کمربند‌ها را محکم ببندید / تلاطم بازارهای مالی در سال 2015

درحالی‌که چند ماه از آغاز سال جدید میلادی گذشته است نشریه allianzgi به بررسی وضعیت و چشم‌انداز این بازارها در سال 2015 پرداخته است. در مطلبی که پیش‌روی شما قرار دارد با دیدگاه‌های آندرس اوترمن، مدیر بخش سرمایه‌گذاری‌های جهانی موسسه مالی آلیانز در مورد چشم‌انداز بازارهای مالی جهان در سال 2015 میلادی آشنا خواهیم شد‌:

1- ایالات متحده پیشتاز رشد متوسط اقتصاد جهانی: اقتصاد آمریکا همچنان قدرتمند‌ترین موتور محرک رشد 7/3 درصدی اقتصاد جهانی در پیش‌بینی وضعیت اقتصاد دنیا در سال 2015 است. لازم به یادآوری است که نرخ رشد اقتصاد در سال 2014 میلادی 4/3 درصد بود. با‌وجود اینکه ضریب ریسک رکود اقتصادی در منطقه یورو افزایش یافته است، اروپا باید همچنان به برنامه‌های شکننده بازیابی اقتصادی خود وفادار مانده و از وقوع یک رکود اقتصادی دیگر اجتناب کند.

2- حمایت‌های گسترده از طریق اتخاذ سیاست‌های حمایتی توسط بانک مرکزی: سیاست‌های اتخاذ شده توسط بانک مرکزی همچنان از نقش بسیار مهم و کلیدی در سال 2015 برخوردار خواهد بود که مشخصه این امر سیاست‌های پولی گسترده در آینده پیش‌رو است که این در برابر یک پس‌زمینه از واگرایی عمیق‌تر در سیاست‌ها میان سیاست‌های مالی انقباضی در آمریکا و انگلستان در مقابل رکود در منطقه یورو و ژاپن قرار دارد.

3- تمرکز روی ضریب ریسکی که هم زمان، با افزایش نوسانات، دارایی‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سخت‌گیری‌های مداوم مالی بدان معنا است که ضریب ریسک سرمایه بهترین فرصت ایجاد تورم را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند که این موضوع بازگشت سود سرمایه‌گذاری را در طولانی‌مدت دچار اخلال خواهد کرد. با این وجود، در مقابل فرضیه افزایش نوسان و ضریب ریسک در بازارهای مالی جهان، حفظ تمرکز و اتخاذ تصمیمات صحیح توسط سرمایه‌گذاران جهت استفاده و بهره‌برداری از فرصت‌های بکر مالی در سال 2015 میلادی از اهمیت فراوانی برخوردار است.

منطقه یورو: با وجود پیش‌بینی یک وضعیت اقتصادی ضعیف در نیمه دوم سال 2014 میلادی برای منطقه یورو ما معتقدیم که منطقه یورو از ورود به وضعیت رکود اقتصادی و کاهش قیمت‌ها اجتناب خواهد کرد. کاهش محسوس و قابل مشاهده در رشد سرمایه انباشته شده، بهبود اندک وضعیت بازارهای اعتباری، تثبیت بازار کار و مصرف خصوصی مُهر تاییدی است بر صحت این سناریو. در همین حین ضریب خطر در منطقه یورو بیش از سایر بازارها خودنمایی می‌کند.

ایالات متحده آمریکا: پس از یک شروع ضعیف در سال 2014 میلادی رشد اقتصادی آمریکا مجددا روند رو به رشد خود را بازیافته و این اقتصاد آمریکا را به مهم‌ترین موتور محرک رشد اقتصاد جهانی بدل کرده است. انتظار می‌رود که خزانه‌داری آمریکا نرخ بهره را از میانه سال 2015 به بعد افزایش دهد. البته به عقیده ما وزارت خزانه‌داری آمریکا تلاش خواهد کرد تا نرخ بهره را در طولانی‌مدت زیر خط بی‌طرفی حفظ کند.

