیدا می کند و می تواند تمامی افراد یک منطقه را درگیر کند. با توجه به ورود خیل عظیم مهاجران به کشورهای مختلف، نشانه های این بیماری در بسیاری از کشورهای مهاجرپذیر دیده می شود. به طوری که روزنامه گاردین نیز در بخشی جداگانه، به همه گیر شدن این بیماری در بریتانیا پرداخته است.

 در سال 2023 پزشکان بریتانیایی از افزایش شیوع بیماری گال در سراسر انگلیس خبر داده اند و آن را به عنوان تهدیدی جدی برای بهداشت عمومی در نظر گرفته اند. از آغاز زمستان، شیوع این بیماری در بریتانیا بیشتر از حد معمول بوده است و تنها در نوامبر 2023، تعداد افراد مبتلا به گال دو برابر میانگین فصلی بوده اند.

با توجه به افزایش حاشیه نشینی و همچنین ورود مهاجران غیرقانونی به کشور، احتمال همه گیر شدن گال در ایران نیز بسیار بالاست و باید اقدامات مناسبی برای آن در نظر گرفت.

علل شیوع گال چیست؟

گال توسط کنه هایی میکروسکوپی به نام Sarcoptes scabiei منتقل می شود. این کنه ها شباهت زیادی به شپش دارند, اما از نظر اندازه، بسیار کوچک تر هستند و ممکن است با چشم غیر مسلح نیز نتوان آنها را تشخیص داد. این کنه ها با ایجاد سوراخ و حفره هایی بسیار باریک، به داخل پوست نفوذ می کنند و طریق خوردن خون میزبان، زنده می مانند. با نفوذ به داخل پوست و فراهم شدن شرایط لازم برای تخم ریزی، کنه های گال به سرعت تکثیر می شوند و در عرض چند هفته علائم پوستی شدیدی را به وجود می آورد.

تماس فیزیکی با فرد مبتلا

 اصلی ترین دلیل شیوع گال، تماس فیزیکی با شخص مبتلاست. گال به راحتی در محیط های شلوغ مانند وسیله های حمل و نقل عمومی، زندان ها، مدارس، دانشگاه ها و خانه های سالمندان پخش می شود و بسته به شدت بیماری، می تواند افراد زیادی را مبتلا کند.

حاشیه نشینی و سبک زندگی آلوده

 یکی دیگر از دلایل شیوع گال، افزایش حاشیه نشینی و زندگی در محیط های آلوده است. بسیاری از کارشناسان ادعا می کنند که شیوع این بیماری در محیط هایی با سطح زندگی نامناسب، بیشتر مشاهده می شود که دلیل اصلی آن را نیز عدم استحمام منظم و سبک زندگی آلوده تلقی می کنند. علاوه بر این، بسیاری از افراد معتقدند شیوع این بیماری در زمستان بیشتر از سایر فصل هاست. با این حال دلیل عملی معتبری در خصوص افزایش کنه های گال در هوای سرد وجود ندارد و تنها عامل اصلی گسترش این بیماری در فصول سرد را می توان کاهش استحمام، عدم شستشوی منظم لباس ها و همپنین بیشتر شدن اجتماعات خانوادگی یا دوستانه نام برد که باعث افزایش احتمال شیوع گال می شوند.

عدم دسترسی به روش های درمانی

 مورد دیگری که باعث افزایش شیوع بیماری گال در سطح یک جامعه می شود، عدم دسترسی به روش های درمانی است. نمونه این موضوع را می توان در کشور انگلیس مشاهده کرد. از سپتامبر 2023 در این کشور، عرضه داروهایی مؤثر برای درمان گال نظیر پرمترین و مالاتیون، به شکلی جدی کاهش یافت. این موضوع باعث شد که افراد مبتلا به گال دسترسی مناسبی به روش های درمانی مؤثر نداشته باشند و این معضل، شرایط خوبی را برای گسترش این بیماری فراهم کرد. به صورتی که در ماه نوامبر، تعداد افراد مبتلا به شکلی تصاعدی افزایش پیدا کرد.

گال با چه علائمی خود را نشان می دهد؟

پس از نفوذ کنه ها به داخل پوست، حدود 2 تا 6 هفته طول می کشد تا علائم این بیماری نشان داده شود. با این حال مدت زمان بروز علائم گال در افرادی که قبلاً هم به این بیماری مبتلا شده اند، به 1 تا 4 روز نیز ممکن است کاهش پیدا کند. در این مدت فرد بیمار محسوب می شود و می تواند هر فردی را که با او ارتباط نزدیک داشته باشد، مبتلا کند.

