کسب و کاری برای صادرات

گسترش بخش کشاورزی به‌خصوص در برخی از شاخه‌ها می‌تواند تولید و ارزش افزوده بالایی را برای کشور به ارمغان آورد، اما به دلایل مختلف برخی از این حوزه‌ها طی سال‌های گذشته مغفول واقع شده است. یکی از حوزه‌های پرورش آبزیان که می‌تواند منابع ارزی بالایی را در بخش صادرات غیر‌نفتی برای کشور به دنبال داشته باشد پرورش قورباغه گوشتی است.

این صنعت که در دنیا برای مقاصد گوناگون شامل مصرف غذایی انسانی، تولید چرم، تهیه خوراک دام و غیره دنبال می‌شود در ایران تنها با یک هدف اصلی قابل پیگیری است آن هم بازار صادراتی که مهم‌ترین مقصد پرورش قورباغه گوشتی در کشور به شمار می‌رود. با توجه به مناسب بودن اقلیم کشور برای پرورش قورباغه، اندکی توجه و حمایت می‌تواند ایران را به یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کننــدگان قورباغــه گوشتی در جهان تبدیل کند. مناطق گرم و مرطوب جنوب کشور و معتدل و مرطوب شمالی بهترین و مستعد‌ترین مکان برای پرورش قورباغه گوشتی است، البته در سایر مناطق هم می‌توان به پرورش این‌گونه قورباغه روی آورد. در‌حال‌حاضر در بندر انزلی برخی افراد به کار صید و پرورش قورباغه گوشتی اشتغال دارند. تالاب انزلی یکی از زیستگاه‌های طبیعی برخی از گونه‌های قورباغه گوشتی است.

شروع سرمایه‌گذاری و فرآیند تولید
پرورش قورباغه به سه روش طبیعی، نیمه‌طبیعی و مصنوعی صورت می‌گیرد که مقصود ما در این گزارش پرورش مصنوعی است. اگر قصد دارید در زمینه پرورش قورباغه سرمایه‌گذاری کنید باید لااقل یک زمین 5هزار متر مربعی در اختیار داشته باشید که طبیعتا قیمت آن در مناطق مختلف کشور متفاوت است. برای شروع می‌توان از دو استخر 500 متری کار را آغاز کرد؛ ارتفاع استخر نباید بیش از 80 سانتی متر باشد، چرا که در این صورت موجب تلف شدن قورباغه‌ها و از بین رفتن سرمایه شما خواهد شد. در استخری به این ابعاد می‌توان تا 60 هزار قورباغه پرورش داد، یعنی به ازای هر متر مربع 60 قورباغه. با توجه به هزینه ساخت هر متر مربع 30 هزار تومان سرجمع حدود 30 میلیون تومان باید برای ساخت استخر کنار بگذارید (همچنین می‌توان از فضاهای شالیزاری و مردابی شمال و جنوب کشور که به‌صورت طبیعی مستعد پرورش قورباغه است، استفاده کرد). برای تجهیز استخر نیز باید 15 تا 20 میلیون تومان برای خرید پمپ هوادهی، 10 تا 20 میلیون تومان برای خرید نور‌افکن‌ها جهت جذب حشرات و حدود 5 تا 7 میلیون تومان نیز برای خرید و نصب توری‌های مخصوص برای محصور کردن اطراف استخر به‌منظور جلوگیری از فرار و بیرون پریدن قورباغه‌ها هزینه کنید. علاوه بر این، حدود 10 میلیون برای ساخت انبار و 6 میلیون دیگر هم برای ساخت دفتر کارتان لازم دارید. در کنار مزرعه وجود یک کشتارگاه جهت ذبح و بسته‌بندی محصول تولیدی ضروری است، بنابراین باید فکری هم برای این موضوع بکنید. برای راه‌اندازی کشتارگاه یک سوله 200 متری لازم است که تا 100 میلیون هزینه در بر دارد. علاوه بر این 100 تا 150‌میلیون دیگر نیز باید برای خرید دستگاه‌های ذبح و بسته‌بندی کنار بگذارید.
البته اگر این صنعت گسترش یابد نیازی نیست هر مزرعه برای خود کشتارگاه مجزا داشته باشد و برای فرآوری محصول خود شخصا اقدام کند؛ در آن صورت می‌توان صنایع تبدیلی و بسته‌بندی را از پرورش و تولید جدا کرد. جالب است بدانید گوشت قورباغه در دنیا به‌صورت کنسروی هم به بازار مصرف عرضه می‌شود، بنابراین صنایع کنسروسازی هم به‌عنوان یکی از اشتغال‌های حاشیه‌ای در کنار این کار مطرح است، ولی فعلا که در ابتدای راه قرار دارید باید خودتان به فکر فرآوری و بسته‌بندی محصول‌تان باشید پس این هزینه بر دوش شما سنگینی می‌کند. با تجهیز مزرعه و فراهم‌آوری امکانات لازم نوبت به آغاز فرآیند تولید می‌رسد. در پرورش قورباغه از نژادهای مختلف موجود در دنیا استفاده می‌شود، اما مناسب‌ترین نژاد، قورباغه امریکایی است و بیش از 500 گرم وزن می‌گیرد و تقریبا تمام قسمت‌های گوشتی آن از ران و سینه و غیره قابل استفاده است. در سایر نژاد‌ها به دلیل وزن پایین‌تر و جثه ضعیف‌تر فقط ران‌ها قابل استفاد است. پای قورباغه نیز یکی از غذاهای محبوب در برخی از کشور‌های مصرف‌کننده مانند فرانسه به حساب می‌آید. برای آغاز فرآیند تولید در این سطح لااقل به دوجفت قورباغه بالغ جهت تکثیر نیاز است که هر جفت آن با قیمت حدود 5 تا 6 میلیون تومان به کشور وارد می‌شود. هر قورباغه بالغ‌ نژاد امریکایی در هر دوره جفت‌گیری حدود 20 تا 30 هزار تخم می‌گذارد. فرآیند جفت‌گیری در خشکی و تخم‌ریزی در آب صورت می‌گیرد.
 دوره پرورش تا عرضه به بازار محصول 10 ماه به طول می‌انجامد که در طول این دوره علاوه برتغذیه از حشرات موجود در فضای مزرعه که به وسیله نورافکن‌ها جذب می‌شوند، فرآیند غذادهی باید به طور مستمر پس از سه هفته اولیه صورت گیرد.
بهترین غذا سیب‌زمینی و حبوبات است که باید به‌صورت آب‌پز به قورباغه‌ها خورانده شود. کل مصرف غذای دوره برای تولید در این سطح بالغ بر 150 تن و حدود 300 میلیون برایتان تمام می‌شود. در نهایت مزرعه‌ای با این ویژگی‌ها را می‌توان با 10 تا 12 کارگر اداره کرد که سالانه 120 تا 150 میلیون هزینه صرف تامین نیروی کار مورد نیاز می‌شود. پس از پایان دوره هر قورباغه تقریبا وزنی معادل 500 گرم دارد که با احتساب تعداد 60 هزارتایی حدود 25 تا 30 تن محصول تولید می‌شود که هر کیلو به قیمت 30 هزار تومان در بازار قابل فروش است. فروش حدود600 تا 750 میلیونی را نصیب‌تان خواهد کرد، علاوه بر این فروش پوست برای استفاده در صنایع چرم‌سازی، تولید خوراک دام از باقیمانده و اضافات داخلی بدن قورباغه و غیره درآمد‌های دیگری است که برایتان حاصل خواهد شد که در نهایت یک سود 50 درصدی نصیب‌تان می‌شود.
کشورهای آسیای جنوب شرقی مانند چین، ژاپن، تایلند، بنگلادش و غیره از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان قورباغه در جهان محسوب می‌شوند. اسپانیا ایتالیا، فرانسه، کانادا و امریکا نیز از مهم‌ترین بازار‌های مصرفی گوشت قورباغه به حساب می‌آیند.

