بررسی بازار آدامس ایران در گفت وگو با کاوه زرگران، دبیرکل کانون انجمن های صنایع غذایی ایران / صنعت آدامس، کام اقتصاد را شیرین نکرده است

بسیاری از ما هر روز صبح بدون اینکه فکر کنیم هنگام خروج از منزل یک عدد آدامس با طعم مورد علاقه خودمان را باز کرده و مشغول جویدن آن می شویم و این درحالی است که بی شک دو یا سه بسته دیگر آدامس داخل کیف مان یا کشوی میز محل کارمان هنوز منتظر باز شدن هستند.

آیا تاکنون با خودتان فکر کرده اید در طول سال چقدر برای خرید این محصول هزینه می کنید؟ یا اینکه اصلا چند کیلو آدامس نوش جان می کنید؟ این میزان مصرف چه اعداد و ارقامی را در صنعت تولید آدامس به جریان انداخته و در نهایت آیا واقعا افرادی که در این زمینه سرمایه گذاری کرده اند بدون تردید به قله های موفقیت رسیده اند؟

در نگاه اول هنگام انتخاب یک برند مشخص آدامس در میان انبوهی از طعم ها، رنگ ها و در نهایت بسته بندی های مختلف شاید انتخاب کار مشکلی باشد، اما وقتی با دقت به این بسته بندی ها نگاه می کنیم، می بینیم بیشتر این تولیدات محصول تعداد انگشت شماری از کارخانجات مختلف داخلی یا خارجی بوده و حداقل در کشورمان نزدیک به 85درصد از این جویدنی خوش طعم محصول کشورهای خارجی است.

این درحالی است که با کمی توجه به اخبار درمی یابیم از این میزان آدامس وارداتی تقریبا 95درصد به صورت غیرقانونی وارد خاک کشورمان شده است. در این گزارش بازار این محصول محبوب و پرمصرف را در گفت وگو با کاوه زرگران، دبیرکل کانون انجمن های صنایع غذایی ایران بررسی کرده ایم.

ظرفیت تولید 50 هزار تنی

زرگران در این زمینه به «فرصت امروز» می گوید: آدامس یکی از پرمصرف ترین جویدنی های مصنوعی امروزی در نقاط مختلف جهان است که به دو نوع قندی و بدون قند تقسیم می شود و اکنون 32 واحد تولیدی آدامس در کشورمان با ظرفیت نزدیک به 50هزار تن وجود دارد، اما شرایط اقتصادی و همچنین رقابت نابرابر بازار باعث شده اکنون این واحدهای تولیدی تقریبا با کمتر از نیمی از ظرفیت خود مشغول به تولید باشند.

زرگران در ادامه با اشاره به اینکه از میان تولید کنندگان آدامس ایران تقریبا یک سوم سهم بازار در اختیار شرکت مینو است، افزود: تولید کنندگان کوچک و کارگاهی نیز تقریبا 30 درصد دیگر را در اختیار خود قرار داده اند و 40 درصد باقی مانده در میان تولید کنندگان مطرح دیگری چون مستر فوده، تکسان زرین، شهدین کام، صبا و... تقسیم شده است.

این مقام صنفی میزان مصرف آدامس در کشورمان را چیزی نزدیک به 6هزار تن در سال اعلام کرد و گفت: با درنظر گرفتن این رقم مصرف داخلی آدامس دور از واقعیت نیست اگر بگوییم گردش مالی این بازار در کشورمان نزدیک به 500میلیارد تومان است. این درحالی است که همین آمار نشان دهنده سهم 32درصدی واردات آدامس برای تامین نیاز داخلی باز است و نکته جالب اینکه تنها 5 درصد از این میزان به صورت رسمی وارد کشورمان شده و 95درصد باقی غیرقانونی به بازار راه یافته است.

وی معتقد است عمده تهدید تولیدات ایرانی با وجود توانمندی های موجود مربوط به ورود غیرقانونی کالای قاچاق از کشورهای همسایه است؛ امری که طی سالیان گذشته کاملا نهادینه شده و ذایقه ایرانیان را کاملا به خود وابسته کرده است. اتفاقی که قدرت رقابت تولیدات داخل را به حداقل خود رسانده و برخی سرمایه گذاری ها را محکوم به شکست کرده است.

بازارهای صادراتی در خطر

زرگران با اشاره به آمارهای صادراتی آدامس تولید ایران تاکید کرد: ارزش صادرات آدامس ایران طی یک دهه گذشته از 6میلیون دلار سال 1384 به رقمی معادل 14میلیون دلار در سال 1388 رسید که باعث خرسندی بسیاری از مسئولان و تولید کنندگان شد، اما دقیقا از همان سال به بعد می بینیم سیر نزولی صادرات آدامس شکل گرفته این گونه که آمارهای صادراتی سال 1393 بیانگر رقمی نزدیک به 10میلیون دلار هستند و در نهایت طی شش ماهه ابتدای سال گذشته نیز تنها 5میلیون دلار آدامس ایرانی به بازارهای هدف ارسال شده است.

دبیرکل کانون انجمن های صنایع غذایی ایران، سهم بازارهای صادراتی آدامس ایرانی را این گونه برشمرد که ۵۸ درصد صادرات آدامس به عراق، ۳۰ درصد به افغانستان و میزان کمی نیز به پاکستان، تاجیکستان و کویت از سوی تولید کنندگان صادر شده است.

این مقام صنفی افزود: نکته نگران کننده این است که با درنظر گرفتن تمامی ارقام و اعداد ارائه شده می بینیم این افزایش قیمت آدامس در بازارهای بین المللی بوده که توانسته ارزش ریالی صادرات ایران را تقریبا یکسان نگه دارد، اما از لحاظ وزنی صادرات کاهش قابل توجهی را تجربه کرده ایم به این ترتیب دور از ذهن نیست اگر بگوییم ارزش صادراتی و همچنین ارزش افزوده صنعت تولید آدامس هنوز از سوی برخی مسئولان جدی گرفته نشده است و برای آینده اقتصادی آن برنامه  مشخص و مدونی تدوین نکرده اند.

به گفته وی، قیمت هرکیلو آدامس در بازارهای بین المللی طی یک دهه گذشته همواره روند صعودی به خود گرفته و آدامس صادراتی ایران از رقم 2/64 دلار در سال 1384 به چیزی معادل 6/32 دلار در سال 1393 رسیده است ولی متوسط قیمت این کالای صادراتی کشورمان طی سال گذشته تقریبا 3/5 دلار تعیین شد؛ رقمی که می تواند تراز تجاری این کالا را با نوسان معناداری مواجه کند.