مراقبت‌ های قبل و حین بارداری، ویژه خانم‌ های دارای تیروئید پرکار یا کم‌ کار

دوران بارداری دوران حساسی است و نیازمند ملاحظات زیادی می باشد که از جمله این موارد می توان به بررسی و کنترل اوضاع هورمونی بدن اشاره کرد. هورمون های تیروئیدی از مهم ترین هورمون های بدن هستند که در مادران باردار علاوه بر این که بر حال مادر تأثیر گذارند، برای جنین هم از اهمیت بالایی برخوردار هستند. با توجه به این موضوع اختلالات تیروئیدی که در نتیجه آن اختلالات هورمونی رخ می دهد، موضوعی بسیار جدی و مهم است که حتماً باید برای کنترل و درمان آن اقدام کرد.

خوش بختانه با یک سری فعالیت ها و ملاحظات می توان به خوبی انواع اختلالات تیروئیدی را کنترل و مدیریت کرد که در ادامه این نوشته از درمانکده قصد داریم تا در رابطه با مراقبت های قبل و حین بارداری ویژه خانم های دارای تیروئید پرکار یا کم کار صحبت کنیم، پس تا انتها با ما همراه باشید.

اختلالات تیروئیدی و تاثیرات آن

تیروئید یکی از مهم ترین غده های موجود در بدن است که در قسمت تحتانی گلو قرار داشته و دو هورمون بسیار مهم که وظیفه دار کنترل فرآیند متابولیسم بدن یا همان سوخت و ساز هستند را تولید و ترشح می کند. هرگونه بروز اختلال در این غده باعث مختل شدن فرآیند متابولیسم و در نتیجه آن به هم ریختن تعادل سطح انرژی در بدن می شود.

اختلالات تیروئیدی به دو صورت خود را بروز می دهند که به شرح زیر است:

تیروئید کم کار

خود موضوع بارداری می تواند یکی از دلایل بروز تیروئید کم کار باشد. شایع ترین نوع اختلالات تیروئید، تیروئید کم کار است که در آن فعالیت غده تیروئید از حد استاندارد کمتر شده و به تبع آن متابولیسم بدن هم کندتر می شود. این موضوع باعث کم شدن شدید سطح انرژی بدن شده که با علائمی همچون ضعف شدید عضلانی، احساس خستگی مداوم و بسیاری موارد دیگر همراه است.

تیروئید پرکار

تیروئید پرکار وضعیت معکوس تیروئید کم کار می باشد که کمتر شایع می باشد اما خطرناک تر از وضعیت قبلی است. در تیروئید پرکار، متابولیسم بدن افزایش پیدا می کند و با نشانه هایی همچون بی خوابی، عصبی شدن، تپش قلب و بی نظمی در آن و بسیاری موارد دیگر همراه است.

البته این نشانه ها به صورت کلی مطرح شدند و افراد مبتلا به اختلالات تیروئید ممکن است نشانه هایی به غیر از این موارد داشته باشند. بنابراین در صورت بروز هرگونه از موارد ذکر شده حتماً با دکتر فوق تخصص غدد مشورت کنید.

اهمیت هورمون تیروئید در بارداری

همان طور که در ابتدا گفته شد، هورمون های تیروئیدی علاوه بر این که بر سلامت مادر تأثیر گذار هستند، برای سلامت جنین نیز از اهمیت بالایی برخوردار بوده و بانوان باردار باید بسیار بیشتر از سایر افراد بر روی متعادل بودن وضعیت تیروئید در بدنشان حساس باشند.

اهمیت هورمون های تیروئیدی در چند ماه اول بارداری به شدت بالا است چرا که بیشترین سهم رشد مغزی جنین متعلق به هورمون های تیروئیدی بوده و هرگونه اختلال تیروئید مخصوصاً کم کاری تیروئید می تواند تأثیرات منفی جبران ناپذیری بر روی ضریب هوشی و هم چنین فعالیت های مغزی جنین داشته باشد.

به صورت کلی، عوارض اختلالات تیروئیدی در دوران بارداری عبارتند از زایمان زودرس، سقط جنین، مرده زایی، مختل شدن فرایند رشد جسمی و مغزی نوزاد و در نتیجه آن متولد شدن نوزاد بسیار سبک و با ضریب هوشی پایین و مسمومیت بارداری.

مراقبت های قبل و حین بارداری

تجویز فرآیند های پزشکی مربوط به اختلالات تیروئید پیش از بارداری و یا در حین بارداری بر عهده دکتر زنان و زایمان و هم چنین دکتر غدد است اما توصیه های کلی وجود دارند که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت.

