طی چند روز گذشته رسانههای غربی در تحلیل سفر رئیسجمهوری به ایتالیا و فرانسه به ارزیابی چشماندازهای روابط تهران و اروپا پرداختهاند. میزان مبادلات ایران با اتحادیه اروپا در سالهای پیش از تحریمهای هستهای با روندی افزایشی به بالای 20 میلیارد یورو رسید اما با افزایش فشارهای بینالمللی و تنگناهای تحریمی این مبادلات سیر کاهشی یافت. خبرگزاری فرانسه در مورد رابطه ایران و کشورهای اروپایی نوشت تا پیش از تحریمها ارزش روابط تجاری میان ایران و ایتالیا نزدیک به 7 میلیارد یورو بود که این رقم در دوره کنونی 1.6 میلیارد یورو است.
میزان مبادلات ایران و فرانسه نیز در سال 2004 حدود 4 میلیارد یورو در سال بود که در سال 2013 ارزش آن به ۵۰۰ میلیون یورو کاهش یافت. روزنامه انگلیسی «گاردین» پنجم بهمن ماه در گزارشی نخستین سفر اروپایی روحانی به قاره اروپا را با هدف ایجاد روابط اقتصادی پس از برداشته شدن تحریمها مورد ارزیابی قرار داد و نوشت انتظار میرود در این سفر قرارداد خرید 114 هواپیما به امضا برسد.
به نوشته گاردین، اروپا تا پیش از تحریمها بزرگترین شریک تجاری ایران بود و پس از توافق هستهای هیأتهای تجاری و اقتصادی گوناگونی را به ایران فرستاد.پایان این تحریمها و آغاز معاملههای نفتی، به معنی از سرگیری روابط تجاری است. هرچند در این سفر روحانی به فرانسه و ایتالیا میرود اما آلمان نیز در کنار این دو کشور در تلاش است تا سطح کنونی تجارت اروپا با ایران را که اکنون نزدیک به 7.6 میلیارد یورو در سال است، به 28 میلیارد یورو برساند.
تنوع بخشی به منابع انرژی اروپا
یکی از مهمترین محورهای مناسبات اقتصادی ایران و اروپا بحث انرژی است. از این رو، وزیر نفت کشورمان نیز به همراه روحانی عازم اروپا شده است. خبرگزاری «رویترز» در دو روز گذشته چند مقاله در زمینه افزایش تعامل میان ایران و اروپا منتشر کرد و بهطور عمده به بحث انرژی پرداخت. در یکی از مقالهها، رویترز بدون اشاره به تعویق سفر پیشین رئیسجمهوری به دلیل وقایع تروریستی پاریس نوشت که پس از برداشته شدن تحریمها، روحانی برای افزایش تجارت راهی اروپا شد.
روحانی پرونده ایران را به اروپا ارائه میکند تا نشان دهد پس از برداشته شدن تحریمها علیه ایران، این کشور 80 میلیونی ظرفیت زیادی برای سرمایهگذاری و بازگشت به اقتصاد و تجارت جهانی دارد. به نوشته رویترز، یک مقام شرکت نفتی «اِنی» ایتالیا اعتقاد دارد، برداشته شدن تحریمها به اروپا کمک میکند تا منابع انرژی خود را متنوع کند. «دیو دسکلازی» بر این باور است که افزایش تولید انبوه نفت ایران زمان نیاز دارد، زیرا سرمایهگذاریهای بزرگی برای توسعه زیرساختهای ایران باید صورت بگیرد.
وی گفته بسیار خوشحال است که ایران به بازار بازگشته است، زیرا برای اروپا این به معنای در اختیار داشتن منابع انرژی متنوع است. رویترز در ادامه آورده است: تا پیش از تحریمها پالایشگاههای ایتالیا، اسپانیا و یونان روزانه 800 هزار بشکه نفت از ایران خریداری میکردند اما نبود تسویه دلاری یا ارز جایگزین برای آن باعث شد تا روند خرید نفت از ایران با کندی پیش برود.
معامله هواپیمایی روی میز مذاکره ایران و اروپا
تارنمای «فایننشال تایمز» در گزارشی نهایی شدن قرارداد خرید 114 هواپیما از شرکت اروپایی ایرباس را آغاز دورهای جدید و نخستین معامله بزرگ ایران پس از اجرای توافق هستهای دانسته است. به نوشته فایننشال تایمز، بانکهای اروپایی نیز نقشی کلیدی در دوره رفع تحریم بازی خواهند کرد. البته مقامها و شرکتهای اروپایی این سفر را تنها آغازی برای آینده تعامل اقتصادی بیشتر با ایران میدانند.
شرکتهای فرانسوی نیز همین امید و برنامه را برای آینده دارند و اعلام کردهاند که برای رفتن به ایران آمادهاند. پیشبینی میشود که فرانسویها در ایران حضوری بسیار پررنگتر از گذشته داشته باشند.تحلیلگر این روزنامه تصریح کرده که پس از برداشتهشدن تحریمها دولت روحانی مصمم است تا نتایج مثبت اقتصادی خط مشی دیپلماسی خود را نشان دهد. در این زمینه توافق با ایرباس برای خرید هواپیما از جنبههای اجتماعی، روانی و توجه به زندگی انسانها پس از رفع تحریمها اهمیت مییابد.