پای شهرداری به مسكن اجتماعی باز شد

پس از نهایی‌شدن طرح وزارت راه و شهرسازی برای سامان دادن معضل مسكن طبقات متوسط به نظر می‌رسد، گره خانه‌دار كردن اقشار فرودست نیز یك قدم دیگر به سمت باز شدن می‌رود.
طرح مسكن اجتماعی كه در طول ماه‌های گذشته تنها در قالب یك تصویر كلی باقی مانده و هیچ یك از مسئولان برنامه وزارت راه را برای عملیاتی كردن آن اعلام نكرده بودند، این بار یك متصدی جدید پیدا كرده است.
متصدی كه در طرح مسكن مهر تا حد زیادی فراموش شده بود، این بار بناست در رأس طرح جایگزین آن قرار گیرد.
معاون وزیر راه و شهرسازی روز گذشته از مطرح شدن برنامه‌ای خبر داده كه تا حد زیادی به «شهرداری‌ها» در ساخت و اجرای مسكن اجتماعی محوریت می‌دهد.
پیروز حناچی، به ایلنا اعلام كرده: «مسكن اجتماعی حمایتی است كه دولت و نهادهای عمومی از اقشار آسیب‌پذیر می‌كنند.»
وی در توضیح نحوه مشاركت این نهادها گفته است: «برای مثال شهرداری برای پروژه ساخت‌و‌ساز بزرگی پروانه صادر می‌كند و این پروانه را منوط به آن می‌كند كه سرمایه‌گذار 10 درصد از كل پروژه را برای افرادی كه دولت شناسایی كرده است و جز اقشار كم‌درآمد و ضعیف جامعه هستند، اختصاص دهد.»
این اظهارنظر معاون وزیر راه و شهرسازی نخستین پرده از طرح اجرایی دولت یازدهم برای خانه‌داركردن اقشار آسیب‌پذیر است و نشان از آن دارد كه دولت یازدهم برخلاف طرح‌های دولت قبل بار خانه‌دار كردن اقشار كم‌درآمد را به تنهایی به دوش نخواهد كشید.
سخن گفتن از نهادها در صحبت‌های معاون آخوندی نشان از آن دارد كه در طرح مسكن اجتماعی برخلاف آنچه در مسكن مهر اتفاق افتاد تنها دوگانه دولت - پیمانكار شكل نخواهد گرفت و پای سازمان‌های دیگر از جمله شهرداری نیز به میان خواهد آمد.  هر چند مسئله مشروط شدن مجوزهای ساخت‌و‌سازهای كلان در شهرهای بزرگ سخنی است كه برای نخستین بار مطرح شده و هنوز شهرداری‌ها نسبت به آن واكنشی نداشته‌اند، اما صرف توجه به ظرفیت‌های مناطق شهری در خانه‌دار كردن كم‌درآمدها مسئله‌ای جدید و كم‌سابقه است.
در شرایطی كه در سال‌های گذشته با وجود گمانه‌زنی‌های گسترده فروش تراكم در شهرهای بزرگی مانند تهران ادامه یافته، این روش می‌تواند بخشی از هزینه‌های غیر‌مادی ساخت‌و‌سازهای جدید را نیز كاهش دهد.
در كنار آن با توجه به بی‌استفاده ماندن زمین‌های گسترده‌ای كه در بافت‌های فرسوده شهری وجود دارد، در صورت حمایت مناسب دولت از سرمایه‌گذاران بخشی خصوصی می‌توان امید داشت نوسازی بافت‌های فرسوده كه به شكلی موازی با دیگر طرح‌های مسكن دولت پیگیری می‌شود، در قالب مسكن اجتماعی تسریع شود.
باقی‌ماندن طرح‌های حمایتی دولت در مراكز شهری، مهم‌ترین اشكال مسكن مهر را نیز حل خواهد كرد. در حالی كه فاصله دور مجتمع‌های مسكن مهر نسبت به فضای اقتصادی كلانشهرها استقبال مردم از آنها را به حداقل رسانده، اجرای سیاستی همه جانبه با كمك شهرداری و در درون بافت شهر می‌تواند در گرایش مردم به سوی مسكن اجتماعی تاثیرگذار باشد.

