امنیت عرضه نفت باید در کنار امنیت تقاضا باشد

باتوجه به اینکه برای حفظ عرضه انرژی به سرمایه‌گذاری هنگفت نیاز است، یک پیش‌بینی شفاف درباره تقاضا برای تامین نیاز مصرف‌کنندگان در آینده حیاتی به نظر می‌رسد. به گزارش ایسنا، عبدالله البدری، دبیرکل اوپک در مقاله‌ای که در پایگاه اینترنتی اوپک منتشر شد، می‌نویسد: دنیا نسبت به زمانی‌که نمایندگان گروه کوچکی از کشورهای در حال توسعه در سال 1960 در بغداد گردهم آمدند و سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) را تاسیس کردند تفاوت زیادی کرده است. جهان در آن زمان هنوز شاهد سفر انسان به فضا نبود، مسافرت‌های هوایی در ابتدای راه بود و بشر هنوز از رایانه‌های شخصی و گوشی‌های موبایل هیچ درکی نداشت.

سال‌های پس از آن تغییرات زیادی حاصل شد. این امر به‌ویژه در مورد شخصیت و ماهیت بخش انرژی جهان بسیار صدق می‌کند، به‌طوری‌که فناوری‌های جدید گسترش مرزهای این صنعت و فراوانی انرژی، توسعه مسافرت‌ها و تجارت بین‌المللی، افزایش سرمایه‌گذاری در بازارهای انرژی و دنیای انرژی مستقل‌تر را به همراه داشت. اما یک مسئله اساسی همچنان برای صنعت نفت، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان محوری باقی مانده و آن اهمیت امنیت انرژی است.

بحث درباره موضوع امنیت انرژی ممکن است پاسخ‌های مختلفی را به دنبال داشته باشد، اما در کل چندین ویژگی کلیدی همیشه وجود دارد. اگرچه این یک فهرست خسته‌کننده نیست اما اصول پایه‌ای امنیت انرژی براساس موارد زیر است:

1-‌ متقابل بودن: همان‌طور که امنیت عرضه برای مصرف‌کنندگان اهمیت دارد، امنیت تقاضا نیز برای تولیدکنندگان مهم است.

2-‌ پوشش تمام افق‌های زمانی قابل پیش‌بینی: امنیت انرژی در فردا به اندازه امنیت آن در امروز اهمیت دارد.

3-‌ جهانی بودن و مشتمل بودن بر تمام کشورهای فقیر و ثروتمند به یک اندازه: امنیت انرژی بر سه محور توسعه پایدار و به‌ویژه حذف فقر انرژی و ارائه خدمات مدرن در زمینه انرژی استوار است.

4-‌ امنیت انرژی: باید از گفت‌وگو و همکاری بیشتر بین کشورهای تاثیرگذار در انرژی جهان بهره ببرد.

اوپک اهمیت امنیت عرضه برای مصرف‌کنندگان را می‌داند و این امر را می‌توان در اقدامات این سازمان طی سال‌های گذشته مشاهده کرد. سازمان اوپک بازار را همیشه به‌خوبی تامین کرده و به این کار ادامه می‌دهد. اوپک ذخایر مازاد کافی برای متعادل کردن بازار در صورت کمبود عرضه ناشی از مسائلی همچون رخدادهای ژئوپلیتیک یا جوی را دارد. در کنار ذخایر نفتی، ظرفیت مازاد نیز انعطاف سرنوشت‌سازی را در دوران رخدادهای غیرقابل پیش‌بینی در اختیار بازار قرار می‌دهد. اما بسیار مهم است که بر مسئله امنیت تقاضا برای تولیدکنندگان نفت تاکید شود. بسیار مهم است که در ارتباط با آینده تقاضای نفت به‌ویژه در صنعتی که در معرض دوران طولانی تولید و دوران بازپرداخت‌ است، شفاف‌ترین تصویر ممکن را داشته باشیم. 

ما در اوپک اهمیت اقدامات در رابطه با بهره‌وری انرژی را می‌دانیم و تمام کشورها این حق را دارند که سیاست‌های خود را در زمینه انرژی و محیط‌زیست در پیش بگیرند. اما در عین حال مهم است که بدانیم برخی از سیاست‌ها در ارتباط با سطح مصرف نفت در آینده و تقاضای کلی انرژی باعث ایجاد ابهام می‌شوند. به بیان بهتر تولیدکنندگان نمی‌خواهند منابع مالی باارزش را روی زیرساخت‌هایی که ممکن است موردنیاز نباشند، هدر دهند. در عین حال اگر سرمایه‌گذاری به‌موقع و کافی صورت نگیرد نیاز مصرف‌کنندگان در آینده احتمالا تامین نخواهد شد. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می‌شود که سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با نفت را ارزیابی کنیم. چشم‌انداز جهانی نفت اوپک در سال 2014 نشان می‌دهد که نیاز به سرمایه‌گذاری‌های نفتی در سال‌های 2014 تا 2040 به 10‌تریلیون دلار نزدیک خواهد شد.

تمام این موارد بیانگر این حقیقت است که امنیت عرضه و امنیت تقاضا را نمی‌توان از هم جدا کرد و یک نگرش جامع بر امنیت انرژی برای کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلند‌مدت مورد نیاز است. اوپک همچنین اهمیت این موضوع را امنیت انرژی برای افراد مختلف به‌ویژه 1.3‌میلیارد نفری که به برق دسترسی ندارند و 2.7‌میلیارد انسانی که برای نیازهای اولیه خود به سوخت‌های زیستی متکی هستند، می‌داند. بسیار مثبت است که هدف هفتم پیشنهاد شده در اهداف توسعه پایدار سازمان ملل از کشورها می‌خواهد که دسترسی به منابع انرژی ارزان، قابل اتکا، پایدار و مدرن را برای تمام مردم کره زمین فراهم کنند.

همچنین چندین چالش و ابهام دیگر درباره مسئله امنیت انرژی در آینده وجود دارد. این موارد شامل مذاکرات تغییرات جوی سازمان و اهمیت دستیابی به یک توافق جامع، متعادل، منصفانه و عادلانه برای همگان و همچنین نقش و تاثیرگذاری گمانه‌زنی‌های بازارهای مالی روی بازار نفت، احتیاجات منابع انسانی و کمبود احتمالی نیروی کار و نیاز به ارتقای مداوم شفافیت اطلاعات است. برای کمک به حل این چالش‌ها، اوپک معتقد است که اکتشاف راه‌های جدید برای توسعه و گسترش همکاری و گفت‌وگو با دیگر بازیگران عرصه انرژی حائز اهمیت است.