ژاپن: پس از یک دوره وضعیت انقباضی مالی در بهار و تابستان سال 2014 سرمایه‌گذاران می‌توانند انتظار از سرگیری رشد اقتصادی این کشور را داشته باشند. پس از افزایش مالیات بر ارزش افزوده در میان مدت، چشم‌انداز وضعیت اقتصادی ژاپن در خوشبینانه‌ترین حالت یک وضعیت درهم ریخته را برای اقتصاد این کشور نشان می‌دهد. اگرچه به دلیل کاهش ارزش ین میزان صادرات ژاپن افزایش یافته اما تقاضا در بازارهای داخلی ژاپن در پی کاهش سطح درآمد در این کشور و افت حجم سرمایه‌گذاری دچار نزول شده و اقتصاد این کشور شرق آسیا را تحت تاثیر خود قرار داده است. با توجه به تعهد بانک مرکزی ژاپن به کاهش نرخ بهره میزان ارزش دارایی‌ها در کوتاه‌مدت دچار افزایش خواهد شد.

بازارهای نوظهور: اطلاعات منتشر شده در مورد وضعیت اقتصادی و رشد آن در چین، چشم‌انداز ضعیف‌تر شدن اقتصاد این کشور و سایر بازارهای نوظهور را می‌دهد. درحالی‌که نرخ رشد تولید ناخالص داخلی در اقتصاد‌های نوظهور بسیار سریع‌تر از اقتصاد کشورهای توسعه‌یافته است اما رشد پویای اقتصادی در بازارهای اقتصادی کشورهای توسعه‌یافته از وضعیت مطلوب‌تری برخوردار است. با توجه به کاهش رشد اقتصادی چین و همچنین کاهش قیمت انرژی در بازارهای جهانی، وزیدن باد مخالف برای قاره آسیا و صادر‌کنندگان انرژی به وضوح شدت گرفته است.

نکات مهم و کلیدی سرمایه‌گذاری

سیاست‌های انقباضی و سرکوب مالی ادامه خواهد یافت، انتظار زیادی برای کاهش نرخ واقعی و بازدهی در طولانی‌مدت نداشته باشید، عدم وجود یک راه‌حل جایگزین برای ضریب ریسک دارایی‌های سرمایه‌گذاران. با وجود واگرایی در مسیر سیاست‌های پولی انتظار می‌رود که شرایط کلی پولی و مالی در جهان وضعیت مناسبی داشته باشد. سیاست‌های بانک‌های مرکزی همچنان به‌عنوان مهم‌ترین بازیگر بازارهای سرمایه در سال 2015 میلادی باقی خواهند ماند.

با وجود افزایش ابتدایی نرخ بهره توسط خزانه‌داری آمریکا و بانک مرکزی انگلستان، انتظار می‌رود که اتخاذ سیاست‌های مالی پُر‌هزینه در آمریکا برای آینده نزدیک باقی بماند. انتظار می‌رود که سیاست‌های پولی و مالی آمریکا / انگلستان با منطقه یورو / ژاپن در سال 2015 دچار انشعاب و فاصله شوند. انتظار می‌رود که در سال 2015 براساس وزن تجاری ارزش دلار آمریکا افزایش یابد. اقتصاد آمریکا همچنان با وجود موانع بسیار همچنان موتور محرک اقتصاد جهانی باقی خواهد ماند. 

