آشنایی با 10 دوبلور برتر تاریخ سینمای ایران

همه ما خاطرات شیرینی از کاراکترهای سینمایی و انیمیشنی در ذهن داریم؛ اما شاید آشنایی درستی با صداپیشگانی که نقش مهمی در این راستا ایفا کرده اند، نداشته باشیم. دوبلورهایی که با صدای گرم و گیرای خود به شخصیت ها جان بخشیده و آن ها را در یادها ماندگار کرده اند. به همین دلیل، نوشتار پیش رو به آشنایی با 10 دوبلور برتر تاریخ سینمای ایران اختصاص دارد.

دوبلور های مشهور ایرانی

جامعه دوبلورهای محبوب ایرانی، بسیار گسترده است. در اینجا تنها برخی از دوبلورهای مشهور را معرفی می کنیم که آثار ماندگاری از خود بر جای نهاده اند.

منوچهر والی زاده

منوچهر والی زاده، یکی از پیشکسوتان عرصه دوبلوری ایران است که در 1319 به دنیا آمد و از 1340 فعالیت صداپیشگی خود را آغاز کرد. لحن دلنشین و طراوت صدای منوچهر والی زاده باعث شد که در اغلب موارد، دوبله صدای شخصیت های جوان به او سپرده شود. به گفته وی، فعالیت مداوم در عرصه دوبلوری، موجب جوان ماندن صدایش شده است.

صحبت کردن به جای شخصیت های کارتونی لوک خوش شانس و پسر شجاع از جمله کارهای ماندگار او به شمار می روند؛ همچنین والی زاده با شخصیت مایکل اسکافیلد در مجموعه فرار از زندان نیز به شهرت خاصی رسید.

از دیگر آثار صداپیشگی منوچهر والی زاده می توان به دوبلوری شخصیت جیم وست در مجموعه وست زبر و زرنگ، بازیل رتبون در فیلم شرلوک هلمز، رابرت دنیرو در فیلم پدر خوانده و جان میلز در آرزوهای بزرگ اشاره کرد.

چنگیز جلیلوند

چنگیر جلیلوند، متولد 1319 بوده و بر اساس نظرسنجی ویژه نامه مجله فیلم، به عنوان دومین دوبلور برتر تاریخ ایران انتخاب شده است. وی از سال 1336 وارد عرصه تئاتر شد و در سال های بعد به بازیگری و دوبلوری روی آورد. جلیلوند در سال 1399 به علت بیماری کرونا درگذشت.

هر چند که چنگیز جلیلوند در مقایسه با همکاران هم نسل خود، اندکی دیر پا به عرصه دوبلوری نهاد، اما طی مدت کوتاهی توانست، به جای تعداد زیادی از کاراکتر مهم، صحبت کند. جنس خاص و انعطاف صدا، به علاوه هوش فوق العاده، دلایل اصلی موفقیت این هنرمند پیشکسوت هستند.

گویندگی به جای افراد معروفی مانند مرحوم فردین و بهروز وثوقی، باعث شده است که صدای چنگیز جلیلوند، بسیار ماندگار و خاطره انگیز باشد. از دیگر کارهای معروف وی می توان به صدا پیشگی اختصاصی افراد مشهوری مثل مارلون براندو و پل نیومن اشاره کرد.

خسرو خسروشاهی

خسرو خسروشاهی، متولد سال 1320، یکی از دوبلورها و مدیر دوبلاژهای پیشکسوت ایرانی است. وی اخیراً به علت بیماری از هنر دوبلاژ خداحافظی کرده است.

از جمله آثار خسرو خسروشاهی می توان به دوبله فیلم های آل پاچینو، آلن دلون و آمیتاب باچان اشاره کرد. معروف ترین فیلم هایی که این هنرمند محبوب دوبله کرده است، عبارتند از: پدر خوانده، بعد از ظهر نحس، سگ های پوشالی و لنی.

در ادامه به برخی دیگر از شخیصت ها و فیلم هایی که وی به عنوان دوبلور در آنها فعالیت کرده است، اشاره می کنیم:

ناصر طهماسب

یکی از صداهای خاص و ماندگار ایرانی، صدای گیرا و جذاب ناصر طهماسب است. این دوبلور معروف، متولد سال 1318 بوده و اخیرا‍ً (1 دی 1402) درگذشته است. ناصر طهماسب در عرصه های مختلف هنری از جمله بازیگری فعالیت کرده و اما سابقه کار دوبلوری وی به صورت حرفه ای به سال 1340 بر می گردد.

