بدون شک صنعت فولاد یکی از صنایع استراتژیک در جهان بوده و در سطح بینالملل نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است تا جایی که یکی از موارد و معیارهایی که برای درصد توسعهیافتگی جوامع سنجیده میشود میزان مصرف فولاد آن جامعه است.این صنعت نیز در کشور ما از شرکتهای بزرگی تشکیل شده که به جرات میتوان از آنها بهعنوان قطبهای صنعت ایران نام برد؛ شرکتهایی همچون فولاد مبارکه اصفهان و فولاد خوزستان. اما مدتی است که این صنعت دچار رکود شده. البته این رکود مختص کشور ما نیست، بلکه در سطح بینالمللی نیز با افت محسوسی مواجه بوده است. یکی از مهمترین دلایل این افت را باید در اقتصاد بزرگترین مصرفکننده فولاد یعنی چین در چند سال اخیر جستوجو کرد.
چین در سال 2014 افت 5 درصدی در رشد اقتصادی را تجربه و از 12 درصد به 7 درصد تنزل پیدا کرده است و شاید علت کاهش سرمایهگذاری در بخش مسکن چین همین امر باشد. البته اخیرا نیز چین از واردکننده و خریدار فولاد در سطح جهانی به تولیدکننده تبدیل شده است.این موارد پازل کاهش تقاضای فولاد را در چین تکمیل میکند که قاعدتا باعث افت مصرف و فروش فولاد در سطح بینالمللی میشود. همین امر نیز باعث کاهش صادرات شرکتهای ایرانی شده است و از موانع خارجی بر سر راه صنعت فولاد کشور هستند.
از دیگر موانعی که باید از آنها نام برد میتوان به واردات این محصول و تعرفههای بسیار پایین اشاره کرد که اخیرا تلاش اعضای انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران برای وضع تعرفه روی واردات فولاد از 4درصد قبلی به اعدادی بین 10تا 20 درصد رسیده است.البته به نظر تولیدکنندگان، این ارقام، برای جلوگیری از واردات گسترده و خطراتی که این مسئله برای شرکتهای داخلی به همراه دارد، کافی و بازدارنده نیست. از دلایلی که فعالان این صنعت برای تلاششان درخصوص افزایش تعرفهها ذکر میکنند میتوان به رکود بازار داخلی، شرایط سخت تولید، کاهش چشمگیر قیمت فولاد در بازارهای جهانی و در نتیجه خطر دامپینگ این محصول از سوی تولیدکنندگان بزرگی همچون چین، روسیه، ترکیه و اوکراین اشاره کرد.
در مورد حضور محصولات روسی در بازار داخلی دلایل متعددی وجود دارد که شاید از مهمترین آنها بتوان ایجاد تعرفه سنگین 186 درصدی ایالات متحده روی محصولات کلاف گرم روسیه نام برد که برای صادرکننده روسی توجیه اقتصادی نخواهد داشت. مورد دیگر کاهش شدید نرخ برابری روبل روسیه در مقابل دلار است. شرایط جغرافیایی و بعد کم مسافت نیز دلیل دیگری است که باعث رو آوردن شرکتهای روسیه به افزایش صادراتشان به ایران شده است.
اما از عوامل داخلی این افت نیز نباید غافل شد که کاهش بودجه عمرانی دولت، کاهش تقاضای مسکن و سرمایهگذاری در این بخش از مهمترین آنها است که به عقیده بسیاری از تحلیلگران حوزه مسکن تا نیمه سال 95 رونق خاصی در بازار مسکن اتفاق نخواهد افتاد.اما با تمام این تفاسیر عواملی نیز وجود دارد که باعث رشد سودآوری در این صنعت میشود بهطورکلی تمامی عواملی که باعث افزایش فروش شرکتهای فعال شوند میتوانند به این صنعت کمک کنند از جمله اقدامات درخصوص افزایش تقاضای داخلی است که عمده این افزایش تقاضا با رونق در بخش مسکن ایجاد میشود.
البته با حصول توافق هستهای و افزایش درآمدهای دولت و به تبع آن افزایش سرمایهگذاریها و طرحهای عمرانی، فروش شرکتهای فولادی نیز افزایش مییابد. راهکار دیگری که باعث رشد سودآوری این صنعت میشود کاهش واردات و ایجاد تعرفههای بالاتر برای واردات این محصولات و برقراری تشویقهای صادراتی است.بهطورکلی و با توجه به شرایط بینالمللی حاکم بر این صنعت، با سرمایهگذاری در این گروه و داشتن افق بلندمدت میتوان انتظار سودآوری نسبی را در سال 95 داشت، هرچند در صورت توافق هستهای براساس جو روانی که ایجاد خواهد شد، سهام این گروه نیز به همراه دیگر گروهها رشد موقتی را تجربه خواهند کرد.
* کارشناس بازار سرمایه