مقایسه حجم سرمایه گذاری های خطرپذیر در ایران با سایر کشورها

مقایسه حجم سرمایه گذاری های خطرپذیر در ایران با سایر کشورها، نشان می دهد تحریم ها و عدم عرضه اولیه استارتاپ ها در بورس به اکوسیستم ضربه زده است.

جدیدترین گزارش انجمن VC از سال 1400 نشان می دهد مبلغ کل قراردادهای سرمایه گذاری خطرپذیر در ایران حدود 2214 میلیارد تومان بوده که این رقم با نرخ فعلی دلار معادل 63 میلیون دلار است. طبق این گزارش حدود 1500 میلیارد تومان به شیوه مستقیم روی استارتاپ ها و شرکت های فناور سرمایه گذاری شده که معادل دلاری این رقم نیز چیزی در حدود 43 میلیون دلار می شود. ارقامی که در نگاه اول برای یک اکوسیستم استارتاپی آنچنان بزرگ به نظر نمی رسد، از همین رو با مقایسه آن با سایر کشورهای جهان، می توان دید بهتری نسبت به آن داشت.

آنطور که در گزارش انجمن سرمایه گذاری خطرپذیر آمده، طی سال گذشته 310 قرارداد سرمایه گذاری خطرپذیر منعقد شده است، بنابراین میانگین مبلغ هر قرارداد چیزی حدود 7 میلیارد تومان، معادل 200 هزار دلار است.

اگرچه رقم کل سرمایه گذاری به نسبت سال 1399 حدود 3 برابر شده است، اما با توجه به نرخ دلار در کشور و تورم موجود، ارقام قابل توجهی به نظر نمی رسد. از سوی دیگر براساس گزارش انجمن، 42 درصد از قراردادهای سرمایه گذاری خطرپذیر در سال 1400، مبلغی کمتر از یک میلیارد تومان دارند. اما وضعیت سایر کشورها در زمینه سرمایه گذاری خطرپذیر چگونه است؟

سرمایه گذاری 1.5 میلیارد دلاری در ترکیه

ترکیه کشوری شبیه به ایران است که اکوسیستم استارتاپی آن نیز از سوی فعالین داخلی، زیر ذره بین قرار دارد. از همین رو بد نیست وضعیت سرمایه گذاری خطرپذیر در این شرکت را بررسی کنیم.

شرکت Startups.watch که در زمینه جمع آوری و تحلیل داده ها فعالیت می کند، گزارشی از سرمایه گذاری در اکوسیستم استارتاپی ترکیه منتشر و آن را با سایر کشورها مقایسه کرده است. آنطور که در گزارش این شرکت آمده، در سال 2021 مجموعاً 1.5 میلیارد دلار سرمایه گذاری خطرپذیر در این کشور انجام شده است. این رقم رشدی نزدیک به 10 برابری در مقایسه با سال 2020 داشته است.

در این گزارش همچنین به سرمایه گذاری خطرپذیر 131 میلیارد دلاری در چین و 42 میلیارد دلاری در هند اشاره شده است.

سرمایه گذاری های میلیارد دلاری در آمریکا

آمارهای استاتیستا نشان می دهد سرمایه گذاری خطرپذیر در آمریکا در سال 2021 بالغ بر 332 میلیارد دلار بوده است. این رقم نسبت به سال 2020 رشدی دو برابری را تجربه کرده است.

نکته قابل توجه اینکه در سال 2021 تعداد معامله های سرمایه گذاری خطرپذیر در آمریکا حدود 15 هزار و 855 مورد بوده است. این رقم در مقایسه با 310 قرارداد یک سال گذشته سرمایه گذاری خطرپذیر ایران، حرف های بسیاری برای گفتن دارد.

سرمایه گذاری خطرپذیر خاورمیانه و شمال آفریقا

کل سرمایه گذاری خطرپذیر گزارش شده از سوی انجمن VC ایران 63میلیون دلار بوده است. این رقم به هیچ عنوان قابل قیاس با سرمایه گذاری خطرپذیر 332میلیارد دلاری آمریکا، 131 میلیارد دلاری چین، 42 میلیاردی هند و 1.5میلیارد دلاری ترکیه نیست.

ارقام اعلام شده در گزارش Startups.watch نشان می دهد وضعیت ایران حتی در میان کشورهای خاورمیانه هم قابل قبول نیست. امارات که هم زمان با بالاگرفتن اعتراض ها به طرح صیانت در ایران، حضور استارتاپ ها و فعالین تکنولوژی ایرانی را در کشور خود تسهیل می کرد، در سال 2021 سرمایه گذاری 1.3میلیارد دلاری داشته است.

عربستان با 558 میلیون دلار، بحرین 111 میلیون دلار و حتی اردن با 78 میلیون دلار، سرمایه گذاری خطرپذیر بیشتری در مقایسه با ایران طی سال 2021 داشته اند.

البته رقم دلاری سرمایه گذاری خطرپذیر ایران که از سوی انجمن سرمایه گذاری خطرپذیر گزارش شده از کشوری همچون مراکش بالاتر بوده است.

به نظر می رسد تحریم های چند سال اخیر و عدم ورود سرمایه جدید به کشور، اکوسیستم استارتاپی را با مشکلی جدی مواجه کرده است. هر چه سرمایه گذاری در این حوزه اندک باشد، رشد این شرکت ها و تولد استارتاپ هایی که می توانند تسهیل گر زندگی مردم باشد، سخت تر می شود.

مشکلات عرضه اولیه استارتاپ ها در بورس نیز خود معضل دیگری است که مانع سرمایه گذاری های جدید در این حوزه می شود. واقعیت این است که عرضه استارتاپ ها در بورس به معنی افزایش جذابیت ورود سرمایه گذاران جسور در اکوسیستم استارتاپی کشور است، چراکه سودآوری سرمایه گذاری جسورانه وابسته به فرآیند خروج (Exit) مناسب است. تا زمانی که مشکل خروج حل نشود، کسی پولش را در استارتاپ ها حبس نمی کند.