سرمایه‌گذاری ورزشی در صدر، سرمایه‌گذاری هنری رو به افزایش

بانک‌های بزرگ در دنیا برای برقراری ارتباط مستقیم‌تر با مشتریان‌شان اسپانسر می‌شوند تا در برنامه‌های هنری حضور داشته باشند و لوگوهای‌شان را در معرض دید قرار دهند. براساس آمار sponsorship، ورزش بیشترین قراردادهای حمایت مالی بانک‌ها را جذب خود می‌کند، اما بانک‌ها در سایر حوزه‌هایی که امکان اسپانسر شدن داشته باشند نیز فعالند. بر این اساس 38درصد اسپانسرینگ بانک‌ها به ورزش، 17درصد به هنر، 14درصد به فستیوال‌ها، 17درصد به رویدادها، 12درصد به سرگرمی و بقیه به سایر حوزه‌ها تخصیص پیدا می‌کند. در آمریکا 25درصد این سرمایه‌گذاری‌ها توسط bank of America انجام می‌شود.

منابع مالی برای هنر

بانک آمریکا (bank of America) برنامه منظمی برای حمایت مالی از آثار هنری دارد و در توضیح این فعالیت‌ها در سایتش نوشته: ما از طریق برنامه اسپانسرینگ و کمک‌هزینه‌های‌مان از موسسه‌های فرهنگی و سازمان‌های هنری حمایت می‌کنیم. ارکستر سمفونیک شیکاگو، یکی از برنامه‌های تئاتر آمریکا، ساخت مجسمه‌های برنزی و بعضی از کنسرت‌ها از برنامه‌هایی هستند که این بانک تاکنون از آنها حمایت مالی کرده است.

منابع مالی دیگری هم هستند که در هنر سرمایه‌گذاری می‌کنند. گاردین براساس گزارش آماری Tate خبر داده است که گالری‌ها سالانه به‌طور میانگین 245هزار پوند از غول نفتی BP بین سال‌های 1990 تا 2006 کمک هزینه گرفته‌اند. هدف غول نفتی از سرمایه‌گذاری در هنر انگلیسی نصب لوگوهای خود در حاشیه نمایشگاه‌ها و آثار هنری بوده است. برخی تحلیلگران گفته‌اند این مبلغ برای موسسات هنری مبلغ بالایی است اما برخی دیگر معتقدند به‌طور شرم‌آوری اندک است! به‌نظر می‌رسد جهان هنوز به تعریف مشخصی از حمایت مالی در حیطه آثار هنری نرسیده است.

جزییات محرمانه قراردادها

طبق گزارش روزنامه انگلیسی، جزییات قراردادهای اسپانسرها با گالری‌ها معمولا محرمانه است. نه موسسات هنری و نه اسپانسرهای آنها علاقه‌ای ندارند که رقبای‌شان از جزییات این قراردادها و آنچه رد و بدل می‌شود آگاهی داشته باشند. اما این روزنامه از 10 نهاد هنری برتر خواسته است اطلاعاتی درباره مجموع میزان کمک‌های مالی که دریافت می‌کنند بدهند. این موسسات بین 15 تا 44 میلیون پوند در سال از حکومت یارانه می‌گیرند. علاوه بر این سرمایه‌های دیگر نیز به کمک آنها می‌آید. این موسسات هنری علاوه بر درآمدزایی درونی، از سرمایه‌های نهادهای دیگری هم بهره‌مند می‌شوند. مجموع حمایت‌های مالی که به این موسسات رسیده از 162هزار تا 4 میلیون پوند متغیر است.

اسپانسرهای رقیب

بانک انگلیسی دیگر (first country bank) هم بخشی از سایتش را به تشریح فعالیت‌های حمایتگرانه‌اش از هنر و فرهنگ اختصاص داده است. این بانک در فعالیت‌های نقد و بررسی فیلم همکاری دارد و برنامه‌هایی رایگان برای بررسی فیلم‌ها در یک کتابخانه برگزار می‌کند. شرکت‌کنندگان بعد از برنامه با هزینه بانک شام می‌خورند و می‌توانند کپی‌های رایگانی از فیلم‌ را دریافت کنند. سومین بانک بزرگ کانادا Scotiabank بعد از رویارویی با یک بحران در سال 2005 شروع به وارد شدن به فعالیت‌های هنری کرد تا رقابتش را با رویال بانک کانادا و بانک تورنتو دومینیون تشدید کند. این بانک بودجه‌اش را برای اسپانسر شدن طی دوسال، 50درصد افزایش داد و قراردادهای مختلفی را در سطح ملی و منطقه‌ای امضا کرد.

بانک‌ها در فستیوال‌های خیریه

حمایت مالی بانک‌ها از هنر به کشورهای توسعه‌یافته محدود نمی‌شود. در مالزی بانک Deutsche سابقه حمایت از فستیوال‌های هنری را در کارنامه خود ثبت کرده است. این بانک اسپانسر یک فستیوال خیریه نمایش فیلم بود که طی آن 254 بلیت خرید و کودکان کم‌بضاعت را برای تماشای آخرین محصول دیزنی دعوت کرد. این رویداد خیریه سالانه برگزار می‌شود و کودکان زیادی به آن علاقه‌مندند. آنها علاوه بر تماشای فیلم هدایایی هم دریافت می‌کنند و خوراکی‌هایی برای خوردن در طول نمایش فیلم به آنها داده می‌شود.