مسكن اجتماعی، نوسازی بافت فرسوده را تسهیل می‌كند
نوسازی بافت فرسوده، یکی از برنامه‌های مهم وزارت راه و شهرسازی و شهرداری است که برنامه‌هایی که دولت برای این ساکنان دارد با یک تیر دو هدف را نشانه گرفته است. اول اینکه دولت با اجرای طرح مسکن اجتماعی و حمایتی در این محدوده از پتانسیل‌های شهری استفاده می‌کند و اجرای مسکن اجتماعی به سرنوشت مسکن مهر که در حاشیه شهر‌ها ساخته شد، گرفتار نمی‌شود و دولت از این طریق مشکل تامین زمین را برای اجرا برطرف می‌کند و از طرف دیگر، بافت فرسوده شهر احیا می‌شود و خطرات احتمالی که ساکنان این محدوده را تهدید می‌کند، کاهش پیدا خواهد کرد.
عضو شورای شهر تهران معتقد است برای موفق شدن طرحی مانند مسكن اجتماعی و جلوگیری از مشكلاتی كه گریبان مسكن مهر را گرفت باید برنامه‌ها با مشاركت مجموعه‌ای از سازمان‌های ذی‌ربط و به شكلی همه جانبه اجرایی شود.
غلامرضا انصاری، در گفت‌وگو با «فرصت امروز» مشاركت وزارت تعاون، ‌كار و رفاه اجتماعی را در اجرای مسكن اجتماعی اتفاقی مثبت قلمداد كرد و گفت: طرح ساخت واحدهای مسكونی برای اقشار آسیب‌پذیر كه از ابتدا در برنامه‌های دولت بوده با مشاركت وزارت راه و رفاه در دستور كار قرار گرفته و این امر امیدواری‌ها را بالا برده است.
وی طرح همكاری شهرداری با وزارت راه در پیشبرد هدف خانه‌دار كردن اقشار كم‌درآمد را موضوعی قابل بررسی دانست و اظهار كرد: یكی از اشكالات عمده طرح مسكن مهر عدم استفاده دولت از ظرفیت‌های نهادهای مختلف بود. باید بدانیم كه شهرسازی در كنار نقشه‌های عمرانی به طراحی فرهنگی احتیاج دارد و مشاركت شهرداری در چنین طرحی به بازسازی فرهنگی شهر كمك می‌كند.
عضو شورای شهر تهران، طرح مسكن اجتماعی را در نوسازی بافت‌های فرسوده موثر دانست و عنوان كرد: معمولا بافت‌های فرسوده شهری در مناطق پایین شهر دیده می‌شوند و بالا بودن قیمت زمین در بالای شهر امكان فرسوده شدن ساختمان‌ها را به حداقل می‌رساند. اگر بنا شود برای اجرای مسكن اجتماعی در مجوزهای ساخت‌و‌ساز شرط به وجود‌ آید، این عوامل به نوسازی بافت فرسوده منجر شده و شمایل شهر را دگرگون می‌كند.  به گفته انصاری هر چند تاكنون چنین طرحی در شورای شهر تهران مطرح نشده، اما با توجه به ظرفیت‌های فراوانی كه در آن وجود دارد، بعید به نظر می‌رسد شورا و شهرداری با آن مخالف باشند.  راه‌اندازی صندوق سرمایه‌گذاری مسكن برای جوانان، افزایش تسهیلات مسكن برای بالا بردن قدرت خرید طبقه متوسط و حالا طرحی برای استفاده از توان نهادهای شهری به منظور خانه‌دار كردن اقشار كم‌درآمد به نظر می‌رسد وزارت راه و شهرسازی دولت روحانی پس از چند ماه سبك و سنگین كردن بازار مسكن یك‌به‌یك برنامه‌های خود را نهایی می‌كند، هر چند تا زمانی كه این طرح‌ها در عمل چاره‌ساز نشوند، نمی‌توان از موفقیت یا شكست آنها سخن گفت، اما شاید اجرای چند جانبه طرح‌های حمایتی دولت بتواند بحران چهار دیواری ایرانی‌ها را حل كند.