تاثیر تحولات سیاسی بر اقتصاد جهان در نیمه دوم سال 2016 بررسی می شود / اقتصاد جهانی در وضعیت هشدار

در حالی که دو اقتصاد بزرگ جهان یعنی چین و آمریکا تعیین کننده ترین نقش را در وضعیت اقتصادی جهان دارند، رشد اقتصادی این دو کشور در سال جاری دچار ضعف شده و اقتصاد دنیا را در موقعیت حساسی قرار داده است و با شوکی که بریتانیا با تصمیم به خروجش از اتحادیه به اروپا وارد کرد، نگرانی ها در مورد موقعیت حساس اقتصاد جهانی دوچندان شده است.

سال ٢٠١٦ از بسیارى از جهات براى اقتصاد جهان مهم بوده و هست. در سال ٢٠١٦ نه تنها سیاست هاى انبساطى خوب جواب نداده است، بلكه گسترش خشونت در سطح جهان و به خصوص در خاورمیانه به این روند نامطلوب دامن زده است. یكى از دلایلى كه اقتصاد جهانى هنوز در ریل بهبود قرار نگرفته و فاصله اش از این ریل هم در حال زیاد شدن است، كاهش نرخ بهره است.

دو كشور امریكا و انگلستان كه جهان بیشترین انتظار افزایش نرخ بهره را از آنها دارد با همزمانى انتخابات ریاست جمهورى آمریکا و خروج انگلستان از اتحادیه اروپا، تقریبا اجرای این سیاست از دستور كارشان خارج شده است.

اخیرا هم بانك جهانى نسبت به آینده اروپا بدبینانه اعلام نظر كرده است و سقوط پوند انگلستان و احتمال خروج بیشتر کشورهای اروپایی از اتحادیه هم به مسئله خراب تر شدن وضع اقتصادی جهان دامن زده است. باتوجه به تاثیر سیگنال هاى منفی سیاسی بر اقتصاد جهان، «فرصت امروز» در این گزارش به بررسی رفتار اقتصاد جهان در نیمه دوم سال 2016 و به تبع اقتصاد 2017 پرداخته است.

***

مسعود دانشمند:

سیاست زدگی، عامل تضعیف اقتصاد جهانی است

مسعود دانشمند، عضو هیأت رئیسه اتاق بازرگانی ایران و رئیس اتاق بازرگانی ایران و امارات معتقد است اعمال سیاست هایی نادرست در دنیا به خصوص در خاورمیانه امروزه اقتصاد جهان را دچار سیاست زدگی کرده و تبعات سنگین اقتصادی را در دنیا به بار آورده است. بنابراین وجود این معضلات چندوجهی در اقتصاد جهان، باعث شده تا دنیا به دنبال یک تحول اساسی در اقتصاد باشد.

با توجه به تحولات سیاسی که در جهان به وجود آمده از آمادگی های آمریکا برای برپایی انتخابات ریاست جمهوری تا جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا و خشونت های گسترده در سطح جهان و خاورمیانه، تاثیر این اتفاقات بر اقتصاد جهانی را چگونه ارزیابی می کنید؟

اعمال سیاست های نادرست در دنیا به خصوص در خاورمیانه امروزه اقتصاد جهان را دچار سیاست زدگی کرده و تبعات سنگین اقتصادی را در دنیا به بار آورده است. بنابراین وجود این معضلات چندوجهی در اقتصاد جهان، باعث شده تا دنیا به دنبال یک تحول اساسی در اقتصاد باشد. امروزه ایجاد کشمکش های سیاسی در روسیه، بحران مسکن آمریکا، جدایی انگیس از اتحادیه اروپا و ناامنی هایی که در خاورمیانه رخ داد همه باعث سیاست زدگی اقتصاد جهان شدند.

پیش بینی شده است با برگزاری انتخابات آمریکا و پیروزی جمهوری خواهان در این عرصه، نظام اقتصادی جهان دچار تحول اساسی شود. البته آثار جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا در این مدت بر اقتصاد مشهود است و پیش بینی می شود انگلیس به عنوان بازار محصولات اروپایی، با جدایی از اتحادیه دیگر بازار مناسبی نیست و برای تبادل کالاها متحمل تعرفه های سنگین می شود و این مسئله بر پیچیدگی اقتصاد جهانی می افزاید.

از طرفی چین به عنوان بزرگ ترین اقتصاد جهان، دچار معضل شده است و کشمکش ها بر سر کاهش قدرت یوان در برابر دلار عواقب سختی در اقتصاد داشته است. از طرفی پیام های تبلیغاتی انتخاباتی جمــهوری خواهـــان آمریکا دربردارنده سیگنال های مثبت به چین برای پایان دادن به این معضل است. به نظر می رسد مجموع این بحث ها مضاف بر بحران خاورمیانه، مواردی است که بحران چندوجهی اقتصاد جهانی را شکل داده است.

