برندهای بزرگ انتظارها را برآورده می‌کنند؟

«شاید کیفیت برخی محصولات داخلی مناسب باشد اما وقتی وارد کارخانه آن می‌شوید، هیچ نشانی از استانداردهای بهداشت محیط کار نمی‌بینید.» این بخشی از گفته‌های محمدی، مسئول هماهنگی یکی از شرکت‌های خارجی است که به‌تازگی خواستار حضور در بازار ایران شده است. وی در تشریح بازدیدی که به همراه کارشناس کیفی این شرکت از یک کارخانه لبنی که دارای بازار منطقه‌ای است، داشته، صراحتا می‌گوید: برخلاف انتظاری که از این برند بزرگ داشتیم، در همان نگاه نخست، وضعیت بهداشت محیط کارخانه افتضاح بود. شاید هم اگر بگویم فاجعه، بهتر توانسته‌ام وضعیت بهداشتی آنجا را توصیف کنم.

وی در ادامه توصیف بازدید از این برند لبنی اظهار می‌کند: دستشویی چسبیده به ناهارخوری کارکنان این کارخانه با بوی نامطبوع و کارکنان بدون روپوش سفید، کلاه بهداشتی، دستکش، ماسک و غیره نمای بسیار نامطلوبی داشت که دست‌کم من به‌عنوان یک ایرانی از آن شرمنده شدم. هرچند در ادامه بازدیدها برخی کارخانه‌ها از نظر بهداشت محیط و کیفیت محصول، بی‌نظیر بودند.

محمدی می‌گوید: شاید یکی از دلایل عقب‌ماندگی صنایع ما ریشه در تحریم‌ها دارد. در طول زمانی که درهای جهان به روی ما بسته بود و از تکنولوژی روز دنیا عقب ماندیم، در مدیریت کیفی نیز نتوانستیم به استانداردهای جهانی برسیم.

شیرخام صنعتی و نقش مهم آن در کیفیت محصول

با تمامی چالش‌هایی که در تولید وجود دارد، صنایعی هستند که شاید گستره توزیع‌شان مانند برخی برندهایی که اسم و رسمی در کرده‌اند نباشد، اما کیفیت آنها بیشتر مورد تایید است. صنایع لبنی رامک یکی از این صنایع متوسط است. محمد فربد، قائم‌مقام شرکت لبنی رامک، در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز» اظهار می‌کند: کیفیت لبنیات را نمی‌توان تعریف کرد و کیفیت محصولات تنها در آزمایشگاه‌ها باید تعریف و تایید شود. در صنایع لبنی و به طور عام صنعت غذا، مواد اولیه نقش بسزایی در کیفیت و حتی طعم و مزه آن دارد.

وی می‌گوید: در صنایع لبنی شیرخام، ماده اولیه و اصلی صنعت است و هر چه شیرهای مصرفی صنایع دارای بار میکروبی پایین‌تر باشند، کیفیت محصول نهایی نیز بالاتر است. بر همین اساس کیفیت محصولات کارخانه‌های مختلف به میزان مصرف شیرصنعتی که از دامداری‌های صنعتی خریداری می‌شود، بستگی دارد.

95‌درصد شیرمصرفی رامک، صنعتی است

قائم‌مقام رامک، درخصوص شیرخام مصرفی این کارخانه که در شیراز (فارس) قرار دارد، تاکید می‌کند: در کارخانه رامک بیش از 95‌درصد شیر مصرفی ما از دامداری‌های صنعتی تهیه می‌شود، به همین دلیل از کیفیت بالاتری برخوردار است. هر کارخانه‌ای که شیر‌خام مورد نیازش را از دامداری‌های صنعتی که بهداشت و سلامت محصولات‌شان مورد تایید دستگاه‌های نظارتی است، تهیه و خریداری کند، می‌توان در مورد کیفیت محصول نهایی آن تا حدودی قضاوت کرد.

وی ادامه می‌دهد: در محصولات لبنی فاکتورهای دیگر مانند طعم و مزه هم دخیل هستند که این فاکتورها سلیقه‌ای است و به ذائقه مصرف‌کنندگان بستگی دارد. فربد بازارهای اقتصادی آینده را برای صنایع لبنی مناسب ارزیابی می‌کند و می‌افزاید: شرکت ما دارای فاکتورهای بهداشتی و کیفیت مناسب برای شراکت با صنایع بزرگ و صاحب‌نام جهانی است اما تاکنون پیشنهادی در این زمینه از شرکت‌های خارجی نداشته‌ایم.

