تامین تجهیزات شرط لازم نه کافی / بنادر ایران انتظار بخش خصوصی را می کشند

لاینرهای بزرگ جهان بار دیگر به آب های ایران بازگشته اند، توافق برای ساخت شناورهای جدید داخلی و خارجی به جریان افتاده، انتخاب اپراتورهای جدید بندر رجایی در دستور کار است و مشکل بیمه کشتی های در تردد ایران به پایان رسیده است. کنار هم قرار دادن تمام این شرایط نشان از آن دارد که بنادر ایران در قیاس با آنچه در طول سال های قبل تجربه کرده اوضاع بسیار بهتری را تجربه می کند.

اگر پیش از اجرایی شدن برجام حتی پهلوگیری لاینرهای منطقه ای نیز در آب های ایران دشوار شده بود، این روزها بزرگ ترین شرکت های دریایی جهان به دنبال آن هستند که شانس خود را در آب های کشور امتحان کنند.

با وجود تمام این نقاط امیدوارکننده هنوز ابهام هایی بر سر راه حرکت رو به جلوی بنادر ایران باقی مانده که تداوم شان می تواند بسیاری از این نقاط امیدبخش را به ناامیدی بدل کند. یکی از اصلی ترین این ابهام ها چگونگی کنار رفتن دولت از پست های اجرایی و جایگزین شدن بخش خصوصی به جای آن است.

هرچند بنادر ایران جزو نخستین بخش هایی بوده که توانسته راه را برای حضور بخش خصوصی هموار کند اما همچنان بسیاری از بخش ها یا در اختیار حوزه های عمومی و شبه دولتی است یا شرایط برای واگذاری امکانات فراهم نیست. این پوسته ضخیم با حضور شرکت هایی جدید که در بخش دریایی فعالیت می کنند ترک خورده و خبر جدیدی که از سوی اپراتور بندر چابهار اعلام شده این موضوع را تصدیق می کند.

شرکت آریا بنادر ایرانیان اعلام کرده ۴۰۳ میلیون دلار تجهیزات لازم برای توسعه بندر شهید بهشتی چابهار در قالب مناقصه بین المللی خریداری می شود و قرار است در یک دوره   دو ساله و طبق برنامه زمان  بندی شده، به این بندر وارد شود.

پیگیری ورود این رقم از تجهیزات جدید که از سوی یک شرکت غیر دولتی انجام گرفته نشان از کارایی دارد که سرمایه گذاران غیر دولتی می توانند برای آب های ایران به ارمغان بیاورند، موضوعی که از حرف به عمل آمده و طبق اعلام مدیر این شرکت، نخستین محموله از تجهیزات بندر شهید بهشتی چابهار در راه ایران است؛ این تجهیزات شامل جرثقیل ها و   ماشین  آلات  فاز یک توسعه   بندر شهید بهشتی چابهار است که از بندر روستوک کشور آلمان بارگیری شده و به زودی به ایران خواهد رسید.

افزایش رقابت مهم تر از تجهیزات

با وجود تمام اقدامات صورت گرفته در طول سال های گذشته در بنادر ایران، سرمایه گذاران بخش خصوصی هنوز نسبت به آینده خود در این بخش اطمینان کامل ندارند و از پیش شرط هایی می گویند که اجرای آنها تکمیل کننده گام های برداشته شده در مسیر توسعه این بنادر است.

مسعود پلمه، رئیس هیأت مدیره انجمن کشتیرانی در گفت وگو با «فرصت امروز» از اهمیت تجهیز بنادر ایران به فناوری های روز سخن گفت و ادامه داد: قطعاً اینکه ما شرایطی به وجود بیاوریم که بنادر ایران از امکانات نوین و تجهیزات به روز بهره ببرند می تواند اوضاع ما را در رقابت با خارجی ها بهبود بخشد اما این موضوع شرط لازم است نه کافی.

به گفته وی، آنچه در کنار امکانات زیرساختی بیشترین اهمیت را دارد تغییر در شرایط سیاست گذاری های کلان در بنادر کشور است. اگر این تجهیزات وارد شوند و شرایط رقابتی در آب های ایران به وجود نیاید قطعاً آنچه به دنبال آن هستیم محقق نخواهد شد.

پلمه با بیان اینکه ورود بخش خصوصی به آب های ایران اهمیت بسیار بالایی دارد، اظهار کرد: دولت باید به طور جدی نسبت به خروج خود از حوزه های اجرایی اقدام کند. در صورت ورود سرمایه گذاران، آنها به حاشیه سود منطقی خود فکر خواهند کرد و همین امر رقابتی را به وجود می آورد که نتیجه آن ارتقای جایگاه دریایی کشور در قیاس با گذشته است.

رئیس هیأت مدیره انجمن کشتیرانی افزود: اینکه لاینرهای بزرگ بین المللی به آب های ایران بازگشته اند به این دلیل است که به دنبال حفظ سهم خود از بازارهای جهانی هستند و این سهم با حضور در آب های ایران افزایش می یابد. ما نیز باید با استفاده از توان و ظرفیت بالقوه خود سهم مان را افزایش دهیم و در حوزه ترانزیت و ترانشیپ منطقه نقش آفرینی بیشتری داشته باشیم. 

سعید ایزدیان، معاون سابق سازمان بنادر و دریانوردی نیز در گفت وگو با «فرصت امروز» بر لزوم محوریت یافتن بخش خصوصی در بنادر ایران تاکید کرد و گفت: با وجود تمام صحبت هایی که وجود داشته متأسفانه هنوز فضای عملی که بخش خصوصی در آب های ایران دارد با استانداردهای کلان مدنظر فاصله دارد و این امر نشان دهنده لزوم تغییر در برخی سیاست هاست.

وی با بیان اینکه صحبت از خرید تجهیزات جدید و بازگشت لاینرهای بین المللی به آب های ایران در شرایطی مثبت است که شانس ما برای استفاده حداکثری از آنها بالا باشد، تأکید کرد: مسائلی شبیه به آنچه در تعیین اپراتور نهایی بندر رجایی اتفاق افتاد و زمان اجرای آن را به شدت طولانی کرد برای سرمایه گذاران جنبه مثبت ندارد. اگر شرایط شفافی به وجود بیاید که سرمایه گذاران واقعی در آنها نقش آفرینی کنند قطعاً قراردادهای جدید و ورود تجهیزات تأثیراتی بسیار مثبت خواهد داشت.

خرید بیش از 400 میلیون دلار تجهیزات جدید دریایی از آلمان به عنوان یکی از قطب های دریایی جهان می تواند برای بندر چابهار یک خبر خوش مهم به حساب بیاید و حرکت این بندر برای بدل شدن به هاب ترانشیپی منطقه را سرعت ببخشد، اگر این حرکت مهم با تغییر در سیاست هایی که به افزایش نفوذ بخش خصوصی در آب های ایران منجر می شود، ختم شود قطعاً نتیجه کار به هدف کلان وزارت راه و شهرسازی در توسعه دریا محور ختم می شود.

ارتباط با نویسنده: j.hashemi1992@gmail.com