فریز نفتی؛ تله ای برای ایران

در رابطه با فریز نفتی، مجموعه وزارت نفت و شخص وزیر نفت بهترین تصمیم را گرفتند. این در حالی است که ما باید رویه قبل از تحریم ها را دنبال کنیم تا خود را به میزان تولید روزانه و صادرات پیش از تحریم ها برسانیم. ما پیش از این تحریم ها روزانه 4میلیون و 700هزار بشکه تولید نفت داشتیم که اگر بخواهیم به سمت فریز نفتی برویم، هیچ توجیهی برای ما نخواهد داشت.

این در حالی است که کشورهای عربی می خواهند با طرح فریز نفتی نه تنها ما را به سمت زمان تحریم ها بکشانند بلکه درصدد هستند تحریم های جدیدی را برنامه ریزی و سناریو سازی کنند و ما باید از این قضیه کاملاً پرهیز کنیم. باید توجه داشته باشیم کشورهای مختلفی از مسئله تحریم ایران استفاده کردند و نه تنها میزان تولید خود را کاهش ندادند بلکه افزایش هم دادند.

از همین رو می توان گفت طرح فریز نفتی توسط عربستان سعودی و هم پیمانان آن، یک تله بود که بخواهند قدرت ایران را از باب حضور در بازارهای نفت کم کنند و خود را جایگزین کنند. بنابراین ایران باید در نشستی که در مهرماه در همین رابطه برگزار می شود، هوشیار باشد.

اما اگر بخواهیم در مورد این موضوع صحبت کنیم که اجرای طرح فریز نفتی بدون ایران چه تأثیراتی بر قیمت و بازار نفت می گذارد، باید به این موضوع اشاره کنم که در صورت این اتفاق برخی کشورها به دنبال این خواهند بود تا جایی که می توانند تمام تقصیر ها را متوجه کشور یا شخص خاصی کنند و ایران باید در اینجا هم بسیار با سیاست عمل کند، زیرا ممکن است این کشورها بگویند از آنجا که ایران از طرح فریز نفتی دفاع نکرده، پس تمام تقصیرها اعم از کاهش قیمت نفت متوجه کشورمان است. بنابراین فریز نفتی یک دسیسه است که برخی کشورها خواهان آن هستند و باید بسیار مراقب و هوشیار باشیم.

در حال حاضر دو کشور اصلی در رفت و آمدها و مذاکرات مربوط به فریز نفتی حضور دارند که عربستان و روسیه هستند. نیمی از درآمدهای ارزی این دو کشور از بابت فروش انرژی است اما خوشبختانه ایران به یمن تحریم ها فقط بازار نفت را در نظر نگرفته و در مباحث دیگر هم برای ارزآوری در حال انجام اقداماتی است که تمام آنها رو به بهبود است.

البته با این وجود باز هم ایران تکیه زیادی به موضوع نفت دارد و باید شرایط را به سمت و سویی ببریم که بتوانیم تأثیر گذاری فریز نفتی بر قیمت نفت را به نفع ایران کنیم. این اقدام هم فقط از باب اقدام مشترک بین ایران و سایر کشورها در قالب سازمان اوپک است که می تواند اتفاق بیفتد.

متأسفانه تأثیرات سیاست بر نفت بیشتر از تأثیرات اقتصادی در حال حرکت است، این در حالی است که در یک برهه ای اقتصاد روی سیاست تأثیر می گذاشت و الان به خصوص در دو سه سال اخیر سیاست روی اقتصاد نفت تأثیر می گذارد.

در واقع بیش از اینکه بخواهیم روی معادلات اقتصادی حرکت و تأثیرات آینده نفت را روی معادلات برنامه ریزی کنیم، بیشتر روی لج و لجبازی های سیاسی است و این موضوع را باید مرتفع کنیم و تا زمانی که این موضوع مرتفع نشود، دستیابی ما به اهداف بلندپروازانه ایران و همچنین کشورهایی که از نفت ارتزاق می کنند، سخت خواهد بود.

اما اگر بخواهیم در مورد تأثیرات فریز نفتی در بازار نفت صحبت کنیم باید به این موضوع اشاره کنم که بخش مهمی از توسعه اقتصادی ایران به بحث انرژی برمی گردد و از همین رو در این تصمیم گیری، ایران نباید برای رسیدن به سهمیه ای که داشته، قدمی کوتاه بیاید، زیرا این حق قانونی ایران است و کشورمان باید خودش را به آن مقطع برساند.

درست است کشورهای عربی به دنبال آن هستند تا جایی که ممکن است ایران فریز نفتی را قبول و سطح تولید کاهش پیدا کند، ولی تمام اینها به یک اقدام مشترک فارغ از هرگونه جبهه گیری سیاسی برمی گردد. اگر این جبهه گیری سیاسی در بخش دیپلماسی خارجی ما حل و فصل شود، تأثیرات مثبت آن روی اقتصاد نفتی ما هم نمایان می شود، یعنی معادلات و معاملات اقتصادی ما به سمت نفت ایران بر می گردد.

قطعاً اگر روابط ایران و عربستان در جایی بتواند به نحو احسن پیگیری و مشکلات سیاسی و دیپلماسی حل شود، مشکلات اقتصادی هم حل خواهد شد. اما اگر در زمینه تولید نفت کوتاه بیاییم، نتیجه خوبی حاصل نمی شود، بنابراین ایران باید عزم خود را برای رسیدن به میزان تولید پیش از تحریم ها جزم کند.

فعال بازار بین‌المللی فرآورده‌های نفتی