گوی سبقت در دستان جهان در حال توسعه‌

پدیده شهرهوشمند فرصت‌های زیادی را در زمینه‌های مختلف اقتصادی ایجاد می‌کند. کارشناسان اقتصادی معتقدند که شهرهای هوشمند و سازمان یافته به‌عنوان یک کاتالیزور اقتصادی عمل می‌کنند.

کاربری دیجیتال و تکنولوژی با پشتیبانی عوامل کلیدی زمینه را برای ارائه خدمات جدید و بازار‌های جدید فراهم می‌آورد. شهرداری‌ها، شهروندان هوشمند، اپراتور‌ها، معماران، بانک‌های دولتی و خصوصی از جمله این عوامل کلیدی هستند که در ساخت و توسعه شهر هوشمند نقش بسزایی دارند. اما برای تبدیل شدن به شهری هوشمند چه زیرساخت‌هایی لازم است؟

سازمان ملل متحد پیش‌بینی می‌کند که در سال 2050 میلادی 66 درصد از جمعیت جهان در مناطق شهری زندگی کنند، در مقابل 54 درصد جمعیت شهر نشین در سال 2014. رشد این پدیده در کشور‌های کمتر توسعه‌یافته به مراتب بیشتر از سایر کشورهاست. براساس گزارشی که سازمان ملل متحد منتشر کرده است، در حال حاضر 31 درصد از جمعیت این کشور‌ها زندگی در شهرها را تجربه می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود این میزان تا سال 2050 به 50 درصد برسد.

یک باور غلط

این باور و تصور عمومی که مردم در کشور‌های پیشرفته مدرن‌تر فکر می‌کنند و اینکه کشورهای توسعه‌یافته دارای زیرساخت‌های قوی‌تری برای تبدیل شدن به شهر هوشمند هستند، تقریبا اشتباه است. بر خلاف این تصور، کشور‌های در حال توسعه به سرعت در حال گسترش زیرساخت‌های جدید شهر هوشمند هستند. این کشور‌ها به دنبال راه‌حل‌های کارآمد و انعطاف‌پذیر برای پاسخگویی به نیاز شهروندان خود هستند.

شهرنشینی سریع و کنترل نشده و بدون توجه به نیاز‌های شهروندان و زیرساخت‌های لازم حتی ممکن است به افزایش فقر شدید شهری بینجامد. تلاش در راستای برنامه‌ریزی برای تبدیل شدن به شهر هوشمند ضروری است و به شهروندان این اطمینان را می‌دهد که دولت قادر است نیاز‌ها و خدمات ضروری آنها را ارائه دهد. راه حل‌هایی که در عین کنترل اثرات زیست‌محیطی و اجتماعی قادر باشند از پس تامین نیاز‌های ضروری مانند دسترسی به انرژی، آب، درمان، مسکن، بهداشت و حمل‌و‌نقل برآیند.

شهر‌ها در کشورهای در حال توسعه اینچنین در طیف گسترده‌ای از مسائل مهارت می‌یابند و با در نظر گرفتن هزینه‌های سازگار با چارچوب بودجه‌ها که اغلب محدود هم هستند سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی می‌کنند. تبدیل شدن به شهر‌های پایدار‌تر از نظر زیست‌محیطی و پیوسته‌تر، براساس روش‌های مدیریتی جدید و مدیریت فضای شهری، می‌تواند راه‌حل مناسبی برای حل مشکلاتی از این دست باشد.

در نگاه اول ممکن است تبدیل شدن شهر‌های یک کشور در حال توسعه به شهر هوشمند، مشکل به نظر برسد. اما واقعیت این است که تطابق زیرساخت‌های موجود با زیرساخت‌های مورد نیاز در کشور‌های توسعه‌یافته به منظور اجرای راه‌حل‌های نوآورانه، هزینه زیادی را به بار می‌آورد.

در مقابل، کشور‌های در حال توسعه راحت‌تر و با هزینه‌ای به مراتب کمتر می‌توانند فناوری‌های جدید را در محیط‌های شهری مستقر کنند. همین انعطاف پذیری شهرها در کشور‌های در حال توسعه، دارایی و ظرفیت آنها برای جهش‌های الکترونیکی و دیجیتالی محسوب می‌شود.

به‌عنوان مثال در بخش انرژی، کشور‌های در حال توسعه می‌توانند زیرساخت‌های شبکه هوشمند و سازگار با محیط را مستقیما و بدون نیاز به ایجاد شبکه‌های برق قوی در سراسر کشور توسعه دهند.

هند: هوشمند‌سازی شهر‌ها، یک برنامه ملی

در میان کشور‌های درحال توسعه می‌توانیم به کشور هند اشاره کنیم. نگرانی از افزایش جمعیت در این کشور از یک سو و شهرنشینی جمعیت از سویی دیگر، دولت را برای برنامه‌ریزی دقیق و دستیابی سریع‌تر به شهر‌های هوشمند ترغیب می‌کند. نزدیک به یک سال و نیم از ظهور نخستین علایم ایجاد 100 شهر هوشمند هند می‌گذرد.

روزنامه فرانسوی لوموند از رونمایی 20 پروژه آزمایشی هند در اواخر ماه ژانویه خبر داد که با هزینه 1 میلیارد و 400 میلیون دلاری دولت راه‌اندازی شده بود. در آخرین سرشماری این کشور در سال 2011، 31 درصد از کل جمعیت این کشور در شهر‌ها مستقر هستند (در مقایسه با چین که حدود 54 درصد از جمعیت در شهر‌ها زندگی می‌کنند.)

این نشریه در ادامه آورده است که در برنامه‌ریزی‌های شهری، هوشمندی بر زیرساخت‌های محلی و نیاز‌ها منطبق می‌شود. به‌عنوان مثال جیپور، یکی از شهر‌های هند است که در نزدیکی صحرا واقع شده است. در این شهر، برنامه‌ریزی شهری با تمرکز بر ساخت‌و‌ساز ساختمان‌هایی صورت گرفته که با انرژی‌های کارآمد، زیست‌محیطی هستند. این ساختمان‌ها می‌توانند آب باران را ذخیره کنند. همچنین در شهر ساحلی سورات، برنامه‌ریزی شهری روی مبارزه با سیل و خطرات ناشی از آن متمرکز شده است.

دولت هند برای هوشمند‌سازی و برنامه‌ریزی شهری یک برنامه پنج ساله در دست دارد. برنامه دولت هند پس از بهره‌برداری از این 20 پروژه، راه‌اندازی 40 پروژه جدید در سال آینده است. این کشور، پیش‌بینی کرده که تا سال 2023 به یک شبکه گسترده از شهر‌های هوشمند دست پیدا می‌کند.