نگاه برنامه ششم به بازار سرمایه

هفته گذشته رهبر معظم انقلاب سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه را به رؤسای قوای مجریه و مقننه و مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ فرمودند که شامل 80 بند و هشت سرفصل در امور مختلف بوده که سرفصل آغازین آن امور «اقتصادی» است. دراین سرفصل نیز به بازار سرمایه و برخی صنایع بورسی اشاره شده که با بررسی آنها می‌توان روند آتی این صنایع و چگونگی اتخاذ تصمیمات را توسط قانونگذاران تا حدودی پیش‌بینی کرد.

در بند ابتدایی این ابلاغیه رسیدن به رشد متوسط 8درصدی در طول برنامه تاکید شده که این امر با افزایش تولید و صادرات حاصل می‌شود و دولت و مجلس باید شرایط را برای عملی شدن این مورد مهیا و مقدمات افزایش تولید واحدهای صنعتی و تولیدی را فراهم سازند. در بند چهارم سرفصل امور اقتصادی به گسترش ظرفیت‌های اقتصادی و تجاری متقابل و شبکه‌ای کشور به‌ویژه با کشورهای جنوب غرب آسیا اشاره و بر تبدیل شدن به قطب تجاری و ترانزیتی تاکید شده است که این به معنای رشد صنعت حمل‌و‌نقل و همچنین بهره‌مندی از پتانسیل‌های موجود به منظور رسیدن به هدف مذکور است. گسترش و تعمیق نظام جامع تامین مالی و استفاده از ابزارهای آن یعنی بازار سرمایه موردی است که در پنجمین بند به آنها اشاره شده است. در این بند چند نکته حائز اهمیت وجود دارد ازجمله تاکید بر مشارکت اشخاص حقیقی و حقوقی داخلی و خارجی در بازار سرمایه که باید روند جلب اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی به علت اتفاقات اخیر در بورس با سرعت بیشتری پیگیری شده، بسترهای ورود سرمایه‌گذاران خارجی به بازار ایران و آشنایی آنها با پتانسیل‌های فراوان صنایع مختلف فراهم شود که در این خصوص باید ضمن اتخاذ سیاست‌های بلندمدت و تصویب قوانین حمایتی هم باعث ایجاد ثبات در قوانین شد تا سرمایه‌گذاران خارجی نگران ریسک غیر‌سیستماتیک تغییر قوانین نباشند و هم از حمایت دولت اطمینان حاصل کنند.

مورد دیگری که برای سرمایه‌گذاران خارجی حائز اهمیت است صنعت بیمه و میزان پیشرفت و ارتباط آن با شرکت‌های بین‌المللی برای پوشش دادن ریسک‌های موجود است که این موضوع نیز با ظرافت و عالمانه در بند هفتم ذکر شده و بر ارتقای کمی و کیفی صنعت بیمه با سرمایه‌گذاری اشخاص حقیقی و حقوقی داخلی و خارجی تاکید دارد که نشان می‌دهد در برنامه ششم باید برای توسعه سرمایه‌گذاری وثبات و کاهش خطرات آن از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی استفاده کرد که در صورت ورود سرمایه‌گذاران خارجی در حوزه‌های مختلف و استفاده از خدمات بیمه‌ای باعث رشد این صنعت بورسی خواهد شد البته حضور و سرمایه‌گذاری دیگر شرکت‌های بیمه‌ای بین‌المللی در این صنعت باعث افزایش سودآوری آنها خواهد شد. علاوه بر این، در متن نامه بر افزایش سهم بازار سرمایه در جهت توسعه سرمایه‌گذاری و ثبات و همچنین کاهش ریسک اشاره و بر شفافیت و سلامت نظام مالی تاکید شده است که این امر نیز جز با نظارت دقیق بر نهادهای مالی و فعال در بخش بازار سرمایه و همچنین جلوگیری از وجود اطلاعات نهانی و ایجاد رانت در بازار محقق نخواهد شد؛ امری که امروزه در بسیاری از بازارهای مالی بزرگ و پیشرفته دنیا اهمیت داده شده و معاملاتی که براساس اطلاعات نهانی انجام شده، باطل و با خاطیان به‌شدت برخورد می‌شود. که در این مورد نیز نیازمند تصویب قوانین پیشگیرانه در بازارهای مالی هستیم.

بند سیزدهم که به افزایش انرژی‌های تجدیدپذیر و گسترش نیروگاه‌های پراکنده و کوچک‌مقیاس اشاره دارد به نظر می‌تواند بر گروه خدمات فنی و مهندسی و تجهیزاتی در بلند‌مدت تاثیر‌گذار باشد و خدمات و سودآوری آنها را افزایش دهد. توسعه اقتصاد دریایی جنوب کشور در محور چابهار –خرمشهر با تاکید بر دریای مکران از دیگر مواردی است که در این نامه به آن اشاره شده است که می‌تواند باعث رشد شرکت‌های حمل‌و‌نقل دریایی و ایجاد اسکله‌های دریایی برای تخلیه و بارگیری محموله‌های وارداتی و صادراتی شود که این امر باعث تسریع امور تجاری و مبادلاتی کشور می‌شود و هم باعث کاهش هزینه حمل شرکت‌ها خواهد شد.

اخیرا نیز جلسه‌ای به ریاست معاون اول رییس‌جمهور به منظور تشکیل کارگروه توسعه زیربنایی سواحل مکران تشکیل شد. علاوه بر حمل‌و‌نقل دریایی، حمل‌و‌نقل ریلی نیز مورد توجه قرار گرفته که توسعه این حوزه با اولویت تجهیز شبکه و پایانه‌های باری و اتصال شبکه به مبادی ورودی و خروجی مهم کشور و شبکه‌های ریلی منطقه‌ای و جهانی به‌ویژه کریدور شمال-جنوب با هدف توسعه صادرات و ترانزیت بار عنوان شده است. در این مورد باید اشاره کرد که در ابتدا شرکت‌هایی که در زمینه ایجاد خطوط ریلی فعالیت دارند مورد توجه قرار خواهند گرفت و با توجه به ضرورت گسترش شبکه ریلی کشور طبق برنامه ششم توسعه این شرکت‌ها می‌توانند سود عملیاتی زیادی را نصیب خود کنند. در مرحله بعد با توجه به گسترش شبکه راه‌آهن کشور، شرکت‌ها می‌توانند محصولات خود را با سرعت بیشتری به مشتریان داخلی و خارجی تحویل دهند!

به‌طورکلی با توجه به بندهای سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه و توجهی که به بازار سرمایه و صنایع بورسی از جمله حمل‌و‌نقل ریلی و دریایی و بیمه شده است، به نظر می‌رسد در سال‌های آتی بازار سرمایه نقش بسیار پررنگ‌تری را در اقتصاد کشور ایفا کرده و با توجه به درنظر گرفتن ورود سرمایه‌گذاران خارجی بتوان تحرک بیشتری را در صنایع مختلف مشاهده کرد علاوه بر این با گسترده شدن شبکه حمل‌و‌نقل کشور و اتصال به خطوط ریلی بین‌المللی حمل‌و‌نقل مواد اولیه و محصولات و ترانزیت کالا با صرف هزینه و زمان کمتری به دست مصرف‌کنندگان و مشتریان خواهد رسید و شرکت‌ها نیز می‌توانند میزان تولید خود را افزایش دهند.

* کارشناس بازار سرمایه