هنرمند نام برده، حدود 60 سال در حوزه دوبلوری فعالیت کرده و صدای او هرگز فراموش نخواهد شد. او به جای ستارگان بزرگی مانند هارولد لوید، جک نیکلسون، جمیز استوارت، کری گرانت، همفری بوگارت، هنری فوندا، استیو مک کوئین، آنتونی پرکینز و دیوید جانسن، صحبت کرده است.

از جمله معروف ترین آثار صداپیشگی ناصر طهماسب می توان به دوبلوری در فیلم های دیوانه از قفس پرید (به جای جک نیکلسون)، دختر خداحافظی (ریچادر دریفوس)، پاپیون (داستین هافمن)، برد باد رفته (لسلی هاوارد)، محمد رسول الله به جای(جانی سکا) و فیلم ایرانی سوته دلان (جهانگیر فروهر) اشاره کرد.

ژاله علو

ژاله علو (متولد 1306) یکی دیگر از دوبلورهای موفق و پرکار تاریخ سینمای ایران به شمار می رود. از آثار او می توان به دوبلوری نقش سوفیا لورن در فیلم هوس زیر درخت نارون و فیلم خانه قایقی، همچنین نقش کتی هورادو در فیلم مردی از دل ریو، جین هاگن در فیلم جنگل آسفالت و دوریس دی در فیلم لج و لجبازی اشاره کرد.

علاوه بر آنچه در بالا گفته شد، ژاله علو در زمینه دوبله شخصیت های انیمیشنی نیز فعالیت زیادی داشته است، همچنین خانم علو، مدیر دوبلاژ کارتن های محبوبی مانند رامکال، سرندیپیتی، مجموعه فیلم های سینمایی جادوگر شهر زمرد و مجموعه تلویزیونی مشهور سال های دور از خانه بوده است.

ناگفته نماند که ژاله علو، فارغ التحصیل دانشرای مقدماتی و هنرستان هنرپیشگی تهران است. وی در سال 1331 کار گویندگی در رادیو را آغاز نمود و از سال 1332 به عرصه دوبلوری روی آورد.

نصرالله مدقالچی

نصرالله مدقالچی (متولد 1323)، دوبلور و گوینده مشهور ایرانی است. خوانش جذاب دکلمه کارتون آنشرلی از جمله آثار فراموش نشدنی وی به شمار می رود؛ البته برای این انیمیشن به عنوان سرپرست گویندگان نیز فعالیت کرده است. دیگر اثر بسیار معروف مدقالچی در زمینه دوبلوری، سخن گفتن به جای نقش ابوسفیان با بازی (مایکل آنسارا) در فیلم معروف محمد رسول الله است.

هنرمند نام برده به جای بازیگران معروف سینمای جهان از جمله ژان گابن، جین هکمن، شان کانری در فیلم (تسخیرناپذیران) و ریچادر ویدمارک در (آلوارز کلی) سخن گفته است.

نصرالله مدقالچی از جمله هنرمندان محبوبی است که عمر گران مایه خود را در شغل دوبلوری و صداپیشگی صرف کرده است. لحن گیرا، جذاب و تن صدای خاص وی از جمله دلایل دلنشینی و ماندگاری صدای وی به شمار می روند.

در ادامه به برخی دیگر از آثار آقای مدقالچی اشاره می کنیم:

• در فیلم جوجه فکلی به جای احمد معینی
• در فیلم خوب، بد، زشت (به جای ایلای والاک)
• در فیلم های نقاب زورو، سکوت بره ها و افسانه های پاییزی (به جای آنتونی هاپکینز)
• در دزدان دریایی کارائیب به جای جفری راش
• در ماجراهای تن تن به جای کاپیتان هادوک
• در فیلم تحت تعقیب (جنرال آدام وودوارد)

ابوالحسن تهامی

ابوالحسن تهامی (متولد 1317) صداپیشه، گوینده، دوبلور و مدیر دوبلاژ حرفه ای ایرانی است که بسیاری از فیلم های سینمایی قبل و بعد از انقلاب با صدای وی ماندگار شده اند. همانند بسیاری از صداپیشگان مشهور، تهامی نیز فعالیت هنری خود را با تئاتر آغاز کرد؛ اما لحن زیبا و گیرای وی باعث ورود ایشان به عرصه دوبلوری و گویندگی شد.

