سفر کردن به نقاط مختلف دنیا، راههای بیشمار دارد، از مسافرت با کشتی و قطار گرفته تا مسافرت با هواپیما، بر این اساس یکی از اصول اولیه سفر به هر نقطه از جهان، تهیه بلیت است. برخی افراد برای تهیه بلیت مسافرت، خود بهطور مستقیم به مراکز حملونقل مراجعه میکنند. روش دیگر برای تهیه بلیت، مراجعه به آژانسهای مسافرتی متعددی است که در تمامی کشورهای دنیا مشغول فعالیت هستند.
اغلب افرادی که برای تهیه بلیت به آژانسهای مسافرتی مراجعه کردهاند با واژه «چارتر» آشنا هستند. واژهای که از دید برخی مسافران با واژه مسافرت با تور به شکلی هم معنا تفسیر میشود. ورود به بحث چارتر و واژگان زیرمجموعه آن مثل: seat charter (اجاره صندلیها) full charter (چارتر کامل) و. . . زمانبر است. در مفهومی کلی، آژانسهای بینالمللی برای مسافرتهای پرمشتری و پررونق خود اغلب بلیتها را به شکل چارتر به فروش میرسانند.
این روش با همکاری شرکتهای هواپیمایی و ایرلاینهای مختلف صورت میگیرد. بهکارگیری روش چارترینگ در تمامی کشورهای دنیا مرسوم است. با این وجود بهکارگیری این روش و جلب رضایت مشتریان به شکل کامل چندان آسان تلقی نمیشود.
علل اصلی استقبال و عدم استقبال مشتریان چیست ؟
پروازهای چارتر از دید برخی مسافران بسیار مثبت و از دید برخی منفی ارزیابی میشوند اما علت شکلگیری این نگرشهای منفی و مثبت را میتوان در چند عامل اساسی طبقهبندی کرد.
عوامل ترغیبکننده:
*بهصرفه بودن هزینهها: در بسیاری از موارد هزینه پرواز با روش چارتر کمتر از پروازهای تجاری عادی ارزیابی میشود
*کاهش مسئولیت: اگر فردی قصد مقایسه و بررسی پروازهای مختلف و انتخاب پرواز مناسب و خریداری بلیت را داشته باشد، از یکسو زمان زیادی را از دست میدهد و از سویی دیگر امکان دارد انتخاب درستی نداشته باشد. بر این اساس بسیاری از مشتریها با سپردن مسئولیت انتخاب نحوه سفر و شرایط پرواز به کارمندان بخش پرواز چارتر، در واقع بار مسئولیت خود را کم میکنند.
*بروشورها و تبلیغات: تبلیغات متعددی که از طریق رسانههای مجازی یا بروشورهای چاپی در اختیار مسافران قرار میگیرند اغلب حاوی لیست مقایسهای پروازهای عادی و چارتر هستند که باعث میشود برخی از افراد که قصد سفر ندارند هم به پرواز راغب شوند.
عوامل منفی:
*ازدحام جمعیت و شلوغی: در بسیاری از پروازهای تجاری اروپایی، دیدن صندلیهای خالی هواپیما و خلوت بودن پرواز امری عادی تلقی میشود اما در پروازهای چارتر، تقریبا امکان ندارد صندلیهای خالی مشاهده شود، بلیتهای چارتر تا آخرین لحظه به فروش میروند و اغلب پروازهای چارتری با حداکثر ازدحام صورت میگیرند. این مسئله برای برخی افراد که از مسافرتهای شلوغ بیزارند، عاملی دافع تلقی میشود.
*لغو پرواز: در منشور بسیاری از آژانسهای هوایی بینالمللی ذکر شده است که در صورت پرنشدن حدنصاب پرواز چارتر، آژانس میتواند بدون پرداخت جریمه یا با حداقل جریمه، سفر را لغو کند.
*تاخیر پرواز: اغلب قراردادهای چارتر حائز این نکته هستند که در صورت تاخیر تا 48 ساعت در پرواز، مسافران حق دریافت خسارت ندارند. این درحالیاست که اگر یک مسافر بلیت خارج از چارتر داشته باشد، میتواند بهراحتی از ایرلاین مربوطه خسارت دریافت کند.
*سیاستهای بازپرداخت: سیاستهای بازپرداخت پروازهای چارتر اغلب سختگیرانه هستند، برای مثال یک مسافر چارتر در صورت کنسلی بلیتش، بهراحتی نمیتواند بلیت جایگزین دریافت کند، درحالیکه پس از کنسلی بلیت، مسافر دیگری جایگزین مسافر قبلی میشود و شرکتها عملا خسارتی متحمل نمیشوند.
نقش ایرلاینها در پروازهای چارتر
نقش ایرلاینها و خطوط هوایی در پروازهای چارتر تنها به ارائه صندلیهای متعدد و کرایه هواپیما به آژانسها محدود نمیشود. ایرلاینهای معتبر برای حفظ رتبه و منزلت خود نیاز دارند که بر پروازهای چارتر نیز نظارت کنند، در صورت نارضایتیهای متعدد و شکایات مسافران از عدم سرویسدهی مناسب پروازهای چارتر، ایرلاینها میتوانند با درایت از به خطر افتادن شهرت نام تجاری خود دفاع کنند. یک مثال جدید و ملموس از این مسئله به پروازهای کشورهای کره و ژاپن به مقصد تایلند بازمیگردد. پرواز از ژاپن و کره به تایلند همیشه پرطرفدار بوده است، بهطوری که تنها در فاصله ماه مارس تا ماه مه میلادی بالغ بر 500 هزار ژاپنی پروازهای چارتر به تایلند را رزرو کردهاند اما اخیرا مسافران چارتر به تایلند شکایات متعددی از فرودگاههای ناامن تایلند، ناامنی کلی در پروازهای چارتر به تایلند، عدم برخورد مناسب با مسافران چارتر و شکایاتی مشابه به ایرلاینهای مشهور کره و ژاپن داشتهاند.
بالارفتن تعداد شکایات باعث شد، اخیرا دو کشور کره و ژاپن تعداد پروازهای چارتری خود به این کشور را به حداقل برسانند و به عبارتی ممنوع و بر همین مبنا نیز از نام و آوازه خود دفاع کنند. اما گاهی قضیه کاملا برعکس است. گاهی بنا بر تقاضای متعدد سفرهای چارتر به یک کشور خاص، ایرلاینها با رضایت بیشتری با آژانسها همکاری میکنند و بر رونق ایرلاین خود میافزایند. در ماه مارس سال گذشته میلادی، قراردادی منحصر به فرد بین دولت چین و انگلستان بسته شد که بنا برآن، از باندی اختصاصی برای پروازهای چارتر چین به بیرمنگام رونمایی شد. این باند اختصاصی به سبب استقبال شدید مسافران از پروازهای چارتر بریتانیا طراحی شده است.