خارش شدید، عمدتاً در شب

 اولین علامتی که ابتلا به گال را نشان می دهد، خارش بسیار شدید پوست است. افراد مبتلا به گال پس از گذشت زمانی حدود 1 تا 3 هفته، با خارش پوست همراه می شوند که شدت آن در شب افزایش پیدا می کند. هرچه کنه های Sarcoptes scabiei بیشتر در داخل پوست نفوذ و تولید مثل کنند، شدت این خارش ها افزایش پیدا می کند؛ به طوری که در صورت عدم درمان، خارش ایجاد شده ممکن است باعث ایجاد اختلالات خواب در شخص مبتلا شود.

بثورات پوستی

از دیگر علائمی که بیماری گال با آن شناسایی می شود، بثورات و اختلالات پوستی است. این علامت در تمامی افراد مبتلا ممکن است به یک شکل بروز ندهد و بسته به نوع شدت بیماری، میزان آن نیز متفاوت خواهد بود. بثورات پوستی در بسیاری از افراد با برجستگی های کوچک که اغلب به صورت رگه های خطی در زیر پوست است، آغاز می شود. برجستگی های ایجاد شده معمولاً شباهت زیادی به کهیر، رد نیش های حشرات و گره های پوستی دارند و حتی می توانند به شکل جوش های ریز قرمز رنگ نیز نمایان شوند. علاوه بر این، این بثورات در برخی افراد ممکن است با لکه های پوستی شبیه به اگزما مشاهده شوند؛ به همین دلیل در بسیاری از موارد، گال با اگزما، به اشتباه تشخیص داده می شود.

 زخم

زخم را نمی توان به عنوان یکی از علائم اصلی گال در نظر گرفت و معمولاً در دسته عوارض ثانویه این بیماری قرار می گیرد. با گسترش کنه های گال در بدن و هم چنین افزایش خارش، میل به خاراندن بثورات پوستی توسط بیمار افزایش پیدا می کند. از آنجایی که سیستم ایمنی بدن هنگام ابتلا به گال تا حدودی ضعیف می شود، خاراندن بثورات پوستی، زخم های مختلفی را روی پوست ایجاد می کند که ترمیم آنها نسبتاً طولانی خواهد بود. حتی در برخی افراد این زخم ها ممکن است با عفونت های باکتریایی شدید نیز همراه باشد و مشکلات بیشتری را برای بیمار به وجود آورد.

پوسته های ضخیم روی پوست

در صورت افزایش آلودگی و شدت گرفتن بیماری، پوسته های ضخیم و قهوه ای رنگی روی پوست ایجاد می شوند که با درد شدیدی نیز همراه اند. این پوسته ها معمولاً در نوع خاصی از بیماری گال به نام گال پوسته دار یا نروژی که شدت بسیار زیادی دارد، مشاهده می شوند و بیمار را در شرایط بسیار وخیمی قرار می دهند. گال نروژی در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف مانند سالمندان بیشتر رایج است و روند درمان آن نیز طولانی تر خواهد بود.

چه مناطقی از بدن بیشتر در معرض آسیب قرار می گیرد؟

گال می تواند در هر نقطه ای از پوست ایجاد شود؛ با این حال کنه های Sarcoptes scabiei ترجیح می دهند در قسمت های خاصی از بدن نفوذ کنند و ممکن است برخی از نواحی را مانند پوست بالای گردن، اصلاً درگیر نکنند. کنه های گال تمایل شدیدی به نفوذ بین انگشتان دست و پا و همچنین اطراف ناخن ها دارند و معمولاً اولین علائم بثورات پوستی نیز در همین مناطق مشاهده می شود. علاوه بر این، آرنج و مچ دست نیز از دیگر نقاطی هستند که تعداد کنه ها در آنها بیشتر مشاهده می شود.

 کنه های گال علاقه بسیار شدیدی به فرو رفتن در مناطقی از پوست که پوشیده می شوند دارند. مناطقی مثل خط کمربند، پوست اطراف نوک سینه، پوست محل انگشتر انگشتان دست، باسن، آلت تناسبی و زیر گردن، از مکان های مورد علاقه کنه گال برای تخم ریزی و گسترش هستند که هنگام بیماری، به شدت آسیب می بینند.

روش های مؤثر برای جلوگیری از شیوع گال

روش های مختلفی وجود دارد که همه ما می توانیم برای جلوگیری از شیوع گال و همچنین کاهش خطر ابتلا به این بیماری انجام دهیم. یکی از مؤثرترین کارها، اطلاع رسانی مؤثر در خصوص بیماری گال با اعضای خانواده، دوستان و آشنایان است. اگر تمامی افراد از امکان وجود این بیماری همه گیر اطلاع داشته باشند، مراقبت بیشتری صورت خواهد گرفت و می توان از گسترش گال به طور مؤثر جلوگیری کرد.

