کار نامرئی، معضل جدی زنان دنیا

سوم آوریل به روز کار نامرئی اختصاص داده شده است. در نخستین نگاه، کمی عجیب به نظر می‌رسد که این مفهوم را برجسته کنیم، در عین حال که مشتمل بر صد‌ها میلیون نفر از مردم سراسر جهان است و بالقوه می‌تواند میلیارد‌ها دلار تولید کند. مفهوم کار نامرئی حدود چهل سال پیش در کبک کانادا، توسط یک انجمن فمینیستی به نام Afeas (انجمن تحصیل و فعالیت‌های اجتماعی زنان) راه‌اندازی شد که مرتبط است به حضور زنان در فضاهای عمومی کاری بدون دریافت حقوق، که اغلب در خانواده خود و در برخی حالات به طور داوطلبانه صورت می‌گیرد. 

ضروری اما نامحسوس

کار‌های نامرئی شامل وظایف خانه‌داری، پرورش کودکان و مراقبت از افراد است که به مانند انجام کار تمام وقت در شرکت به نظر می‌رسد. در کشور‌های جهان سوم، کار نامرئی، در درجه اول برای زنان، شامل نقل و انتقالات آب، تولید محصولات کشاورزی و صنایع دستی مرتبط با خانواده است. 

این کار به این دلیل نامرئی نامیده می‌شود که به طور کلی ارزش خود را در حساب‌هایی مانند تولید ناخالص ملی از دست داده است. با پنهان کردن این سهم، این‌گونه مشاغل نه دیده و نه شناخته می‌شود و اهمیت آن انکار می‌شود. اگرچه این میزان کار از چشم حکومت‌ها مخفی مانده است، با این حال، بار مالی زیادی ایجاد می‌کند. سازمان ملل متحد در سال 1995 ارزش کار نامرئی و زنان بی‌حقوق را در سطح جهانی 11 هزار میلیارد دلار برآورد کرده است.

کار زیاد، درآمد کم

پیش از اینها، سازمان جهانی کار تخمین زده که در اوایل سال 1990، زنان 67 درصد از شبانه روزشان را صرف کار می‌کنند و دو سوم بی‌سوادان را تشکیل می‌دهند. آنها کمتر از 1 درصد از درآمد جهان را به خود اختصاص می‌دهند. به گفته انجمن فمینیستی Afeas در سال 2006، بیش از 41درصد زنان به دلیل فقر و نداشتن خانواده، آسیب‌پذیر هستند. پیش از بین‌المللی شدن در سال 2010، این انجمن درسال 2001 توانست در تلاشی برای به رسمیت شناختن کار نامرئی به‌عنوان یک مناسبت رسمی در کبک کانادا موفق شود.

300 میلیارد یورو

در فرانسه مطالعاتی برای ارزیابی شغل نامرئی صورت گرفته است. به گفته نهاد ملی آمار و مطالعات اقتصادی فرانسه، منتشر شده در سال 2012 که به روی وظایف خانگی متمرکز شده بود، اگر این فعالیت (که عمدتا توسط زنان انجام می‌شود) به‌عنوان یک فعالیت حرفه‌ای حقوق داده شود، یک سوم تولید ناخالص داخلی فرانسه را - طبق محاسبه محققان حدود 300 میلیارد یورو - به خود اختصاص می‌دهد.

روی دیگر کار نامرئی شامل فعالیت‌های داوطلبانه است. بنا بر گزارش این نهاد، بین 12 و 14 میلیون فرانسوی مشغول به فعالیت بدون دریافت حقوق در بیش از یک میلیون انجمن در فرانسه هستند. این شرکت با بررسی فعالیت‌های مختلف، 1.3 میلیارد ساعت در هر سال، معادل 820 هزار شغل تمام وقت حساب کرده است. نهاد اینسی (Insee) ارزیابی کرده اگر این ساعات کاری مزد داده می‌شدند، در سال 2004 احتمالا بین 12 تا 17 میلیارد یورو یا به عبارتی یک درصد از هزینه تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌داد.

در کشور هند، شعبه شبکه پیشرفت و توسعه ملل متحد معتقد است که کار نامرئی معادل 39 درصد تولید ناخالص داخلی است. در آنجا به طور ویژه، نقل و انتقال آب را در بر می‌گیرد. در بمبئی، دومین شهر بزرگ هند، بیش از نیمی از جمعیت سکونتگاه‌های غیر‌رسمی، محلی که کار ساده جمع کردن آب، به یک کار خانوادگی تبدیل شده، زندگی می‌کنند. 3 هزار ساکن زاغه نشین شمال بمبئی، به تازگی یک اتصال آب از شهرداری دریافت کرده‌اند. لوله‌ها در کوچه‌های کوچک پیچ و تاب می‌خورند. اما این مایع گرانبها تنها دو ساعت جریان دارد و هر بار پمپ بین یازده خانه به اشتراک گذاشته می‌شود. بنابراین زنان باید برای سر ساعت بودن نزدیک به یک ساعت صف بایستند.

یکی از زنان پنجاه ساله می‌گوید: «ما هرکدام تنها 10 دقیقه وقت داریم و نه حتی ثانیه‌ای بیشتر! دختران من به نوبت صف می‌ایستند ولی من نمی‌توانم شرکت کنم به این دلیل که دستم صدمه دیده و آنها از من قوی‌تر هستند. در نهایت ما موفق می‌شویم 120 لیتر آب جمع‌آوری کنیم که برای مصرف یک روز خانواده 9نفری‌مان کافی است. گاهی اوقات، آب برای بیش از 2 ساعت در جریان است بنابراین دوباره به صف می‌ایستیم.»

زنانی که مسئول این کار هستند برای این مجموعه چندین ساعت در روز را از دست می‌دهند. اما قبل از نصب و راه‌اندازی پمپ‌ها، آنها مجبور به خرید آب از فروشندگان خصوصی بوده‌اند که هزینه‌ای گران‌تر داشت و حداقل نصف روز زمان می‌گرفت.

* منبع: rfi