افزایش قیمت گوشت قرمز همزمان با سرریز تولید

مطابق هر سال و با نزدیک شدن به نوروز، بازار مواد‌غذایی نوسانات زیادی را پشت سر می‌گذارد و نمودار قیمتی مواد خوراکی به سمت بالا میل می‌کند. گوشت قرمز یکی از این دست کالاهاست که امسال با افزایش قیمت روبه‌رو شد در حالی که از بهمن ماه باوجود ممنوعیت صادرات دام زنده و همزمان با واردات گوشت برزیلی، این افزایش قیمت منطقی به نظر نمی‌رسد. 

تولیدکنندگان دام پرواری که با کاهش 700 تا 1000 تومانی در هر کیلوگرم قیمت دام زنده مواجه هستند، دلیل افزایش قیمت گوشت قرمز در بازار داخلی را جنجال‌های روانی دلالان، ناکارآمدی نهادهای نظارتی و سیستم ناقص فروش می‌دانند. در سوی دیگر ماجرا و در پاسخ به برخی انتقادها، مسئولان سازمان حمایت که وظیفه حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را همزمان بر عهده دارد، روزهای گذشته اعلام کردند دلیل این نابسامانی و نوسان در بازار گوشت قرمز، قاچاقچیان هستند که گوشت قرمز را به‌صورت غیررسمی صادر می‌کنند. 

مسئولان سازمان حمایت می‌گویند بازار داخل با کاهش عرضه روبه‌روست و صادرات غیررسمی (قاچاق) گوشت عامل اصلی آن است. در همین حال مسئولان وزارت جهاد کشاورزی به‌عنوان متولی تولید نیز می‌گویند که در یک ماهه گذشته نه تنها بازار داخل با کاهش عرضه گوشت قرمز مواجه نبوده، بلکه با ممنوعیت صادرات به دلیل شیوع تب برفکی در دامداری‌ها، سرریز تولید هم داریم.

قاچاق گوشت بهانه است

حسین نعمتی، دامدار نمونه کشوری و مدیرعامل اتحادیه مرکزی دامداران ایران، در گفت و گو با «فرصت امروز»، تفاوت قیمت 3 برابری گوشت قرمز از تولید تا مصرف را ناشی از نبود سیستم درست فروش می‌داند و می‌گوید: سیستم توزیع مناسبی در کشور وجود ندارد و به دلیل تعدد فروشگاه‌ها در شهرها هر زمانی که مصرف کالایی کاهش می‌یابد، بر قیمت محصولات افزوده می‌شود تا به نوعی هزینه‌ها جبران شود. هیچ کشوری مانند ایران با هزاران فروشگاه و سوپر مارکت اینچنین بدون ضوابط نیست.

وی می‌افزاید: مشکل دیگر، نداشتن آمار و ارقام در این بخش است. اینکه برخی مسئولان می‌گویند صادرات غیرمجاز گوشت باعث گرانی‌های اخیر شده، بی‌پایه و اساس است. ایران واردکننده گوشت است نه صادرکننده! اگر هم قاچاقی انجام شود به میزانی نیست که بر بازار داخل تاثیر بگذارد چون صادرات دام زنده به دلیل سرریز تولید انجام می‌شود و مازاد تولید داریم.

بازار پایان سال در اختیار سیستم دلالی

منصور پوریان، تولیدکننده دام پرواری و مدیرعامل شرکت سارا تجارت عادل، نیز در همین زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: درست از یک ماه پیش که به دلیل شیوع تب برفکی صادرات دام زنده ممنوع اعلام شد، دامداران با کاهش قیمت مواجه شدند، در حالی که بازار مصرف در همین زمان رشد قیمت را شاهد بوده است. سیستم دلالی با حمایت برخی از سازمان‌ها جو روانی شدیدی را در بازار ایجاد و از بازار پایان سال به سود خود استفاده کردند.

