ارتباط‌های پنهان در واردات میوه‌ های ممنوعه

گیلاس‌ها قبل از بهار سروکله‌شان پیدا شد، میوه‌ای که کیلویی 100 تا 120 هزار تومان فروش رفت اما جنجال‌های زیادی را در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان برپا کرد. تازگی گیلاس‌ها نشان می‌داد که زمان زیادی از چیده شدن‌شان از درخت نگذشته و این احتمال که با پرواز به تهران رسیده باشند قوت گرفت، ‌اما چند و چون ماجرا هرگز مشخص نشد. قاچاق میوه البته به‌صورت معمول همه ساله در کشور به‌وقوع می‌پیوندد، براساس آمارهای سازمان توسعه تجارت، سالانه حدود 20میلیارددلار کالای قاچاق که میوه هم یکی از این کالاهاست به کشور واردمی‌شوند اما سهم میوه در این بازار قاچاق هنوز مشخص نشده است.

موز، ‌انبه، آناناس و نارگیل میوه‌هایی هستند که به میزان معینی اجازه ورود به کشور دارند و سایر میوه‌های خارجی با وجود ممنوعیت واردات به بازارهای کشور وارد می‌شوند. ممنوعیت واردات میوه، همزمان با فروش انواع میوه‌های خارج از فصل وارداتی گران‌قیمت در میادین میوه و تره بار و فروشگاه‌های کشور، نشان از ضعف عملکرد دستگاه‌های نظارتی دارد. مسئولان وزارت جهاد کشاورزی و تولیدکنندگان، جملگی بر ضعف نهادهای مربوط در کنترل واردات کالا و بازرسی‌های مرزی تاکید دارند.

محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی نیز در نشست اخیر خود بر سازمان یافته بودن قاچاق میوه به کشور تاکید کرده و افزوده است: قاچاق میوه به کشور به دلیل نابسامانی در مرزهاست و آنهایی که مسئول مبارزه با قاچاق و حفظ مرزها هستند باید در این رابطه اقداماتی انجام دهند.

مسئولان دغدغه‌ای ندارند

مجتبی شادلو، باغدار نمونه و رئیس اتحادیه باغداران ایران، در گفت و گو با «فرصت امروز»، اظهار می‌کند: قوانین کشور بر ممنوعیت واردات میوه صراحت دارد اما آشکارا و در حجم زیاد میوه‌های ممنوعه وارد کشور می‌شود. برای این مورد نباید کلمه قاچاق را اطلاق کرد چون بدون هماهنگی و ارتباط‌های پنهانی، واردات میوه‌هایی مانند گیلاس و آلو که بسیار آسیب‌پذیر هستند، امکان ندارد.

وی ادامه می‌دهد: واردات گیلاس مانند مرکبات و سیب نیست که بتوان با کشتی یا کانتینر وارد کرد. چنین میوه‌هایی باید با امکانات خاص و سیستم‌های هوایی با پروازهای مستقیم یا از طریق کشورهای همسایه وارد شوند. بنابراین ردیابی و کنترل آن آسان‌تر است. البته اگر مسئولان مربوط بخواهند جلو آن را بگیرند. جای تاسف است که تولیدکنندگان ما با مشکل فروش محصولات مواجه باشند اما میوه‌های خارج از فصل نیمکره جنوبی از فاصله هزاران کیلومتری وارد بازارهای ما شوند.

این باغدار نمونه کشوری با انتقاد از مسئولان مربوط می‌گوید: گویا مسئولان دستگاه‌های نظارتی دغدغه‌ای در این زمینه ندارند و برای کنترل قاچاق جدیتی از خود نشان نمی‌دهند. این مغایر قوانین و تاکیدات اقتصاد مقاومتی است. شاکله اقتصاد مقاومتی بر تولید محصولات کشاورزی استوار است، در حالی که کشاورزان در معرض تهدید و آسیب‌پذیری قرار دارند.