بازیابی رشد اقتصادی آمریکا در سال 2015 نیز ادامه خواهد یافت و این موضوع اقتصاد ایالات متحده را به مهم‌ترین موتور محرک رشد اقتصاد جهانی بدل خواهد کرد. رشد اقتصادی کمتر از انتظار در ژاپن، منطقه یورو و بازارهای مالی نوظهور به وضعیت پر نوسان خود ادامه خواهند داد. جنگ داخلی و ناآرامی‌های سیاسی در اوکراین به‌عنوان عمده‌ترین عامل موثر روی اطلاعات مربوط به وضعیت ضعیف اقتصادی اروپا اثرگذار بوده و بر میزان تمایل به تجارت با روسیه در سال 2014 میلادی تاثیر گذاشته است. ریسک بروز و ظهور مجدد رکود اقتصادی افزایش یافته اما احتمالات همچنان ادامه گسترش رشد البته کمتر از روند سابق را پیش‌بینی می‌کنند. 

سیاست‌گذاران همچنان مشغول نبرد با کاهش تورم

کاهش قیمت انرژی در بازارهای جهانی موجبات کاهش تورم در کوتاه‌مدت را فرآهم آورده است. کاهش شدید نرخ بهره در ژاپن تاکنون نتوانسته تورم مورد انتظار را در بازارهای داخلی این کشور ایجاد کند. در مقابل این کاهش شدید نرخ بهره سبب شده تا ارزش یِن شدیدا کاهش یابد که این موضوع به کاهش جهانی تورم کمک شایانی کرده است. سیاست‌گذاران در منطقه یورو در واکنش به تثبیت کاهش نرخ تورم مورد انتظار در نظر دارند تا نرخ بهره را بیش از پیش کاهش دهند. 

نوسان

براساس محاسبات صورت گرفته در انجمن تنظیم بازار در شیکاگو به‌عنوان شاخص اندازه‌گیری نوسانات بورس، انتظار می‌رود شاخص نوسان برای مدت‌طولانی در نتیجه ادامه کاهش کمی در سطح پایینی باقی بماند. اما اعتقاد ما این است که شما می‌توانید انتظار مشاهده نوسانات بسیار شدید بازارهای مالی در سال 2015 میلادی باشید. افزایش تنش‌های سیاسی و ژئوپولتیکی در اوکراین و خاورمیانه می‌توانند از جمله عوامل مهم تاثیرگذار بر میزان و حجم نوسان در بازارهای مالی باشند. نگرانی از فروپاشی منطقه یورو در پی بحران‌های مالی و نگرانی از کاهش میزان تورم از جمله دیگر نگرانی‌های موجود برای فعالان بازارهای مالی است.

عدم وجود نقدینگی در بازار

به اعتقاد ما عدم وجود نقدینگی در بازار از جمله ریسک‌هایی است که دست‌کم گرفته شده و به آن توجهی نمی‌شود. اصلاحات سریع و ناگهانی که در پاییز سال 2014 میلادی اتفاق افتاد به سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد که می‌توانند انتظار وقوع اتفاق مشابهی را در سال 2015 نیز داشته باشند.

2015: پیامد‌های سرمایه‌گذاری

نکته: پیامدهای سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران: چنانچه آرامش خود را هنگام نوسان یا سقوط بازارها حفظ کنید، موفقیت به سراغ‌تان خواهد آمد.

ضریب ریسک مانعی جدی در جهت بازگشت سرمایه

در جهان امروز که وضعیت اقتصادی و مالی به‌شدت تحت کنترل و محافظت قرار داشته و بازگشت واقعی سرمایه بسیار کم‌اتفاق می‌افتد، ضریب ریسک دارایی‌ها موجب ایجاد ظرفیت برای تورم در کوتاه‌مدت می‌شود که این موضوع روی نتایج مالی در طولانی‌مدت اثرگذار بوده و آن را مقهور خود خواهد کرد. البته توصیه ما این است که از احتمال وقوع نوسان در بازار غافل نباشید.

گزینشی عمل کردن

با توجه به سخت شدن بازگشت بازده سرمایه، سرمایه‌گذاران در انتخاب سهام موردنظرشان باید گزینشی‌تر عمل کنند. در عمل این به معنای آن است که روی شرکت‌هایی تمرکز کنید که در طولانی‌مدت رشد و بازده بیشتری داشته باشند. نوسانات احتمالی در بازار ارز نیز فرصت‌هایی را برای سرمایه‌گذاری ایجاد خواهد کرد.