وی اظهار می‌کند: در سوی دیگر هم نباید درهای کشور را روی همه باز کنیم و به اصطلاح مغازه محصولات خارجی شویم. با باز شدن درهای جهانی روی کشور و ایجاد فضای اقتصادی مناسب باید تکنولوژی غرب را وارد کنیم و صنایع داخلی را ارتقا دهیم. در این میان از سرمایه‌گذاران خارجی که حاضر به سرمایه‌گذاری در تولید، افزایش کیفیت محصولات و در نهایت صادرات به بازارهای بین‌المللی باشند، استقبال می‌کنیم.

در تکنولوژی صنایع لبنی دست کمی از اروپا نداریم

حسین چمنی، کارشناس صنایع لبنی در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز»، درخصوص حضور برندهای مطرح صنایع لبنی در بازارهای جهانی پس از برجام خوش‌بین است و می‌گوید: به لحاظ تکنولوژی تولید، فاصله چندانی با کشورهای پیشرفته نداریم. این تکنولوژی‌ها وارداتی هستند و چیزی از اروپاییان کم نداریم. حداکثر فاصله تکنولوژی ما با دنیا در محصولات استریل ممکن است شش‌ماه یا یک سال باشد. درمجموع پایه و بیس کار صنایع لبنی ایران با تکنولوژی روز دنیا برابری می‌کند.

وی ادامه می‌دهد: در بخش مواد اولیه صنایع لبنی که شیر خام است نیز باید به پیشرفت‌های بیشتری دست یابیم. در حال حاضر 50‌درصد از مواد اولیه این صنعت با شیرخام صنعتی است که باید افزایش یابد. همچنین در روش‌های مدیریتی و کنترل کیفی هم نیازمند همکاری با کشورهای صاحب‌نام این صنعت در اروپا هستیم. اگر با این کشورها جوینت شویم می‌توانیم نقطه‌ضعف‌های صنایع لبنی در کنترل کیفی و مدیریت را برطرف کنیم و سهمی در بازارهای جهانی به دست آوریم. با توجه به مذاکرات و مراوداتی که در چند ماه اخیر انجام شده زمینه این همکاری‌ها ایجاد شده است.

کنترل کیفیت، نقطه‌ضعف صنایع لبنی

این کارشناس باسابقه صنایع لبنی اظهار می‌کند: اگر موضوع کنترل کیفی مدیریت نشود و نتوانیم نقاط ضعف صنعت را برطرف کنیم ممکن است حتی بازارهای منطقه‌ای را نیز از دست بدهیم. البته بخشی از این سوءمدیریت واحدهای تولیدی ناشی از برنامه‌ریزی غلط دستگاه‌های دولتی است. دولت نه‌تنها از این صنایع حمایت نمی‌کند بلکه گاهی هم بار وظایف اقتصادی خود را بر دوش صنایع لبنی می‌گذارد. نمونه بارز آن افزایش قیمت دستوری شیرخام است که صنایع از همان ابتدا زیر بار آن نرفتند.

صنایع لبنی تنها صنعت بدون رانت و انحصار

چمنی تصریح می‌کند: صنایع لبنی جزو معدود صنایع کشور است که در آن رانت و انحصار وجود ندارد و با حضور 1200 برند محصولات روی شلف فروشگاه‌ها، بازار کاملا رقابتی ایجاد شده است. این صنعت برخلاف صنایع دیگر ذاتا سودآور نیست و اگر سودآور باشد از سبد گروه‌های اجتماعی حذف می‌شود در حالی که همه دهک‌های جامعه به یک اندازه به این محصولات نیاز دارند. به همین دلیل دولت باید این صنعت را مورد حمایت قرار دهد تا دهک‌های پایین جامعه از نظر سلامت آسیب نبینند.

وی با اشاره به وضعیت نامناسب واحدهای تولیدی کشور، تاکید می‌کند: در چنین شرایطی و با وجود این همه ریسک و رقبایی که ممکن است اخلاق تجاری را نیز زیرپا بگذارند، تولید، دیوانگی است. بنابراین بهترین راه، حمایت دولت از صنایع تولیدی و دادن وام‌های کم‌بهره به واحدهاست.