وزیر راه و شهرسازی: رستاخیز راه‌آهن ایران آغاز شده است

هر دو وزیر از آمادگی‌شان می‌گویند، یکی از آمادگی برای ساخت و تولید و دیگری از خرید و بهره‌برداری حداکثری، هدف هم مشخص است: تبدیل ایران به چهارراه بزرگ راه‌آهن جهان.سومین همایش حمل‌ونقل ریلی روز گذشته در حالی در تهران کلید خورد که وزیران راه و شهرسازی و صنعت، معدن و تجارت با دستی پر از برنامه در آن حاضر شدند، برنامه‌هایی که البته تا رسیدن به مرحله اجرای نهایی راهی طولانی در پیش دارند. ورود 20 هزار دستگاه واگن باری، 2500 دستگاه واگن مسافری و 750 دستگاه لکوموتیو در کنار ساخت 20 هزار کیلومتر خط آهن جدید تنها بخشی از برنامه‌های گسترده ریلی ایران در سال‌های آینده را می‌سازد. 

در کنار آن اتصال ریلی کشور از شمال شرق به ترکمنستان و قزاقستان و سپس چین، در شرق به افغانستان و در غرب به عراق، سوریه و دریای مدیترانه نیز اهداف بلندمدت بین‌المللی کشور را می‌سازد؛ برنامه‌هایی که اگر شرایط اجرای نهایی آنها فراهم شود به اعتقاد آخوندی، ایران را به شاهراه راه‌آهن منطقه و سپس جهان بدل خواهد کرد. بزرگی و دشواری پیشبرد تمام این برنامه‌ها باعث شده بسیاری آن را بلندپروازانه بخوانند، برنامه‌هایی که رقم مدنظر وزیر راه برای اجرای آنها کار را از این نیز پیچیده‌تر می‌کند. 25 میلیارد دلار سرمایه مورد نیاز تنها برای رسیدن به اهداف چشم‌اندازی هشت‌ساله به معنی نیاز راه‌آهن کشور به سرمایه‌گذاری 3/5میلیارد دلاری سالانه است و وقتی این رقم را در چارچوب کل بودجه عمرانی کشور که به چندین نهاد مختلف کشوری اختصاص می‌یابد وارد کنیم، این فاصله طولانی بهتر نمایان می‌شود. 

استدلال محکم وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم در مقابل این نگرانی‌ها اما نشان از آن دارد که آخوندی برای تامین این اعتبارات برنامه‌های گسترده‌ای داشته و با اطمینان از فراهم آمدن شرایط مورد نیاز، از روزها و ماه‌های آینده به عنوان رستاخیز صنعت ریلی ایران یاد می‌کند. هرچند بناست بخشی از این سرمایه‌ها از طریق قراردادهای خارجی در قالب سرمایه‌گذاری مستقیم و فاینانس تامین شود، اما تداوم مذاکرات با شرکت‌های صنعتی داخلی نشان از آن دارد که وزارت راه روی توان بخش‌خصوصی داخلی نیز حساب ویژه‌ای باز کرده و حتی در جریان یک همایش ریلی، پای وزیر صنعت را نیز به میان گود کشانده است.

نعمت‌زاده نیز مانند بسیاری از دیگر اظهارات خود بار دیگر بر توان داخلی و امکان اتکای به آن تاکید کرده است. به اعتقاد وی حتی در حوزه ساخت ریل که سال‌هاست این کشاکش بین راه‌آهن و ذوب‌آهن بر سر کیفیت کالای داخلی ادامه دارد نیز می‌توان به تامین بخش عمده‌ای از نیاز کشور از طریق تولیدات داخلی فکر کرد. این اظهارات در کنار صحبت‌های اخیر محسن ‌پورسیدآقایی، معاون وزیر راه که در جریان بازدید از ذوب‌آهن اصفهان نسبت به ورود این ریل‌های داخلی به سیر ابراز امیدواری کرده بود، خبر از یک اتفاق جدی در صنایع زیرساختی کشور می‌دهد.

واردات واگن خارجی ممنوع

در کنار ریل اما بحث حمایت از واگن‌های ساخت داخل نیز داغ شده و هرچند وزیر راه اعلام کرده تا رقابت‌پذیر نشدن تولیدات داخلی، خبری از حمایت بی‌چون و چرا نخواهد بود اما به نظر می‌رسد با حمایت بدنه اقتصادی دولت کار واگن‌سازها نیز دوباره رونق خواهد گرفت. ممنوعیت ورود واگن‌های دست‌دوم و اعلام حمایت وزارت راه از شرکت‌هایی که توان برآورده ساختن نیاز داخلی را دارند گواه این موضوع است؛ موضوعی که مدیرعامل شرکت رجا نیز بر آن صحه می‌گذارد. حسن موسوی‌نژاد در گفت‌وگو با «فرصت امروز» با اعلام این موضوع تصریح کرد: با توجه به اعلام آمادگی وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر ساخت سالانه 300 واگن مسافربری از سوی شرکت‌های داخلی، در سال 94 تصمیم بر آن شده است که هیچ واگنی از خارج وارد نشود.

به گفته وی با توجه به هزینه بسیار زیادی که وارد کردن واگن‌های خارجی نو به عرصه سیر دارند، قطعا می‌توان روی تولید انبوه واگن در ایران و کاهش قیمتی به دنبال آن حساب ویژه باز کرد. البته این موضوع منوط به تضمین کیفیت واگن‌ها خواهد بود که اطمینان در آن حاصل شده است. مدیرعامل شرکت رجا با اشاره به فعال شدن دوباره خطوط تولید واگن در داخل کشور اظهار کرد: با توجه به مشکلات و مسائلی که در سال‌های گذشته اقتصاد کشور با آن دست‌وپنجه نرم می‌کرده بعضی از شرکت‌های واگن‌سازی نیز مجبور شدند عملا بخش قابل توجهی از توان تولیدی خود را مسدود کنند. حالا و در جریان برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته بناست باردیگر توان تولیدی این مجموعه‌ها احیا شود و برای مثال شرکت ایریکو برای مدت بیش از یک سال خط تولید خود را از قبل در چارچوب برنامه‌ریزی‌های گسترده قرار داده است.

این صحبت‌ها در شرایطی که بخش قابل توجهی از فعالان صنایع ریلی کشور مجبور شده‌اند در سال‌های گذشته یا به‌طورکلی قید کار را بزنند یا بخشی از توان تولید خود را صرف تعمیرات کنند می‌تواند بسیار مثبت باشد. توسعه ریلی ایران که با توجه به گستردگی پروژه‌های باقیمانده و ظرفیت‌های بالقوه موجود یکی از محورهای اصلی خروج از رکود به شمار می‌آید با یک نگاه همه‌جانبه راهی را آغاز کرده که آخوندی از آن به رستاخیز یاد می‌کند؛ رستاخیزی که بیش از آنکه به سرمایه و برنامه نیاز داشته باشد، به اعتقاد وزیر راه و شهرسازی ،نیازمند یکپارچگی در نگاه است.