هنرمندان اسپانسردار

در ایتالیا بزرگ‌ترین بانک یعنیUniCredit تفاوت مهمی با سایر بانک‌ها دارد و آن تاکید بانک بر فعالیت‌های فرهنگی است. در این بانک هم مثل بقیه بانک‌ها پول رد و بدل می‌شود، چک صادر می‌شود و اسکناس تحویل داده می‌شود. اما بعضی از مراجعه‌کنندگان این بانک علاقه‌مند به حساب و کتاب فرهنگی هستند، نه فقط حساب و کتاب اقتصادی. شاخه فرهنگی این بانک ده‌ها نمایشگاه را برگزار کرده است تا هنرمندان جوان معاصر بتوانند در آن آثارشان را نمایش دهند. کارلا ماینولدی، رییس یکی از دپارتمان‌های این بانک می‌گوید: ما چند سالی است که روی هنر معاصر به‌عنوان راهی برای نگاه کردن به آینده تاکید داریم. کار کردن با جوان‌ها به ما حس قدرتمندی از موفقیت می‌دهد و راه ما را به سوی جامعه و گرایش‌هایش باز می‌کند.

آلبرتو گاروتی، هنرمندی که یکی از این برنامه‌ها را برگزار کرده است، می‌گوید: «بسیاری از هنرمندان بانک را به حساب نمی‌آورند یا آن را تهدیدآمیز می‌دانند اما به نظر من بانک جایی است که معامله‌های زیادی در آن انجام می‌شود؛ چه اقتصادی و چه فرهنگی. بانک روح دارد و شهر را به حرکت در می‌آورد.»

حمایت بدون نفع

بعضی از بانک‌ها از حمایت مالی از فستیوال‌ها و فعالیت‌های هنری فراتر رفته‌اند و خود برنامه‌های هنری راه‌اندازی کرده‌اند. مثلا بانک ملی ایندیاناپولیس در برنامه‌های منظمی در فضای باز فیلم نمایش می‌دهد و علاقه‌مندان می‌توانند برنامه فیلم‌ها را ببینند و برای هر کدام که تمایل دارند بلیت تهیه کنند. بلیت برای اعضای دائمی نصف قیمت است. با نشان دادن کارت عابربانک هم می‌توانند یک دلار تخفیف بگیرند.

Akbank در ترکیه یک مرکز هنری برپا کرده است تا از هنرمندان این کشور حمایت کند. این مرکز هنری مدعی است که هدفش حمایت از فرهنگ و هنر بدون منافع مادی است. آکبانک از کارهای هنری خوب حمایت می‌کند و از سال 1993 خودش برگزار‌کننده رویدادهای هنری بوده است. در این بانک تاکنون بیش از 700 فعالیت هنری ثبت شده است؛ از برگزاری نمایشگاه‌ و کنسرت‌ تا نمایش فیلم و تئاتر. این مرکز مدعی است برای تماشاگرانی از همه بخش‌های جامعه برنامه دارد و حتی کارهای خارجی را هم حمایت کرده است. این بانک سالانه حداقل چهار نمایشگاه برپا می‌کند و 40 سال است که مرکزی برای تئاتر کودکان راه‌اندازی کرده است. جشنواره فیلم استانبول، فستیوال موسیقی جاز، فستیوال فیلم‌های کوتاه و استانبول معاصر هم از دیگر برنامه‌های هنری است که این بانک حامی مالی‌شان است.

بانک‌های کلکسیونر

در هلند تقریبا همه بانک‌ها سابقه‌ای در حمایت از هنر و ارتباط مداوم با آن دارند. بانک‌ها کلکسیونر هستند و مجموعه‌هایی دارند که در سراسر دنیا شناخته شده است. اما در سال‌های اخیر ارتباط آنها در همکاری و حمایت مالی از موسسات هنری پررنگ‌تر شده است. مثلا بانک ING بزرگ‌ترین اسپانسر موزه مهم هلند یعنی Rijksmuseum است. بانک‌های دیگر هم بزرگ‌ترین و مهم‌ترین حامیان مالی موزه‌ها هستند. تمام بانک‌های این کشور بودجه‌هایی برای حمایت از هنر در نظر می‌گیرند. همه آنها عملکردی فراتر از بانک دارند و موسسات مالی‌ای محسوب می‌شوند که از بسیاری از فعالیت‌ها حمایت می‌کنند. یک تحقیق در این کشور تلاش کرده است نشان دهد بانک‌ها به چه دلیل به حمایت مالی روی می‌آورند و از دنیای حساب و کتاب سود و منفعت مالی خارج می‌شوند تا نگاهی به فرهنگ بیندازند؟

نامی که تکرار می‌شود

براساس نتایج این تحقیق، انگیزه‌های سرمایه‌گذاران برای توجه به آثار هنری اهمیت بسیاری دارد. شاید نخستین انگیزه‌ای که به ذهن برسد، انگیزه مالی باشد اما تمام انگیزه‌های سرمایه‌گذاران محدود به این عامل نمی‌شود. تحقیق نشان داده است شناساندن نام شرکت یا سازمانی که حمایت مالی را بر عهده می‌گیرد انگیزه دیگری است که بسیاری از سرمایه‌گذاران دنبال می‌کنند. علاوه بر این، تقویت روابط با مشتریان انگیزه قدرتمندی است که بانک‌ها را به میدان فرهنگ و هنر می‌کشاند. با اینکه بسیاری از مردم علاقه بیشتری به ورزش و رویدادهای ورزشی دارند، چرا هنر مورد توجه بانک‌ها قرار می‌گیرد؟ بخشی از پاسخ این سوال به وظایفی تحت عنوان مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها بازمی‌گردد. مسئولیتی که آنها را وادار می‌کند وارد فعالیت‌های انسان‌دوستانه و عام‌المنفعه شوند. حتی اگر بخشی از این فعالیت‌ها برای‌شان نفع مادی نداشته باشد.