دست غیب یا سیاست های حمایتی؛ کدام اثر کرد / استقبال بازار از ارزان شدن اوراق تسهیلات مسکن

هرچند فاصله بزرگ باقی مانده میان مبلغ نهایی وام های مسکن و قیمت تمام شده وام های مسکونی در بازار شهرهای بزرگ هنوز به عنوان اصلی ترین معضل پیش روی دولت در بالا بردن قدرت خرید اقشار کم درآمد شناخته می شود، اما تلاش برای بهبود شرایط دریافت وام های فعلی و ارزان کردن هزینه دریافت آنها یکی دیگر از اصلی ترین برنامه هایی است که پرداختن به آنها شاید بتواند در فضای فعلی گره ای از گره های بزرگ ترین بازار اقتصادی ایران باز کند. 

در طول ماه های گذشته و با توجه به همراه شدن سیاست های وزارت راه و شهرسازی با شورای پول و اعتبار برای افزایش مبلغ وام های مسکن، اتفاقات مثبتی افتاده که اصلی ترین هدف آن متنوع سازی انتخاب های متقاضیان خرید خانه برای ورود به صنعت ساختمان است؛ از تبدیل شدن وام صندوق پس انداز یکم مسکن به تسهیلاتی با مبلغ 160 میلیون تومان و سود 11درصد که بزرگ ترین تسهیلات بانک مسکن در طول سال های گذشته به حساب می آید، حالا وقت آن رسیده تا سیاست ها در دیگر حوزه ها نیز قدری تسهیل شود.

از اظهارات مدیرعامل بانک مسکن برای کاهش سود وام صندوق پس انداز یکم به 9درصد گرفته تا اعلام آمادگی وزیر راه و شهرسازی برای افزایش سرمایه های این بانک و تبدیلش به بانک توسعه ای تنها بخشی از گزینه هایی است که در ماه های آینده قابلیت اجرایی شدن دارند. در کنار این یکی دیگر از گزینه هایی که در طول سال های گذشته مطرح بوده، دریافت وام 50 میلیونی مسکن است که برای زوج های جوان به 100 میلیون تومان افزایش می یابد و البته برای دریافت آن نیاز به دریافت اوراق مسکن است.

این اوراق که در روزهای رکود مسکن با نرخی کمتر از 90 هزار تومان به فروش می رفت در طول هفته های گذشته و به دنبال افزایش تقاضا به حدود 103 هزار تومان رسیده بود و از این رو برای دریافت وام کامل که به 200 اوراق مسکن احتیاج است، متقاضیان باید مبلغی بیش از یک پنجم کل وام را هزینه می کردند، اما این روند نه چندان مثبت در طول روزهای گذشته بار دیگر تصحیح شده و قیمت اوراق بار دیگر به عدد 97 هزار تومان نزدیک شده است.

هرچند این مبلغ در کل هزینه ها تفاوت بزرگی به وجود نمی آورد و صرفا کاهش 5هزار تومانی قیمت اوراق به معنی کاهش یک میلیون تومانی هزینه دریافت وام است. در کنار آن ایجاد تغییر روند افزایشی نرخ اوراق مسکن یک پیام دیگر نیز دارد و آن مقابله با افزایش هزینه های دریافت وام است که می تواند به طور مستقیم بر قدرت خرید مردم تاثیر بگذارد.

سود بانکی به متقاضیان آسیب می زند

یک کارشناس و فعال عرصه مسکن معتقد است در سیاست هایی که هدف آنها حمایت از اقشار کم درآمد است، باید هدف و تمرکز اصلی بر حمایت از مردم باشد و در صورتی که بانک ها بر لزوم تضمین سود خود تکیه کنند، شاید هدف های اصلی اجرایی نشود.

محمد عدالت خواه در گفت و گو با «فرصت امروز» تاکید کرد: وام 50 یا 100 میلیون تومانی خرید خانه قطعا برای گروه هایی از مردم قابل پیگیری است که از نظر هزینه ای در شرایط محدودی هستند و در این بازار حتی رسیدن این مبالغ نیز می تواند برای آنها جنبه ای مثبت ایجاد کند. از این رو در صورتی که هزینه دریافت وام ها بالا رود نه تنها برای متقاضیان مقرون به صرفه نخواهد بود بلکه حتی برای آنها زیان ده نیز
است.

وی با بیان اینکه خبر کاهش قیمت اوراق مسکن می تواند در فضای بازار جنبه های مثبت جدیدی به وجود آورد، اظهار کرد: در شرایطی که نمی توان انتظار داشت شرایط نظام بانکی ما تغییر جدی را تجربه کند و اوراق بخشی از فرآیند دریافت این وام هاست، شاید کاهش هزینه ها بهترین راه است تا با رسیدن دیگر ابزارها بخشی از مشکلات تامین مالی حل شود.

مرتضی دلخوش، کارشناس بازارهای مالی نیز در گفت وگو با «فرصت امروز» به تغییرناپذیری برخی از شرایط در بازارهای مالی ایران اشاره و اظهار کرد: نمی توان انتظار داشت بانک های ما در شرایط فعلی بدون نهایی کردن برخی نظارت ها تسهیلات خود را نهایی کنند و وقتی مکانیزم دریافت وام مسکن یا با سپرده گذاری انجام یا با خرید اوراق اجرایی می شود، تا طراحی نشدن روش های جدید روال کار همین طور خواهد بود.

وی ادامه داد: اوراق مسکن با توجه به شرایط بازار بورس عمل می کند و وقتی درخواست ها برای افزایش وام افزایش یابد، قطعا قیمت اوراق نیز بالا می رود و این اتفاق طی هفته های گذشته مشخص شد. با وجود این موضوع اما تغییرات به وجود آمده در طول روزهای گذشته در نرخ این اوراق می تواند مثبت ارزیابی شود و از این رو شاید با همراهی سازمان های ذی ربط بتوان همین روال را ادامه داد، هرچند قطعا راه حل بلند مدت نیاز به تغییرات جدی تر نیز دارد.

کاهش دوباره قیمت اوراق مسکن آن هم در شرایطی که آمارهای جدید نشان از افزایش تقاضا برای خرید خانه دارد، نشانه ای است برای کنترل قیمت ها در بازاری که خروج از رکود را در دل مقابله با تورم می بیند و اگر کنترل قیمت اوراق مسکن بخشی از این پازل باشد، شاید بتوان انتظار داشت صنعت ساختمان ایران این بار بدون افزایش شدید قیمت ها رونقی بزرگ را تجربه کند.

ارتباط با نویسنده : j.hashemi1992@gmail.com