برای تشخیص اقدام کنید

 اختلالات تیروئیدی در مراحل اولیه خود را به خوبی نشان نمی دهند بنابراین اقدامات مربوط به تشخیص آن بسیار مهم است. توصیه می شود که حتماً پیش از بارداری حتی در صورتی که علائم خاصی هم ندارید، آزمایشات مربوط به تشخیص اختلالات تیروئید را انجام دهید.

هم چنین در حین بارداری چه در صورتی که مبتلا به اختلالات تیروئید هستید و چه نه، هر شش هفته یکبار آزمایش تیروئید بدهید تا طبیعی بودن سطح هورمون های تیروئیدی موجود در بدن مشخص شود.

برای درمان اقدام کنید

مشکل اختلالات تیروئیدی مشکلی خطرناک و جدی است مخصوصاً در دوران بارداری، بنابراین نمی توان صرفاً از طریق مراقبت های تغذیه ای و سایر موارد اینچنینی اقدام به درمان یا کنترل آن کرد. متاسفانه اختلالات تیروئیدی به صورت کامل قابل درمان نيستند؛ البته ممکن است در دوران بارداری به صورت مقطعی به وجود بیایند و سپس از بین بروند اما به هر صورت نیاز است تا برای کنترل مشکلات تیروئیدی دارو های مخصوص مصرف کرد و یا در موارد خاص، با جراحی بخش یا تمام غده تیروئید را خارج نمود.

تغذیه خود را کنترل کنید

تغذیه مادران باردار به خودی خود دارای اهمیت بالایی است و این موضوع زمانی مهم تر می شود که مادر، مبتلا به اختلالات تیروئید باشد. در هنگام بروز اختلالات تیروئیدی بسته به نوع بیماری توصیه های تغذیه ای وجود دارند که برخی از آن ها به شرح زیر است.

توصیه های تغذیه ای برای مبتلایان به تیروئید کم کار:

• مصرف اسیدهای چرب ضروری
• نوشیدن حداقل 7 لیوان آب در روز
• مصرف منابع ویتامین های A,D,E,C
• استفاده از سبزیجات به صورت پخته
• مصرف منابع غنی آهن مانند جگر و گوشت قرمز
• مصرف منابع ید مانند نمک دریا و ماهی آب شور
• قطع یا محدود سازی مصرف نوشیدنی های کافئین دار، مواد غذایی حاوی گواتروژن و فراورده های گندمی و شیری

توصیه های تغذیه ای برای مبتلایان به تیروئید پرکار:

• استفاده از آجیل های بدون نمک
• مصرف منابع بدون ید ویتامین های A ,C
• استفاده از مواد غذایی پرکالری و پر پروتئین
• قطع یا کنترل مصرف غذاهای نمک سود، نمک و مواد غذایی ید دار و نوشیدنی های کافئین دار

اصلاح سبک زندگی

نه تنها برای بهبود اختلالات هورمونی بلکه برای درمان و بهبود هر بیماری دیگری اصلاح اصلاح سبک زندگی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. سبک زندگی غلط چه برای مادران باردار و چه برای افراد دیگر مشکلات زیادی را به وجود می آورد که تشدید و یا ایجاد اختلالات هورمونی یکی از همین مشکلات است.

مهم ترین اقدامات برای اصلاح سبک زندگی عبارت اند از:

• ترک دخانیات
• دوری از استرس
• ورزش و تحرک مناسب
• اصلاح عادات نامناسب خواب
• اصلاح عادات نامناسب غذایی

کلام آخر

اختلالات تیروئید به خودی خود برای تمامی افراد خطرناک و مشکل ساز است و در هر صورت باید اقداماتی برای کنترل این مشکل صورت بگیرد. در این بین مادران باردار که سلامتی آن ها تاثیرات مستقیم بر روی سلامتی انسان دیگری دارد باید اهمیت بیشتری برای سلامت خود مخصوصاً در حوزه اختلالات هورمونی و اختلالات تیروئید قائل باشند و از طریق روش هایی از سلامتی خود و فرزندشان مراقبت کنند. ما در این نوشته تمام تلاش خود را به کار بستیم تا مهم ترین مراقبت های لازم قبل یا حین بارداری برای مادران مبتلا به اختلالات تیروئید را تشریح کنیم.

در صورتی که قصد پیگیری این موضوع را از طریق پزشکان متخصص و مراجع تخصصی دارید، به سادگی می توانید از طریق سایت یا اپلیکیشن درمانکده اقدام به دریافت آنلاین نوبت پزشک متخصص کرده و هر چه سریع تر فرایند های درمانی را آغاز کنید.