وی با اشاره به مازاد تولید دام زنده در کشور، اظهار می‌کند: در حال حاضر حدود 5 تا 6 میلیون دام سبک مازاد در کشور وجود دارد. این آمار وحشتناک است و هزینه‌های زیادی به دامداران و کشور تحمیل می‌کند و باید صادرات انجام شود چون بازار داخل کشش بیشتری ندارد. در چنین وضعیتی نمی‌دانیم چرا مسئولان مربوط اجازه واردات گوشت از برزیل و روسیه می‌دهند؟

تاثیر معکوس کاهش قیمت دام بر قیمت گوشت!

احمد مقدسی، رئیس انجمن صنفی گاوداران، در گفت و گو با «فرصت‌امروز»، موضوع افزایش قیمت گوشت قرمز را با توجه به کاهش بهای دام زنده، مبهم می‌داند و می‌افزاید: این مسئله جای سوال دارد که بر چه اساسی زمانی که افزایش تولید وجود دارد، صادرات متوقف شده و واردات هم جریان دارد، باز قیمت گوشت در بازار روند افزایشی داشته است؟ اگر قرار بر افزایش قیمت باشد پس چرا تولید‌کننده از آن منتفع نمی‌شود و عده‌ای بدون زحمت به سودهای کلان می‌رسند؟

این دامدار تهرانی ادامه می‌دهد: واردات بی‌رویه گوشت قرمز بدون نیازسنجی بازار داخل، دامداران را بیچاره کرده است. مسئولانی که ادعا می‌کنند قاچاق باعث افزایش قیمت گوشت شده پس چرا جلو آن را نمی‌گیرند؟ ما تولیدکنندگان که قدرت و اهرم اجرایی در اختیار نداریم این وظیفه دولت و سایر نهادهای متولی است و باید مرزها و مبادی ورود و خروج کشور را کنترل کنند. در این میان تنها تولیدکننده و مصرف‌کننده متضرر می‌شوند.
ریشه گرانی گوشت در صادرات غیرمجاز است

در همین حال غلامرضا کاوه، سخنگوی سازمان حمایت با تایید موضع سازمان متبوعش، به «فرصت امروز» می‌گوید: ریشه این نابسامانی‌ها در صادرات غیر‌مجاز گوشت است. ما هنوز آمار دقیق و درستی از توزیع و مصرف گوشت در بازار داخل نداریم تا بتوانیم با استناد به آن نیاز بازار را بسنجیم. این مکانیسم‌هایی است که وزارت جهاد کشاورزی باید اجرا و میزان تولید، توزیع و مصرف را در کشور اعلام کند. این استراتژی انکارناپذیر بازار است که باید تعریف و اجرا شود.

وی تصریح می‌کند: قاچاق یک زائده اقتصادی است که در تمام کشورها با شدت و ضعف رواج دارد. این زائده اکنون در بازار با خروج غیر‌قانونی گوشت قرمز به کشورهای همسایه نمود داشته و آن را تحت تاثیر خود قرار داده است. همکاران ما در وزارت جهاد کشاورزی باید برای رفع این مشکل و تامین گوشت مورد نیاز مردم برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهند.

اقدامات وزارت جهاد کشاورزی و بازگشت آرامش به بازار

سخنگوی سازمان حمایت می‌افزاید: سازمان حمایت به‌صورت مستمر پیش‌بینی‌های کارشناسی خود را در خصوص وضعیت بازار به‌ویژه کمبودها ارائه و در مکاتبات رسمی به دستگاه‌های مربوط از جمله وزارت جهاد کشاورزی، منعکس کرده است. حسب قانون تمرکز وظایف، سیاست‌گذاری، برنامه ریزی، نظارت و غیره از مسئولیت‌ها و وظایف لاینفک وزارت جهاد کشاورزی است و اقدامات آنها در این زمینه موجب تنظیم و آرامش بازار خواهد شد.

گفتنی است فاصله بیش از 3 برابری قیمت گوشت قرمز از تولید تا مصرف بدون اینکه پروسه فرآوری را طی کند، غیر‌منطقی به نظر می‌رسد و کلاف سردرگم گرانی، واسطه‌ها و قاچاق در نبود نظارت‌های سازمان‌های مربوط در بخش گوشت قرمز هم پیچیده‌تر باقی مانده تا همچنان بازار پایان سال شاهد نوسان باشد.

* ارتباط با کارشناس: molood.gholami@yahoo.com