افزایش اهمیت سود سهام

سرمایه‌گذاران بازار سهام باید با در نظر گرفتن اهمیت سود سهام به‌عنوان اصلی‌ترین و مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بازده سرمایه در طولانی‌مدت، شرکتی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنند که توانایی حفظ و رشد ارزش سهام خود را داشته باشد.

فاصله گرفتن از بدهی‌های دولتی

به نظر می‌رسد دوران سودآوری بازار اوراق قرضه که توسط دولت‌ها منتشر می‌شود، پایان یافته است. سرمایه‌گذاران باید از سرمایه‌گذاری در بازار بدهی دولت‌ها فاصله گرفته و سعی کنند در بازارهای نوظهور حضور پیدا کنند.

توجه داشتن به احتمال افزایش نوسان در بازار

درحالی‌که چشم‌انداز طولانی‌مدت اقتصاد مثبت است سرمایه‌گذاران باید مراقب نوسانات احتمالی بازار در کوتاه‌مدت باشند. خصوصا زمانی که میزان نوسان به دلیل بروز و ظهور اتفاقات پیش‌بینی نشده و غیر‌منتظره افزایش می‌یابد. در نظر داشته باشید که از اصلاحات بازار بهره کافی را برده و از موقعیت‌هایی که در پرتو این اصلاحات ایجاد می‌شود به بهترین شکل ممکن بهره لازم را ببرید.

چشم‌انداز بازارهای مالی در سال 2015

بازگشت بازده سرمایه از بازارهای مالی در حال کاهش است. دلیل عمده و اولیه این موضوع کاهش بسیار شدید کمی از سوی سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه بانک‌های مرکزی در پی بحران بزرگ اقتصادی در سال‌های 2007 و 2008 میلادی و تاثیر این بحران بر بازده سرمایه در بازارهای مالی به شکل قابل‌پیش‌بینی کاهش یافته است. به عقیده ما این شرایط دست‌کم برای مدتی باقی خواهد ماند. بازده اسمی کم از سهام، اوراق قرضه و درآمد‌های ثابت در شرایطی که همچنان کنترل و نظارت مالی در آن وجود دارد از جمله نشانه‌های باقی ماندن وضعیت فعلی به شمار می‌روند. 

رشد تولید ناخالص داخلی در جهان و آرام بودن وضعیت نرخ تورم

با توجه به افزایش میزان بدهی‌های بخش‌خصوصی به بالاترین میزان خود در جهان، نرخ رشد اقتصادی یک بار دیگر در شرایط ناامید‌کننده‌ای قرار گرفته است. میزان رشد اقتصادی بعد از بحران بزرگ اقتصادی در جهان در وضعیت مطلوبی به سر نمی‌برد و تنها اندکی با وضعیت بحرانی مواجه است، این در شرایطی است که منطقه یورو به سختی در حال تلاش جهت اجتناب از ورود دوباره به وضعیت رکود اقتصادی است، در همین حین چین در حال ورود به یک دوره از تغییرات گسترده به سر می‌برد و این درحالی اتفاق می‌افتد که ابهامات زیادی در زمینه مسیر رشد جدید این کشور وجود دارد. پکن در حال فاصله گرفتن از یک اقتصاد مبتنی بر صادرات و حرکت به سوی یک اقتصاد مبتنی بر مصرف داخلی است. بازارهای نوظهور جهانی تحت تاثیر جریان‌های خروج سرمایه قرار گرفته‌اند که سیاست‌های انقباضی خزانه‌داری آمریکا از جمله عمده‌ترین دلایل آن برشمرده می‌شود. در این شرایط تنها ایالات متحده و انگلستان هستند که به نظر می‌رسد به سوی رشد اقتصادی حرکت می‌کنند که این رشد نیز در صورت تحقق در شرایط فعلی یک رشد عادی و نه فوق‌العاده برآورد می‌شود.

