مراسم راهپیمایی اربعین حسینی از چند سال قبل و به دنبال بازگشت امنیت نسبی به خاک عراق، بار دیگر به عنوان بزرگ ترین گردهمایی انسانی جهان برگزار می شود و در این ایام ایران با بیش از 2 میلیون مسافر بیشترین مشارکت را در مراسم اربعین دارد.
با وجود آنکه برنامه ریزی و تدارک برای مدیریت سفرهای اربعین از چند ماه قبل آغاز می شود اما ثبت بیش از 2میلیون تردد در طول کمتر از چند هفته قطعاً مسائل خاص خود را به همراه دارد.
در جریان سفرهای رفت، همچنان سفر زمینی به عنوان اصلی ترین انتخاب مسافران ایرانی مطرح شد. در طول روزهای گذشته چند صد هزار زائر از سه مرز مهران، چزابه و شلمچه به سمت عراق رفتند و البته در این بین اصرار بعضی از مسافران به عبور از مهران باعث شد تراکم جمعیتی شدیدی در این پایانه مرزی به وجود بیاید و حتی در روزهای آخر راه های ورودی به آن بسته شود. در عرصه هوایی نیز هرچند با پیگیری های سازمان هواپیمایی و همراهی ایرلاین های داخلی نرخ های مصوب برای سفرهای اربعین در نظر گرفته شد اما همچنان برخی حاشیه ها این بازار را تحت تأثیر قرار داد.
حاشیه نخست را شرکت های هواپیمایی خارجی به وجود آوردند که با ارائه پروازهای ارتباطی با بیش از دو مقصد، نرخ سفر به عراق را حتی به مرز 5 میلیون تومان نیز رساندند. در کنار آن احتمال فروش بلیت های تقلبی نیز یکی دیگر از مسائلی بود که سازمان هواپیمایی درباره آن تذکراتی جدی داد. مدیر روابط عمومی این سازمان درباره بلیت سفرهای برگشت نیز هشدار جدی داده که مسافران ایرانی بلیت های خود را از شرکت های بدون مجوز عراقی تهیه نکنند زیرا امکان پیگیری قانونی نیز برای آنها وجود نخواهد داشت.
جدای از دو عرصه هوایی و زمینی، امسال سفرهای اربعین مهمان جدیدی نیز داشت و آن آغاز به کار قطار ترکیبی تهران به کربلا بود. با وجود آنکه هنوز اتصال ریلی دو کشور نهایی نشده و به نظر می رسد دولت عراق اعتبار لازم برای ساخت خطوط ریلی جدید را ندارد اما امسال قطاری ترکیبی به سفرهای اربعین اضافه شد تا مسافران ایرانی را به مرز برده، سپس از طریق خط آهن بصره به نجف برساند؛ طرحی که در بازگشت زائران اربعین نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت و از شلمچه مسافران به دیگر نقاط کشور خواهند رفت.
بسیج امکانات برای سفرهای بازگشت
مدیرکل دفتر ترانزیت و پایانه های مرزی سازمان راهداری معتقد است با توجه به برنامه ریزی های صورت گرفته و بسیج امکانات در پایانه های مرزی مشترک با عراق، بازگشت زائران ایرانی نیز مانند سفرهای رفت با کمترین مشکل انجام خواهد شد.
محمدجواد عطرچیان در گفت وگو با «فرصت امروز» درباره ظرفیت مسافرپذیری مرزهای مشترک با عراق اظهار کرد: خوشبختانه در طول سال های گذشته برنامه ریزی مناسبی برای بهبود شرایط این پایانه ها به کار بسته شده است. با وجود آنکه نمی توان توقع داشت رفت و آمد بیش از 2 میلیون زائر در طول چند روز بدون شلوغی و تراکم انجام گیرد اما مرزهای ما آمادگی بالایی برای مدیریت این سفرها دارند. به گفته وی، آنچه شرایط را قدری در مرز مهران سخت کرد، بالا بودن تقاضای سفر از این نقطه در قیاس با دیگر مرزها بود.
حدود 46 درصد از زائران ترجیح دادند سفر خود را از طریق این مرز انجام دهند و همین امر باعث افزایش ترافیک شد که البته با اقدامات صورت گرفته این موضوع نیز به خوبی مدیریت شد. عطرچیان درباره مدیریت سفرهای بازگشت نیز گفت: تمام امکانات در سه پایانه مرزی کشور بسیج شده است و همانطور بخشی از مسافران در طول روزهای قبل بازگشته اند، در روزهای آینده نیز مرزها آماده بازگشت مسافران خواهند بود. احمدرضا عامری، رئیس اتحادیه تعاونی های مسافربری کشور نیز در گفت وگو با «فرصت امروز» درباره میزان آمادگی ناوگان اتوبوسی کشور برای بازگشت زائران اعلام کرد: ما تمام ظرفیت ناوگان کشور را در طول این روزها برای سفرهای اربعین در نظر گرفته ایم و تا هر میزانی که به اتوبوس های جدید احتیاج بوده، ناوگان آن را تأمین کرده است، همین روال نیز در سفرهای بازگشت دنبال خواهد شد و تا جابه جایی آخرین مسافر کار ادامه پیدا خواهد کرد.
وی با بیان اینکه نرخ بلیت ها براساس تعیین قبلی در دستور کار قرار گرفته و تاکنون گزارش چندانی از گران فروشی بلیت به گوش نرسیده است، اظهار کرد: در این راستا که رانندگان به دلیل سفرهای یک سر خالی در ایام اربعین ضرر نکنند، سازمان راهداری قیمت ها را به دو برابر نرخ های عادی افزایش داد و تمام سفرهای اربعین به همین منوال دنبال شدند. خوشبختانه تاکنون خبر چندانی از افزایش نرخ بلیت به گوش نرسیده و بازار با وجود تراکم بالای تقاضا در شرایطی عادی به کار خود ادامه داده و همین روند تا پایان بازگشت مسافران اربعین ادامه خواهد داشت.
با وجود آنکه سفرهای اربعین امسال نیز با همراهی تمام دستگاه های ذی ربط اجرا شده و با وجود تراکم بالای مسافران، با کمترین مشکل مدیریت شده است اما همچنان لزوم بهبود زیرساختی شرایط در این حوزه مطرح است؛ مسئله ای که می تواند با رسیدن قطار به سفرهای اربعین سال آینده بخشی از آن جبران شود، راه حلی که ایران آمادگی اجرای کامل آن را دارد و تنها نیاز به همکاری دولت عراق در این زمینه وجود خواهد داشت.
ارتباط با نویسنده : j.hashemi1992@gmail.com