ساختار بازار نیازمند اصلاحات

در همین حال عنایت‌الله بیابانی، قائم‌مقام خانه کشاورز و رئیس اتحادیه باغداران شمال نیز در گفت و گو با «فرصت امروز» در خصوص واردات و فروش گیلاس‌های 100 هزار تومانی می‌گوید: با نزدیک شدن به نوروز، دغدغه دولت بر دسترسی اقشار متوسط جامعه به میوه‌های ارزان‌تر است اما به یک‌باره میوه‌های گرانقیمت خارجی روانه بازار می‌شود!

وی با اشاره به وجود میوه‌های خارجی ممنوعه در میادین میوه و تره بار، تصریح می‌کند: باید دید که سازمان میادین دست چه کسانی است و نظارت‌ها چگونه است که سوءاستفاده‌های این چنینی رخ می‌دهد. از طرفی مردم هم باید سیاست‌های نظارتی در پیش بگیرند و کمک کنند تا ساختار بازار اصلاح شود. تا زمانی که ساختار بازار اصلاح نشود به علت نیاز مردم به محصولات کشاورزی، از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان سوءاستفاده می‌شود.

بیابانی از سازمان‌های مربوط هم خواست سیاست‌های نظارتی و کنترلی‌شان را اصلاح کنند و در ادامه افزود: حراست از مرزهای کشور بسیار درست و دقیق انجام می‌شود و موضوع قاچاق بسیار جدی است و سازمان‌های نظارتی باید پاسخگو باشند. از ثروت‌های ملی باید حمایت شود و کشاورزی از ثروت‌های ملی به شمار می‌رود.

انتخابات و دامن زدن بر آتش واردات میوه

این در حالی است که یکی از مسئولان بلندپایه وزارت جهاد کشاورزی به «فرصت امروز» می‌گوید: موضوع قاچاق میوه به‌ویژه اواخر سال و نزدیک شدن به نوروز مطرح بوده اما امسال با توجه به انتخابات، عده‌ای بر این موضوع دامن زده‌اند و به اصطلاح بر آتش آن دمیده‌اند. امسال با ممنوعیت واردات و سخت‌گیری وزارت جهاد کشاورزی، قاچاق میوه کاهش یافت اما داستان تکراری واردات، آن هم در آستانه انتخابات از سوی برخی رسانه‌ها به حربه‌ای برای حمله به دولت تبدیل شد.

وی که خواست نامش فاش نشود، ادامه می‌دهد: در برخی استان‌ها مانند آذربایجان غربی و سیستان و بلوچستان تا حدودی واردات میوه انجام می‌شود و دولت به دلایلی نمی‌تواند جلو آن را بگیرد و سودجویان از این موضوع به نفع خود استفاده می‌کنند. وقتی گیلاس 5 هزار تومانی به قیمت 100 هزار تومان فروخته می‌شود، این نشان می‌دهد که سودجویان حرفه‌ای‌تر شده‌اند و به سودهای کمتر قانع نیستند.

چرخ اجرا لنگ می‌زند

این مسئول وزارت جهاد کشاورزی، تصریح می‌کند: مشکل ما تنها گمرک نیست و شامل تمامی مبادی ورودی می‌شود که گمرک یکی از آنهاست و کنترل و نظارت بر این مبادی باید بیشتر و دقیق‌تر انجام شود. زنجیره واردات قاچاق از مبدا تا مقصد باید کنترل شود و با خاطیان برخورد قاطع صورت گیرد.

وی اظهار می‌کند: قوانین مبارزه با قاچاق بسیار قوی و کامل است اما در اجرا می‌لنگد. مبارزه با قاچاق هم متولی مشخصی ندارد و یک ستاد به تنهایی نمی‌تواند با آن مقابله کند. زنجیره نظارت‌ها بایدکامل باشد و برای قاچاقچیان ناامنی ایجاد کند که الزامات و امکانات خاص خود را می‌خواهد. سالانه 20 میلیارد دلار کالا به کشور قاچاق می‌شود و میوه بخش بسیار کوچکی از آن است حالا باید دید که چرا عده‌ای آن را در بوق و کرنا می‌کنند. البته با همین مقدار کم هم مخالفیم و قانون ممنوعیت واردات بیانگر این موضوع است.

* ارتباط با کارشناس:molood.gholami@yahoo.com