راه ابریشمین و هموار تجاری چین و ایران حفظ می‌شود؟

پس از خروج ایران از تحریم‌ها، یکی از دروازه‌های طلایی برای اقتصاد ایران، توسعه فضای مبادلات تجاری و گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در عرصه تجارت است. ایران در شرایط تحریم با نام‌های مشخصی چون روسیه و چین مبادلاتی محدود و تعریف شده داشت، اما اکنون فهرست نام‌هایی که تمایل دارند طرف قرارداد ایران قرار گیرند پرتعداد‌تر شده است. در این میان سفر اخیر مقامات چین به ایران و تلاش برای محکم کردن پایه‌های تجارت بین دو کشور نوعی خبر معنادار برای جهان تجارت محسوب می‌شود.درواقع به نظر می‌رسد چین قصد ندارد بازار تجارت پرسود با ایران را به راحتی از دست دهد.شرایط تجاری ایران پس از دوران تحریم و سفر مقامات چین به ایران موضوع مهمی است که بسیاری از نشریات در روزهای اخیر به آن پرداخته‌اند.

چین به دنبال ردپای پررنگ تجاری در ایران

نشریه نیویورک‌تایمز در گزارشی با اشاره به سفر اخیر رئیس‌جمهوری چین به ایران، به اهمیت حفظ رابطه اقتصادی ایران با چین از سوی مقامات دو کشور پرداخته است. وجود ماشین‌های پرشمار چینی در ایران و ردپای مهندسین چینی در ساخت‌و‌ساز‌های شهری ایران، ازجمله ساخت تونل و بزرگراه‌ها از نشانه‌های آشکار همکاری‌های چندین ساله چین با ایران در طول سال‌های تحریم است.

نشریه دولتی چین در این خصوص می‌نویسد: ایران با داشتن نیروی کار بالقوه، منابع ارزشمند و بازار بزرگ تجاری با لغو تحریم‌ها در آستانه تحول بزرگ اقتصادی و صنعتی قرار دارد. در این شرایط چین در کنار این کشور ایستاده و تلاش‌های لازم را برای توسعه همکاری‌های آتی خواهد داشت.

شرایط بهبود یافته نفت ایران

بنا بر گزارش دیلی کالر، با وجود کاهش قیمت نفت و ضررهای این افت قیمت برای کشورهای صادرکننده، ایران به سبب لغو تحریم‌ها و افزایش توان صادراتی، چندان متضرر نخواهد بود. بنا بر عقیده جان آلن گی، کارشناس امور اقتصادی خاورمیانه، یکی از کشورهایی که در شرایط تحریم از نفت ایران نهایت استفاده را می‌برد چین بود. تخفیف‌های مناسبی که دولت چین به سبب تحریم‌ها از ایران دریافت می‌کرد، اکنون در آستانه لغزش قرار دارد.

این شرایط برای چین که لااقل به مدت شش سال شریک تجاری نفت ایران محسوب می‌شده چندان جذاب تلقی نمی‌شود. افزون بر اینها، چین اکنون یکی از قطب‌های اقتصادی آسیا و یکی از فعالان بزرگ در بخش تولید و صادرات اقلام مختلف در دنیا محسوب می‌شود. بر این اساس طبیعی است که چین برای حفظ روابط گذشته و از دست ندادن جایگاه دوستانه‌اش در بخش نفتی ایران تلاش‌های دیپلماتیک را در دستور کار خود قرار می‌دهد.

روابط ایران و چین حفظ خواهد شد؟

نشریه دیپلمات با تیتر  «آیا حضور رئیس‌جمهور چین در ایران اتفاقی است؟» به بررسی دلایل اهمیت سفر اخیر مقامات پکن به تهران پرداخته است. براساس این گزارش، لغو تحریم‌های ایران برای چین مانند یک شمشیر دو لبه عمل می‌کند. از یک سو به سبب رابط دیرین میان ایران و چین و در نتیجه فضای دوستانه بین مقامات دو کشور، چین می‌تواند به اولویت حضور خود در بخش‌های مختلف اقتصاد ایران دلگرم باشد.

اما از سوی دیگر باز شدن باب روابط تجاری ایران با سایر کشورها و به‌ویژه کشورهای اروپایی زنگ خطری برای حدود روابط ایران و چین تلقی می‌شود. بنابراین سفر پرسرعت مقامات چینی به ایران با فاصله کمی از لغو تحریم‌ها، نشان از اهمیت حفظ این روابط برای طرف چینی دارد. به نظر می‌رسد این سفر برای چین تبعات مثبتی داشته و دیدار با مقامات ارشد ایران و رهبری این کشور برای چین اطمینان لازم را به وجود آورده‌؛ اطمینانی که در سایه رقابت دیگر کشورهای آماده به همکاری با دولت ایران نیاز به مراقبت‌های مستمر دارد.

رفت‌و‌آمد از نوع اروپایی

پایگاه خبری ان‌پی‌آر در گزارشی به شرایط فعلی کشور ایران در خصوص گسترش دامنه همکاری‌های اقتصادی با سایر دولت‌ها پرداخته و معتقد است برنامه سفر‌های ریاست جمهوری این کشور به کشورهایی چون ایتالیا و فرانسه، نشان‌دهنده تلاش‌های دولت برای جذب حداکثری مشارکت‌های اقتصادی در پروژه‌های توسعه اقتصادی است. ایران تا پیش از لغو تحریم‌ها انتخاب‌های اقتصادی کم‌تعدادی داشت، اما اکنون شرایط پساتحریم فرصت مناسبی برای تغییر شرایط گذشته فراهم آورده است.

کشورهای اروپایی گزینه‌های مناسبی برای همکاری‌های اقتصادی به نظر می‌رسند، سفر اخیر ریاست جمهوری ایران به ایتالیا نشان می‌دهد، مقامات این کشور نیز به عقد تفاهم‌نامه‌های همکاری با ایران رغبت دارند. براساس نظر برخی کارشناسان اقتصادی، شکی وجود ندارد که برنامه‌های سفر ریاست جمهوری ایران به کشورهای اروپایی مقدمات اولیه همکاری‌های بزرگ آینده دولت‌های اروپایی با ایران خواهد بود. با این وجود برخی نگرانی‌ها در خصوص ضعف‌های سیستم بانکی ایران باعث می‌شود اهمیت بازسازی این بخش برای ایجاد روابط اقتصادی پایدار با دولت‌های اروپایی بیش از گذشته مهم به نظر برسد.