به اعتقاد شما بهترین سیاست برای حل بحران اقتصادی در جهان چیست؟

پیشه قرار دادن سیاست صبر، بهترین راه حل است، چرا که باید به هر حال این بحران های سیاسی در جهان پایان یابد. در آمریکا باید منتظر بود و دید با برگزاری انتخابات چه حزبی روی کار می آید و چه سیاستی را در رفتارهای اقتصادی با چین و اروپا نشان می دهد.

همچنین باید منتظر بود و دید که انگلیس چطور می خواهد جدایی خود از اتحادیه اروپا را مدیریت کند و سوم اینکه بحران خاورمیانه نیز قرار است به چه سمت و سویی حل و فصل شود و بازسازی کشورهای تخریب شده به دست چه کشوری قرار می گیرد. بنابراین رفع این بحران اقتصادی با پیشه قرار دادن سیاست صبر حل خواهد شد.

آیا تاثیر سیگنال هاى منفی سیاسی بر اقتصاد جهان در سال 2017 نیز دیده خواهد شد؟

پیش بینی اقتصاد جهانی تا پایان 2016 امکان پذیر است و نمی توان گفت که آثار این تحولات سیاسی ممکن است در اقتصاد 2017 نیز دیده شود. به هر حال تصور می شود افق روشنی پیش روی اقتصاد جهانی در سال جاری وجود ندارد.

به عنوان مثال، نوساناتی که در پی سیاست زدگی در تولید نفت عربستان و روسیه ایجاد شد قیمت نفت را تا 5 دلار کاهش داد و این رفتارهای نادرست سیاسی که متکی بر رفتارهای اقتصادی است، اقتصاد را دچار چالش کرده است. لذا در این شرایط بهترین راه دوری از سیاست زدگی است.

***

ابوالفضل خاکی:

اقتصاد جهانی در مسیر بهبود نیست

ابوالفضل خاکی، رئیس اتاق بازرگانی قم معتقد است در حال حاضر با توجه به تحولات سیاسی که در آسیای جنوب شرقی و کشورهای اروپایی ایجاد شده نمی توان آینده روشنی را برای اقتصاد جهانی متصور بود.

با توجه به افزایش خشونت های تروریستی در سطح خاورمیانه، پیش بینی شما از اقتصاد جهانی سال آینده چیست؟

در حال حاضر با تحولات سیاسی که در آسیای جنوب شرقی و کشورهای اروپایی ایجاد شده است به سختی می توان رونق اقتصادی را برای سال 2016 متصور بود. قطعا سال کنونی سال رونق اقتصادی برای جهان نیست. بنابراین هم اکنون شرایط، شرایط رو به بهبودی برای اقتصاد جهانی نیست.

هم اکنون تاثیر بی ثباتی های سیاسی و افزایش خشونت ها در سطح خاورمیانه و همچنین در فرانسه و ترکیه به اقتصاد جهانی کاملا مشهود است و کشورهایی که با اقتصاد چنین کشورهایی مثل انگلیس، ترکیه و. . . در ارتباط هستند دچار بی ثباتی و تلاطم شده اند و این موضوع در صورت بهبود نیافتن مسائل سیاسی نیز می تواند در اقتصاد سال آینده جهان مشهود باشد.

تاثیر تحولات سیاسی جهانی بر اقتصاد ایران چگونه است؟

مسلما هر تحول سیاسی بر اقتصاد ایران نیز تاثیر می گذارد، اما با توجه به تدابیری که دولت در زمینه تزریق پول به بخش تولید و در نهایت راه اندازی چرخ تولید کشور اندیشیده است، امیدواریم شرایط بهتری پیش روی اقتصاد ایران قرار گیرد و تاثیر محدودی را از تحولات سیاسی جهان بگیرد. به هر ترتیب تحولات سیاسی که در جهان رخ می دهد قطعا در اقتصاد ایران بی تاثیر نیست اما باید با تصمیم گیری های هوشمند و صحیح تیم اقتصادی دولت تاثیر این رویدادهای جهانی بر اقتصاد ایران را کاهش داد.

در حال حاضر دولت با تزریق پول به بخش تولید، هیجانات تولید را در کشور افزایش داده و یک رونق نسبی را ایجاد کرده است، بنابراین اگر کشور با تصمیم گیری صحیح اقتصاد را متعادل سازد، می توان گفت تحولات سیاسی جهانی کمترین تاثیر را بر اقتصاد ایران دارد.