در نتیجه نرخ تورم همچنان در یک شرایط آرام به سر برده و به نظر نمی‌رسد انتظار برخی کشورها و اقتصادها از افزایش نرخ تورم محقق شود. کاهش ارزش و استهلاک شدید ین ژاپن و عدم افزایش نرخ تورم در این کشور از جمله دلایل عدم تحقق احتمالی افزایش نرخ تورم در جهان به شمار می‌رود.

آیا قیمت نفت به نجات اقتصاد جهانی خواهد آمد؟

کاهش بسیار سریع قیمت نفت در بازارهای جهانی و سقوط شاخص نفتی برنت دریای شمال به کمتر از 60 دلار در هر بشکه در زمان نگارش این مطلب تاثیر قابل توجهی در عدم افزایش نرخ تورم داشته است که این موضوع ممکن است موجبات ناکامی بانک‌های مرکزی عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی شود. به علاوه چنانچه قیمت نفت کاهش شدیدتری را به دلیل تولید نفت شیل یا جایگزینی نفت با سایر منابع انرژی تجربه کند، این موضوع می‌تواند تاثیرات مثبتی را با خود به دنبال داشته باشد: مصرف‌کنندگان بویژه در آمریکا به خرید انرژی اقدام خواهند کرد، هزینه‌های شرکت‌های بزرگ کاهش خواهد یافت و اقتصاد‌های نوظهوری که وابستگی زیادی به بازار انرژی دارند می‌توانند از کاهش شدید قیمت نفت‌خام در بازار بهره‌مند شوند.

ژئوپولتیک

وضعیت ژئوپولتیکی جهان در سال 2015 وضعیت بسیار پیچیده و دشواری را برای ما ترسیم می‌کند. جنگ داخلی در اوکراین، بحران ایجاد شده توسط گروه تروریستی داعش، ناآرامی‌های موجود در خاورمیانه و بحران اقتصادی منطقه یورو از جمله مهم‌ترین بحران‌های ژئوپولتیکی در جهان به شمار می‌روند. در میان مشکلات مذکور سیاست‌های اتخاذ شده در منطقه یورو خطرناک‌تر از سایر موارد به نظر می‌رسد چرا که عقب‌گرد‌های اقتصادی این منطقه هنوز در قیمت‌ها بازتاب نداشته است. هسته و همچنین گسترش محیطی وضعیت خطرناک اقتصادی در منطقه یورو به استثنای یونان در وضعیتی بسیار نزدیک به بحران مالی به سر می‌برند. با روی کار آمدن احزاب مخالف سیاست‌های ریاضتی در یونان و احتمال پیروزی احزاب ایتالیایی با سیاست‌های مشابه ضد ریاضتی در ایتالیا و همچنین اسپانیا و همچنین انتخابات آینده در بریتانیا که حزب پیروز در آن احتمالا ناچار به برگزاری رفراندوم در مورد عضویت این کشور در اتحادیه اروپا خواهد بود.

همه این مباحث نشان‌دهنده آن است که ظرفیت بروز اتفاقات ناخوشایند برای منطقه یورو و اتحادیه اروپا بسیار زیاد است. به این مسائل احتمال کاهش نرخ بهره از سوی بانک مرکزی اتحادیه اروپا را نیز باید اضافه کرد که این موضوع تاثیر بسیار زیادی در تغییر دیدگاه مردم اروپا به این اتحادیه و سیاست‌های آن دارد.

تکرار دستاوردهای سال قبل

با در نظر گرفتن مباحث مطروحه در بالا بهترین چشم‌اندازی که برای بازارهای مالی در سال 2015 میلادی می‌توان متصور بود تکرار دستاوردهای سال 2014 است. به استثنای بازده درآمدهای ثابت که طبق پیش‌بینی ما در بهترین شرایط می‌تواند مشابه سال گذشته باشد.