سیر هیجانی نرخ ارز با افزایش یک نیاز در جامعه

تاثیرگذارترین و تاثیرپذیرترین ارزی که در بازار داخلی وجود دارد و با کوچک ترین تغییر در سیاست خارجی و اقتصاد کشور و کمترین اظهار نظر داخلی و بین المللی بالا و پایین می رود، دلار است.

در حال حاضر دولت بزرگ ترین دارنده ارز خارجی است و می تواند با فروش ارز خارجی و گرفتن ریال، بیشتر از بانک مرکزی به ظاهر کسری بودجه خود را رفع و رجوع کند،  بنابراین از آنجایی که عمده دلار کشور در اختیار دولت است و بیشترین ارز کشور از صادرات کالاهای نفتی، پتروشیمی، فولاد و... است، قیمت گذار نهایی آن نیز دولت بوده و کنترل، افزایش و کاهش ارز تماما در اختیار دولت است.

نرخ دلار در بازار آزاد طی روزهای اخیر روند افزایشی به خود گرفت و برخی تصور کردند این روند افزایشی دلار با کنترل دولت به قصد جبران کسری بودجه و پرداخت بدهی ها بوده است که این تفکر صحیح نیست، چرا که افزایش  دلار در این روزها عددی چشمگیر برای جبران هزینه های دولتی نیز محسوب نمی شود.

رفع و رجوع کسری بودجه توسط دولت با افزایش قیمت ارز، تزریق پول پرقدرت و بدون پشتوانه تولیدی به بازار است که بسیار تورم زاست. در شرایطی که کنترل و مهار تورم به عنوان یکی از سیاست های اصلی دولت یازدهم محسوب می شود، این تصور که افزایش دلار از سوی دولت بوده غلط است، چرا که این موضوع خلاف سیاست های کنترل تورم دولت است.

افزایش و کاهش قیمت دلار در کشور ناشی از شکل گیری یک نیاز در جامعه است. به طور معمول، افزایش نیاز ارزی در کشور در شش ماهه دوم سال به دلیل واردات کالا شکل می گیرد.

هم اکنون تصور می شود رشد تصاعدی نرخ دلار طی روزهای اخیر در بازار آزاد به دلیل افزایش سفرهای زیارتی در ماه های محرم و صفر بوده و به همین دلیل حجم تقاضای دلار در جامعه بالا رفته است. به طور مثال اگر در این روز ها 2 میلیون نفر از کشور به سفرهای زیارتی بروند و همراه خود 1000 دلار از کشور خارج کنند، حدود 2 میلیارد دلار ارز از کشور خارج شده و همین امر در نقدینگی بازار اثر گذاشته است و شاید یکی از دلایل افزایش قیمت دلار در چند وقت اخیر همین موضوع باشد. بنابراین تصور می شود با پایان ماه صفر و کاهش سفرهای زیارتی قیمت دلار نیز سیر نزولی پیدا کند و به حالت عادی خود بازگردد.

به هر حال در فرصت کوتاهی یک حجم تقاضای اضافی دلار افزایش پیدا می کند و این امر سبب افزایش قیمت ارز شده که این تقاضا یک تقاضای اضافی و غیرمنطقی است و با تقاضایی که برای خرید کالا و صادرات و واردات است متفاوت است و از پیش تعیین شده نیست.

این سیر صعودی قیمت دلار یک سیر هیجانی است و دولت هم به قضیه اشراف دارد و اجازه داده که این هیجان بگذرد.

به عقیده من حرکت افزایشی دلار در روزهای اخیر بیشتر تحت تاثیر افزایش سفرهای زیارتی در ماه های محرم و صفر بوده است و آثار روانی نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیست، چراکه این تغییر سیاسی در جهان یک جو روانی کاذب است و بازار داخلی ما را تحت تاثیر قرار نداده است.

در همان روزهای ابتدایی که ترامپ رئیس جمهوری آمریکا شد، بازار جهانی یک شوک هیجانی نشان داد و قیمت طلا و نفت بالا رفت و بورس دنیا و کشور ما هم سقوط کرد. 

اما همه بعد از یکی دو روز به سر جای اول خود بازگشت و این یک جو روانی و هیجانی زودگذر بود و این را نباید خیلی جدی گرفت. به هر حال با تغییر هر فرد سیاستمداری در کشور یک بنیاد سیاست گذاری در هر کشوری وجود دارد و سیاست گذارها مانع از افزایش تنش ها در هر تغییری می شوند، بنابراین تا پایان سال افزایش قیمت دلار را شاهد نخواهیم بود، چراکه این موضوع خلاف سیاست های تورم زای دولت است.

در حال حاضر قیمت دلار در کشور باید مابین قیمت دلار مبادله ای و آزاد قرار  گیرد و برنامه ای برای تک نرخی شدن ارز در کشور شکل نگیرد.

عضو اتاق بازرگانی تهران