راهکار شما برای کاهش دادن تاثیرهای تحولات سیاسی بر اقتصاد ایران چیست؟

در حال حاضر نخستین راهکار، تهیه مناسب مواد اولیه برای کارخانجات تولیدی است. واحدهای تولیدی می توانند از طریق فاینانس های یک ساله در مسیر توسعه اقدام کنند و از این راه ماشین آلات فرسوده کارخانجات را نوسازی کنند. متاسفانه در حال حاضر هنوز از طریق بانک های ما این روش همراهی نمی شود.

یقینا دولت با دستورهایی که می تواند صادر کند، راه را برای توسعه اقتصادی در بخش تولید هموار کرده و رونق می بخشد. بنابراین تهیه مواد اولیه تولید به صورت خرید نسیه با سود حداکثر 20 درصد می تواند اقتصاد تولید و صادرات کشور را رونق ببخشد که در صورت اجرای این رویه به رغم به هم ریختگی جهانی در اقتصاد، تحولات اقتصادی خوبی در انتظار ایران خواهد بود.

***

مرتضی عزتی:

رکود نسبی در انتظار اقتصاد آمریکا است

مرتضی عزتی، استاد دانشگاه تربیت مدرس معتقد است اقتصاد جهان بیشتر متاثر از قیمت جهانی نفت خواهد بود و سایه نابسامانی هایی که در منطقه خاورمیانه رخ می دهد بیشتر بر سر صادرات و واردات تولیدات نفتی است.

اقتصاد سال 2016 را با توجه به تحولات سیاسی خاورمیانه، آمادگی آمریکا برای برپایی انتخابات ریاست جمهوری و از طرفی زمزمه  های فروپاشی اتحادیه اروپا چطور ارزیابی می کنید؟

از نگاه تئوری در هر دوره ای که قرار است انتخابات شکل گیرد، اندکی رکود اقتصادی ایجاد می شود. پیش از انتخابات ریاست جمهوری در هر کشوری  در کل تبادلات اقتصادی رکود نسبی مشاهده می شود. در آمریکا نیز براساس همین نگاه تئوری در سال جاری شاهد رکود اقتصادی هستیم و رشد اقتصادی با اندکی افت وخیز روبه رو بوده است.

این موضوع منطق تئوری است که تقریبا در تمام کشورها مشاهده می شود، اما پیش بینی می شود آمریکا با نزدیک شدن به زمان انتخابات ریاست جمهوری، با کاهش رشد اقتصادی زیادی روبه رو نخواهد شد. از طرفی خروج انگلستان از اتحادیه اروپا می تواند اندکی بر اقتصاد اروپا تاثیر بگذارد.

از جهتی ورود مستقل انگلستان بیشتر به سیاست و بازارهای اقتصاد دنیا می تواند منجر به شوک مثبتی در بازارهای دنیا باشد. در مجموع اثرگذاری خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا می تواند مهم و کنش های مثبت و منفی در بر داشته باشد.

تاثیر تحولات سیاسی جهان بیشتر بر چه بخشی از اقتصاد مشاهده خواهد شد؟

اقتصاد جهان بیشتر متاثر از قیمت جهانی نفت خواهد بود و سایه نابسامانی هایی که در منطقه خاورمیانه رخ می دهد بیشتر بر سر صادرات و واردات تولیدات نفتی است. در حال حاضر میزان اثرات مثبت و منفی این تحولات مشخص نیست، اما در منطقه خاورمیانه به علت شدت نیاز برخی از کشورها به نفت، ممکن است هم گرایی بیشتری در جهت افزایش قیمت نفت ایجاد شود. اگر افزایش قیمت نفت رخ دهد، ممکن است اقتصاد کشورهایی مثل حوزه خلیج فارس ایران و... و تولیدکنندگان بزرگ نفت با درآمد بیشتری مواجه شوند.

افزایش درآمد این کشورها می تواند تاثیر مثبتی بر اقتصاد این کشورها داشته باشد. از طرفی افزایش قیمت نفت می تواند بر اقتصاد کشورهای توسعه یافته اثر منفی داشته باشد. البته بر اقتصاد آمریکا و کشورهایی مثل نروژ و برخی کشورهای صاحب نفت توسعه یافته اثر منفی آن با اثر مثبت افزایش درآمد جبران می شود.

ارزیابی شما از چشم انداز کلی اقتصاد 2017 چیست؟

در مجموع اگر هر منطقه با خطر جدی  سیاسی مواجه شود می تواند از نظر اقتصادی تاثیر منفی بر اقتصاد جهانی داشته باشد. اما آنچه واقعیت است و قطعا رخ می دهد، اندکی رشد اقتصادی آمریکا بعد از انتخابات ریاست جمهوری آن رخ می دهد اما در سال بعد از انتخابات به تناسب سیاست های دولت جدید آمریکا ایجاد خواهد شد و ممکن است تاثیر منفی را در سال 2017 جبران کند.