جزیره ناشناخته‌ای به نام اشتغال فارغ‌التحصیلان

فارغ‌التحصیلی برای اغلب دانشجویان حسی دوگانه ایجاد می‌کند؛ لذت اتمام چند سال تلاش از یک‌سو و ناشناخته بودن فضای کار و کاریابی از سوی دیگر. همچنین برخی رشته‌ها با مشکل اشباع شغلی روبه‌رو هستند و برخی با کاستی‌هایی زیرساختی درخصوص مهجور ماندن و نادیده گرفته شدن. با این شرایط تعدادی از دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی جذب مشاغل غیر‌مرتبط می‌شوند و تعدادی دیگر، به جرگه بیکاران می‌پیوندند. بنابراین، بسیاری از کارشناسان معتقدند ایجاد اشتغال برای جوانان از اولویت‌های مهم دولت‌هاست و این وظیفه بر دوش دولت هر کشور است که زیرساخت‌هایی را برای جذب افراد به سوی مشاغل مرتبط ایجاد کند.

چرا ایجاد اشتغال برای فارغ‌التحصیلان مهم است؟

ایجاد اشتغال برای فارغ‌التحصیلان مهم است، زیرا:

*هزینه‌هایی که دولت برای تحصیل دانش‌آموزان و دانشجویان متحمل شده را حفظ و بازیابی می‌کند

*بهره‌گیری از حداکثر توان نیروی انسانی جوان را امکان‌پذیر می‌سازد

*شاخص‌های رشد و توسعه را ارتقا می‌بخشد

*نابهنجاری‌ها و بزه‌های اجتماعی و در نتیجه هزینه‌های جرم‌ستیزی را تقلیل می‌دهد

از دانشگاه تا بازار کار

اگرچه دولت‌ها درخصوص اشتغال‌زایی سهمی بزرگ دارند، اما برخی دانشگاه‌های معتبر نیز برای آینده دانشجویان‌شان تدابیری اندیشیده‌اند. دانشگاه کمبریج ازجمله دانشگاه‌های معتبری است که طرح‌هایی برای شناسایی ظرفیت‌های اجرایی و مهارتی دانشجویانش به اجرا درآورده است.

برای شرکت در این طرح‌ها، افراد می‌توانند با اخذ مدارک کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا، فرم‌های تقاضای شغلی را پر کرده و پس از احراز صلاحیت، از سوی دانشگاه مورد حمایت شغلی قرار گیرند. بخشی از این حمایت‌ها شامل حمایت‌های کارآفرینی و اعطای وام‌هایی تا سقف 50.000یورو به افراد واجد صلاحیت و برخی شامل جذب افراد در پروژه‌های اجرایی است. گرچه برای به دست آوردن این تسهیلات، روند اداری و سیستم تعیین صلاحیت دریافت وام کمی پیچیده است، اما همین راهکار ساده دانشگاهی برای کاهش نرخ بیکاری بسیار کارآمد و مفید به نظر می‌رسد.

اوگاندا و شکاف بین تحصیل تا اشتغال

بنا بر گزارش نشریه گاردین، برخی دولت‌های شرق آفریقا، مانند کنیا، اوگاندا و تانزانیا با وجود دوسوم جمعیت جوان در کشورهای‌شان با مشکل بیکاری فارغ‌التحصیلان روبه‌رو هستند. این کشورها از جمله کشورهای در حال توسعه‌ای هستند که تلاش دارند جایگاه فعلی خود را تغییر دهند، با این وجود به لحاظ زیرساختی تا وضعیت ایده‌آل فاصله زیادی دارند. آکوستوس مواوابا، مدیر مرکز کاریابی در اوگاندا و مدرس دانشگاه معتقد است؛ عمده مشکل جوانان فارغ‌التحصیل در این کشور با عدم تطابق نیازهای جامعه با مهارت‌های دانشجویان مرتبط است.

از سوی دیگر طبق آمارها به ازای هر 40.000 فارغ‌التحصیل اوگاندایی، تنها 8000 شغل خالی در سال وجود دارد.دکتر پل مایوند، مدرس دانشگاه ماکرره در اوگاندا، می‌گوید: عدم تناسب بین نرخ فارغ‌التحصیلان و فرصت‌های شغلی اغلب زمینه‌ساز به وجود آمدن ناهنجاری‌های اجتماعی مثل تمایل افراد به شرکت در فعالیت‌های بزهکارانه و پرسود می‌شود، بر این اساس، ضعف در زیرساخت‌های اشتغال‌زایی، نه‌فقط قشر تحصیلکرده بیکار، بلکه تمامی اقشار اجتماع را درگیر می‌کند.

دولت اوگاندا اخیرا وعده‌هایی درخصوص اشتغال جوانان و افزایش فرصت‌های شغلی داده است. در طول یک دهه گذشته اوگاندا نرخ رشد تولید ناخالص داخلی 7درصد را تجربه کرده، اما این رشد هم‌معنا با رشد اشتغال نخواهد بود و دولت برای عملی کردن وعده‌هایش مسیری طولانی در پیش خواهد داشت.

نیجریه و مشکلات کلیشه‌ای و همیشگی

طبق آمارها، حداقل دوسوم بیکاران فارغ‌التحصیل در نیجریه را جوانان 25 تا 30 ساله تشکیل می‌دهند. این موضوع برای دولت که مدت‌هاست راه‌های مختلف برای رشد اقتصادی را آزموده، چندان رقم خوشایندی به نظر نمی‌رسد. متأسفانه نیجریه از جمله کشورهایی است که سال‌هاست درخصوص اشتغال فارغ‌التحصیلان، اسیر مشکلات کلیشه‌ای شده و به نظر می‌رسد در بن‌بست قرار گرفته. بنا بر نظر تونجی آکاندا، مدرس دانشکده اقتصاد و عضو اتاق اقتصاد و بازرگانی نیجریه برخی از مهم‌ترین عواملی که به‌طور مکرر رشد کاریابی فارغ‌التحصیلان را با چالش روبه‌رو می‌کند شامل این موارد هستند:

*بررسی‌های یک دهه اخیر نشان می‌دهد، سهم بیکاری جوانان فارغ‌التحصیل مقیم روستا به مراتب بیشتر از جوانان شهری است و این در حالی‌است که رقم مذکور هر سال افزایشی محسوس را تجربه می‌کند، برای مثال نرخ بیکاری جوانان روستایی در سال 2010 برابر با 47 درصد و در سال 2011 برابر با 59درصد بوده است.

*سهم زنان فارغ‌التحصیل بیکار بیش از مردان است. این محدودیت حضور زنان فارغ‌التحصیل در مشاغل، به طرز تفکر سنتی رایج در فضای شغلی کشور و عدم حمایت‌های مناسب دولت از این قشر باز می‌گردد.

*سیاست‌گذاری‌های غلط جمعیت‌شناختی و زیرساختی دولت، آفت بزرگ دیگری است که سال‌هاست نرخ اشتغال جوانان نیجریه‌ای را به عقب رانده است. درواقع دولت با آینده‌نگری‌های ضعیف و غیر‌واقع‌بینانه، برنامه‌هایی را درخصوص اشتغال‌زایی تصویب کرده که اغلب به شکست منتهی شده‌اند.