 هم چنین در صورت مشاهده شخصی با علائم گال مانند خارش، زخم یا بثورات پوستی، تا حد امکان باید از تماس فیزیکی با وی اجتناب کنیم و در اسرع وقت، او را به پزشک یا دکتر گال ارجاع دهیم. توجه داشته باشید که حضور چند دقیقه ای یک شخص مبتلا به گال در جمع های خانوادگی نیز می تواند باعث ابتلای سایر افراد به این بیماری شود.

 برای جلوگیری از شیوع گال در خانواده یا افرادی که با شما زندگی می کنند نیز باید اقدامات خاصی را انجام دهید. کنه Sarcoptes scabiei تنها در داخل پوست و با تغذیه از خون بدن می تواند برای مدتی طولانی زنده بماند و تولید مثل کند. با این حال این کنه ها در خارج از محیط بدن نیز می توانند تا 72 ساعت زنده بمانند و افراد مختلف را مبتلا کنند. به همین خاطر اگر شخصی در منزل شما به گال مبتلا شده است، باید تمامی لباس ها، ملافه ها، روبالشی ها و وسایلی که احتمال می دهید به گال آلوده شده اند را ضدعفونی کنید.

 گال نسبت به حشره های ریز روی تخت خواب و لباس ها مانند ساس (Bed bug)، زودتر از بین می رود به همین دلیل برای ضدعفونی کردن کامل، کافی است لباس ها و ملافه ها را در دمای بالای 60 درجه سانتیگراد شستشو دهید. هم چنین وسایلی که قابل شستشو نیستند را می توانید در کیسه پلاستیکی در بسته، به مدت حداقل 4 روز قرار دهید تا تمامی کنه ها به طور کامل از بین بروند. تمیز کردن فرش، مبلمان و پرده ها با جاروبرقی و ضدعفونی کردن دستگیره ها و سایر محیط با وایتکس نیز از دیگر اقداماتی است که می تواند باعث ریشه کن کردن کنه های گال شود.

مؤثرترین داروها برای فرد مبتلا به گال

تشخیص زودهنگام گال، تأثیر بسیار زیادی در درمان کامل این بیماری دارد. بسیاری از افراد مبتلا با تشخیص دقیق در همان روزهای اولیه بروز علائم، توانسته اند با استفاده از داروهای گیاهی مانند روغن چریش، روغن درخت چای و کرم کپسایسین، این بیماری را به صورت کامل درمان کنند. با این حال در صورتی که کنه ها گسترش بیشتری در بدن پیدا کرده باشند، باید از مداخله های پزشکی و داروهایی خاص برای درمان استفاده کرد.

 پرمترین و مالاتیون، دو داروی رایج در بریتانیا هستند که پزشکان برای موارد شدید گال تجویز می کنند. این داروها به طور مستقیم روی کنه ها اثر می کنند و با ایجاد اختلال در عملکرد آنها، گسترش این بیماری در بدن را کاهش می دهند. گزینه دیگری که می تواند برای درمان گال تأثیر زیادی داشته باشد، ایورمکتین است. ایورمکتین در دوران شیوع کرونا، به دلیل اینکه تصور می شد می تواند به عنوان درمانی مؤثر استفاده شود، گسترش زیادی پیدا کرد؛ در صورتی که هیچ ادعای علمی برای اثبات این موضوع وجود ندارد. با این حال اثرات این دارو روی بیماری گال، بر خلاف COVID-19 بسیار بالاست و می تواند به طور کامل، فرد مبتلا را درمان کند.

 ایورمکتین یک داروی ضد انگلی است و توسط سازمان بهداشت جهانی، به عنوان درمان گال توصیه می شود. با این وجود عوارض مختلفی را ممکن است برای بیمار به همراه داشته باشد که این موضوع، استفاده از آن را کمی محدود می کند. قرص ایورمکتین تنها باید توسط دکتر گال یا متخصص مراقبت های بهداشتی و با در نظر گرفتن شرایط و علائم بیمار تجویز شود و مصرف خودسرانه آن برای هر نوع بیماری، به هیچ عنوان توصیه نمی شود.

چه زمانی باید به دکتر گال مراجعه کرد؟

بسیاری از افراد به دلیل فشارهای اجتماعی مختلفی که هنگام ابتلا به گال به آنها وارد می شود، از درمان آن سر باز می زنند. این کار نه تنها می تواند گسترش بیماری در بدن بیمار را افزایش دهد و علائم را شدیدتر کند، بلکه باعث همه گیرتر شدن گال و شیوع آن به تمامی افراد یک محیط می شود. به همین دلیل توصیه می کنیم در صورت مشاهده علائم اولیه مانند خارش شدید طولانی مدت و بثورات پوستی، حتماً به یک پزشک متخصص مراجعه کنید و از برقراری تماس با سایر افراد، خودداری نمایید.

منبع: دکترگال