پیشینه آغاز فعالیت دوبلوری حرفه ای ابوالحسن تهامی به سال 1337 و فیلم هندی کلوپ شبانه باز می گردد. نخستین فیلمی که تهامی، مدیرت دوبلاژ آن را بر عهده گرفت، فیلم ایرانی تپه عشق بود. این هنرمند خوش صدا در همان اوایل فعالیت خود، با دوبله فیلم مشهور رومئو و ژولیت، عنوان مدیر دوبلاژ شاخص را به دست آورد.

تعداد آثاری که در آنها، ابوالحسن تهامی به عنوان دوبلور یا مدیر دوبلاژ فعالیت نموده، بسیار زیاد است. در ادامه به بخشی از آنها اشاره می کنیم:

• در فیلم اشک ها و لبخندها به جای کریستوفر پلامر
• در فیلم بانوی زیبای من به جای رکس هریسون
• در فیلم معما به جای کری گرانت
• در فیلم سلطان کمدی به جای جری لوئیس
• در فیلم وداع با اسلحه به جای ویتوریو دسیکا
• در فیلم مری پاپینز به جای دیوید تاملینسون و به عنوان مدیر دوبلاژ
• در فیلم بابا غاز به جای کری گرانت و به عنوان مدیر دوبلاژ
• مدیریت دوبلاژ فیلم های مشهور کودک قهرمان، ارباب دنیا، خداحافظ چارلی و چنگیزخان

منوچهر اسماعیلی

منوچهر اسماعیلی، یکی دیگر از صداپیشگان مشهور ایران به شمار می رود که در 1318 متولد شده و فعالیت دوبلوری خود را از سال 1336 آغاز نموده است. این هنرمند گرانقدر آثار زیادی در کارنامه خود دارد؛ اما به نظر می رسد که عمده شهرت وی به خاطر دوبلوری چند شخصیت در یک فیلم، همراه با تیپ سازی عالی است.

منوچهر اسماعیلی در سریال ایرانی معروف هزار دستان، به جای شعبان جعفری با بازی (محمدعلی کشاورز)، رضا تفنگچی (نقش جمشید مشایخی) و هزار دستان بازی (عزت الله انتظامی) سخن گفته است. این دوبلور در سال 31 مرداد 1401 چشم از جهان فرو بست.

از جمله آثار معروف و فراموش نشدنی منوچهر اسماعیلی می توان به دوبلوری نقش حمزه در فیلم محمد رسول الله اشاره کرد. بی تردید لحن گیرا و محکم این هنرمند، مهم ترین دلیل ماندگاری شخصیت حمزه (عموی پیامبر) در ذهن بینندگان فارسی زبان است.

خسرو شمشیرگران

خسرو شمشیرگران (متولد 1323) کار دوبلوری را از سال 1349 آغاز کرد. از جمله فعالیت های مشهور این صداپیشه خوش الحان می توان به دوبلوری در سریال امام علی (ع)، دوبله دوم فیلم بر باد رفته، دی دی و ارثیه فامیلی، ساعت ها و همچنین کارتون های شیر شاه و اسم تو اشاره کرد.

داوود نماینده

داوود نماینده (متولد 1329) یکی دیگر از هنرمندان عزیزی است که ابتدا (سال 1347) وارد رادیو شد و از سال 1355 به هنر ارزشمند دوبلوری روی آورد. این صداپیشه پیشکسوت، مدیریت دوبلاژ بیش از یازده هزار فیلم را بر عهده داشته است.

ویژگی بارز صدای داوود نماینده، انتقال احساس به طرزی فوق العاده است. به نحوی که در یک مستند، حس طبیعت را تداعی می کند و در فیلمی احساسی، حس شخصیت مد نظر را به خوبی انتقال می دهد. از جمله آثار معروف وی می توان به دوبلوری مستندهای حس برتر و سیاره زمین اشاره کرد.

سخن پایانی

زمانی که صحبت از پیشکسوتان دوبله به میان می آید کمتر کسی فکر می کند که این عزیزان هنوز هم با صدای زیبا و خوش الحان خود بتوانند به خوبی دوبله جدیدترین فیلم ها را بر عهده بگیرند، اما در واقعیت علی رغم تصورات بسیاری از افراد پیشکسوتان دوبله هنوز هم می توانند مانند گذشته خاطراتی شیرین را برای ما با صدایشان خلق کنند. به همین سبب سایت چکاوا توانسته با همکاری این عزیزان هنوز هم همانند گذشته خاطرات شیرین را برای ما به ارمغان آورد.