افزایش برداشت از سدها با جاری شدن زاینده رود

ظرفیت کل سدهای موجود در کشور 4/47 میلیارد مترمکعب است. در حال حاضر، حجم ذخایر پشت‌سدها حدود 15/19 میلیارد مترمکعب است. این رقم به مفهوم آن است که 40 درصد مخازن سدهای کشور پر و 60‌درصد آن خالی است. در سال آبی جاری، ورودی‌ آب به سدهای کشور نسبت به مدت مشابه سال گذشته 10 درصد افزایش داشته است.

خروجی‌ها هم متناسب با افزایش ورودی با حدود چهار درصد افزایش روبه‌رو بوده‌است. پارسال در زمان مشابه 13/4 میلیارد مترمکعب آب از سدهای کشور خارج کرده‌ایم و امسال میزان خروجی سدها به 29/4 میلیارد مترمکعب رسیده‌است. اختلاف خروجی سال گذشته و امسال سدهای کشور زیاد نبوده و حدود 160 میلیون (16/0 میلیارد) مترمکعب آب است. افزایش خروجی آب از سدها به معنای رشد مصرف نیست، بلکه بخشی از این افزایش ناشی از باز شدن سد زاینده‌رود و جریان آب در این رودخانه است. سال گذشته وزارت نیرو قصد داشت آب را برای کشاورزی و شرب در پشت سد ذخیره کند، اما امسال این سیاست‌ تغییر کرده‌است. البته تا 10 روز دیگر این سد بسته می‌شود، اما آب در رودخانه به دلیل وضعیت زایندگی که دارد، جریان خواهد داشت.

بخش دیگری از افزایش خروجی سدهای کشور هم به تغییراتی در خوزستان مربوط است. در این منطقه خروجی سدها به دلیل تولید انرژی برق آبی، به‌خصوص در حوضه کارون، نسبت به سال آبی قبل اندکی افزایش داشته‌است. البته، این برداشت عدد کمی بوده و حدود 100 میلیون مترمکعب است. باید گفت، میزان آبی که در این حوضه برای تولید برق برداشت می‌شود، نسبت به ذخایر کلی سدهای ایران عدد خاصی نیست و وضعیت نگران‌کننده‌ای را برای منابع آبی ایجاد نمی‌کند.

به نظر می‌رسد، امسال با توجه به اقلیم ایران سال آبی نرمالی را سپری می‌کنیم. در پاییز که آغاز سال آبی جدید است، مخزن‌ سدهای کشور به انتها می‌رسد، چون در طول تابستان از این منابع آبی استفاده کرده‌ایم. اما از نیمه دی‌ماه بر میزان ذخایر مخازن افزوده می‌شود. البته امیدواریم که تا پایان دوره بارش‌های امسال ذخایر سدهای کشور شرایط بهتری پیدا کند. با سپری شدن دو ماه و نیم از سال آبی جدید، ذخایر سدهای کشور شرایط بهتری را نشان داده و پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که امسال نسبت به سال گذشته شرایط بدتری را سپری نخواهیم کرد.

به نظر می‌رسد تا اوایل اردیبهشت ماه حدود 60 درصد مخازن سدهای کشور پر شود که به مفهوم ایجاد شرایط نرمال در ذخایر سدهای ایران است. زیرا مخازن سدها فقط در سال‌های پرآبی به 70 درصد می‌رسد. درباره بارش‌های برفی نیز که در تغذیه سفره آب‌های زیرزمینی تاثیرگذار است، براساس پیش‌بینی‌های هواشناسی نسبت به سال گذشته با کاهش روبه‌رو خواهیم بود. زیرا امسال دمای هوا 2-1 درجه افزایش یافته و اغلب بارش‌ها از نوع باران خواهد بود. البته در ارتفاعات بارش به‌صورت برف است. اما در کل شاهد بارش باران نرمال در سراسر کشور خواهیم بود.

* مدیرکل دفتر بهره برداری از تاسیسات تامین آب شرکت مدیریت منابع آب ایران