پس از شرکت فرودگاه ها نوبت به شرکت پخش رسید / پرداخت بهای سوخت معضل جدید ایرلاین ها

در طول ماه های گذشته ایرلاین های ایرانی با شرایطی دوگانه روبه رو بودند؛ از یک سو این شرکت ها پس از سال های طولانی محدودیت های اقتصادی و بین المللی توانستند راهی برای ورود دوباره به عرصه های جهانی پیدا کنند و از سوی دیگر مشکلات و دغدغه های اقتصادی آنها باعث شده از امیدها به روشن شدن افق آینده به تیرگی بگراید. 

شرکت های هواپیمایی ایرانی که در حال حاضر نزدیک به 40 درصد از ناوگان خود را زمین گیر می بینند و برای بازگشت به عرصه های جهانی باید با رقبای منطقه ای که در طول سال های گذشته فعالیت های جدی کرده اند، آماده شوند، قبل از هر چیز نیاز به پیگیری مسائل و مشکلات داخلی خود دارند.

شرکتی که قصد دارد در بازاری خرید کند که هزینه حداقل یک هواپیمای مسافرتی در آن نزدیک به 50میلیون یورو - حدود 200میلیارد تومان - تخمین زده می شود، باید برای سرمایه های ابتدایی خود چاره ای بیندیشد؛ موضوعی که وزارت راه و شهرسازی از چند ماه قبل به طور جدی برای آن برنامه ریزی کرده است.

این وزارتخانه اعلام کرد ایرلاین ها در مرداد ماه امسال و پس از به پایان رسیدن یک مهلت شش ماهه باید نسبت به رساندن حداقل سرمایه خود به 350میلیارد تومان اقدام کنند؛ مهلتی که هرچند به هفته های پایانی خود نزدیک می شود اما احتمالا برای بسیاری از شرکت ها قابل اجرا نخواهد بود. 

در کنار بحث افزایش سرمایه، اندیشیدن به راه حلی جدی برای بدهی های گذشته نیز یکی از اصلی ترین دغدغه های ایرلاین های ایرانی است. این شرکت ها در طول سال های گذشته دو طلبکار عمده داشته اند که یکی از آنها شرکت فرودگاه ها به عنوان ارائه کننده خدمات فرودگاهی به ایرلاین ها بوده است و طرف دوم شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی که سوخت موردنظر برای هواپیماهای مسافرتی را تأمین می کند.

ایرلاین ها با طلبکار نخست خود برای ماه هایی طولانی درگیر بودند. از رسیدن رقم بدهی ها به 700میلیارد تومان گرفته تا جلساتی که میان نمایندگان شرکت ها با شرکت فرودگاه ها به منظور قسط بندی بدهی ها انجام شد و البته تهدید شرکت فرودگاه ها به شکایت از ایرلاین هایی که قصد تسویه بدهی های خود را نداشتند، تنها بخشی از اتفاقاتی بوده که در طول این مدت بر سر صنعت هواپیمایی ایران رفته است.

پس از آرامش نسبی ای که در فضای تعامل میان ایرلاین ها و شرکت فرودگاه ها به وجود آمد، حالا صحبت هایی جدید درباره چگونگی تسویه بدهی های ایرلاین ها با شرکت پخش فرآورده های نفتی مطرح شده است.

نحوه پرداخت بدهی محل اصلی اختلاف

دبیر انجمن شرکت های هواپیمایی اخیراً صحبت هایی را مطرح کرده که نشان از اختلاف نظر جدید میان ایرلاین ها و شرکت پخش فرآورده های نفتی دارد. براساس گفته های سامانی، ابلاغیه شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی که بر پرداخت به روز نرخ سوخت هواپیما با کارت بانکی و پس از هر سوخت گیری تأکید می کند از نظر ایرلاین ها قابل اجرا نیست.

هرچند هنوز شرکت پخش درباره دلایل این اختلاف نظر صحبتی نکرده اما شرکت های هواپیمایی بحث برنامه ریزی برای فروش بلیت هواپیما و چگونگی واریز آن به حساب های شان را به عنوان اصلی ترین دلیل مخالفت خود در این حوزه اعلام کرده اند. سامانی در این رابطه گفته پول بلیت شرکت های هواپیمایی که از طریق آژانس های هواپیمایی وصول می شود، معمولاً حدود 45 روز پس از فروخته شدن به حساب ایرلاین ها می آید بنابراین فرصتی برای ایرلاین ها به وجود آمده که درآمد فروش بلیت خود را دریافت کنند و سپس از همان محل هزینه سوخت را بپردازند.

در گذشته با توجه به هماهنگی هایی که بین این دو بخش وجود داشته ایرلاین ها ضمانت دادند که یک ماه پس از وصول صورتحساب هزینه مربوط به سوخت را پرداخت کنند که از این رو در سال جاری مشکل خاصی برای پرداخت این بدهی ها وجود نداشته است.

یکی دیگر از ابهام هایی که در راه تداوم تعاملات میان شرکت های هواپیمایی و شرکت پخش فرآورده های نفتی به وجود آمده بحث چگونگی پرداخت هزینه هاست.

در شرایطی که تا پیش از این، دو طرف براساس توافقات انجام گرفته کار خود را پیگیری می کردند، اما به نظر می رسد شرکت پخش در حال حاضر روی کارتی شدن پرداخت هزینه های سوخت تأکیدی جدی دارد؛ موضوعی که به نظر می رسد شرکت های هواپیمایی با آن مشکل خواهند داشت. آنها اعلام کرده اند پرداخت هزینه های شرکت هایی که دولتی هستند براساس دیوان محاسبات و اسناد اجرایی نهایی می شود و البته حتی برای ایرلاین های بخش خصوصی نیز با توجه به آنکه مبالغ گاهی بسیار کلان هستند، در قالب کارت ممکن نخواهد بود؛ موضوعی که باعث شده ایرلاین ها در بازپرداخت هزینه های سوخت با مشکلاتی جدی مواجه شوند تا این امر نیز بر مشکلات گذشته صنعت هوایی کشور بیفزاید.

با اضافه شدن مشکل پرداخت هزینه سوخت به دیگر مشکلاتی که شرکت های هواپیمایی ایران در طول ماه های گذشته با آن مواجه بوده اند، باید دید شرایط این شرکت ها چگونه ادامه خواهد یافت. ایران در شرایطی خود را آماده می کند تا با فضای پسابرجام روبه رو شود و البته جایگاه از دست رفته خود در صنعت هوانوردی را جبران کند که ایرلاین های ایرانی نه تنها در بسیاری از بخش ها توان مقابله با فشارهای بین المللی را ندارند که حتی با سیاست های داخلی کشور نیز نمی توانند همراه شوند.

پرداخت بدهی های باقی مانده به شرکت فرودگاه ها و شرکت پخش فرآورده های نفتی از یک سو و لزوم برنامه ریزی برای افزایش سرمایه های قابل دسترسی از سویی و البته لزوم استفاده حداکثری از فضای پسابرجام و خرید هواپیماهای جدید به عنوان ضلع سوم شرایطی را به وجود آورده که ایرلاین ها باید برای آن فکری جدی بکنند. در این فضا اگر دولت از شرکت های هواپیمایی که کوچک تر هستند حمایت نکند شاید ادغام یا کنار کشیدن بخشی از سرمایه گذاران، امری محتمل باشد.

ارتباط با نویسنده : j.hashemi1992@gmail.com