کسب مجوز‌های لازم
ادارات شیلات متولی اصلی اعطای مجوز در این زمینه‌اند. البته در‌حال‌حاضر مجوز‌ها به‌صورت متمرکز و توسط سازمان شیلات ایران صادر می‌شود، ولی شما می‌توانید از اداره شیلات شهر خود اقدام و از طریق سیستم ارجاع مجوز کارتان را دریافت کنید. این فرآیند حدود 45 روز تا سه ماه طول می‌کشد. تایید دامپزشکی پس از بازبینی از محل، گذراندن دوره مهارت و داشتن کارت پایان خدمت برای آقایان از الزامات کسب مجوز است. در صورت داشتن مجوز می‌توانید از تسهیلات اعطایی تا سقف یک‌میلیارد تومان استفاده کنید.

شرایط بازار، فرصت‌ها و تهدید‌ها
پیروز محمد‌خانی، مدیر‌عامل آموزشگاه کار‌گستر کرج و یکی از آموزش‌دهندگان دوره مهارت پرورش قورباغه گوشتی در کشور در رابطه با شرایط بازار دراین صنعت نو پا به «فرصت امروز» گفت: در‌حال‌حاضر بازار‌های مختلفی متقاضی گوشت قورباغه برای مصرف غذایی انسانی هستند، اما کشور‌های شرق آسیا و کشور‌های اروپایی به‌خصوص فرانسه مقصد مناسبی برای گوشت تولید شده در این صنعت است.
در بازار‌های داخلی هم به دلیل نبود‌امکان استفاده از گوشت قورباغه برای مصارف خوراکی، بازار پوست به جهت استفاده در صنایع چرم‌سازی و همچنین ضایعات باقی‌مانده از فرآوری نیز در تولید خوراک دام و مکمل‌های غذایی استفاده می‌شود، بنابراین باید شرایط صادراتی مورد‌نیاز را برای عرضه این محصول به بازار‌های جهانی فراهم کرد.
وی در ادامه افزود: در‌حال‌حاضر استان گیلان به‌عنوان تنها استان فعال در این زمینه مطرح است که در زمینه صید و پرورش قورباغه از قابلیت‌های بالایی بر خوردار است، اما روی آوردن به تولید صنعتی این موجود سود‌آوری بالاتری خواهد داشت. محمد خانی با اشاره به بکر بودن بازار این مسئله را به‌عنوان مهم‌ترین فرصت پیش روی سرمایه‌گذاران مطرح کرد و افزود: با توجه به اینکه گوشت قورباغه مصرف داخلی ندارد، وابسته بودن به بازار‌های صادراتی یکی از تهدید‌های اصلی این بازار است. از سوی دیگر نداشتن سرمایه کافی و دانش و مهارت حرفه‌ای نیز می‌تواند سرمایه تازه وارد‌ها را به خطر بیندازد.