زیرساخت های کشور به استانداردهای جهانی نزدیک می شوند / آزادراه های ایران در سودای جهانی شدن

در هیچ دوره ای مانند چهار سال گذشته، این حجم از ساخت وسازها در بخش زیرساخت های حمل ونقلی به صورت هم زمان در حال اجرا نبوده است و با تخصیص منابع در موعد مقرر می توانیم ۱۰۰۰کیلومتر راه آهن، ۱۲۰کیلومتر آزادراه و بیش از ۸۰۰کیلومتر انواع راه را تا نیمه نخست سال آینده به بهره برداری برسانیم.

این صحبت های معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور به خوبی تغییر در اوضاع زیرساخت های ایران در طول سال های گذشته را نشان می دهد. اگر در سال های قبل از آغاز به کار دولت یازدهم، صرف کلنگ زنی طرح های جدید در رأس صحبت ها قرار می گرفت، حالا تکمیل طرح های نیمه تمام و رسیدن به اولویت های بلندمدت کشور در دستور کار قرار دارد.

این تغییر رویه در حالی اتفاق افتاده که اوضاع اقتصادی کشور نسبت به گذشته شرایطی بسیار متفاوت را نشان می دهد. در سال های پایانی دهه 80 و ماه های ابتدایی دهه 90، با بالا رفتن قیمت نفت در بازارهای جهانی و البته کند بودن شتاب تحریم ها، درآمد دولت وقت به شکل قابل توجهی افزایش پیدا کرد اما چگونگی استفاده از منابع جدید چندان با برنامه ریزی های کلان کشور مطابقت پیدا نکرد. از آغاز به کار برنامه های کلانی چون مسکن مهر تا کلنگ زنی برنامه هایی که پایان آنها به طور دقیق مشخص نبود باعث شد شرایط برای دولت بعدی بسیار دشوار شود.

با آغاز به کار وزارت راه و شهرسازی دولت یازدهم شرایط نسبت به گذشته در هر دو محور تغییر کرد. از یک سو با سنگین شدن بار تحریم ها میزان فروش نفت کشور کاهش یافت و از سوی دیگر با کاهش قیمت جهانی نفت، درآمد دولت نیز به شکل ملموسی افت کرد. در چنین شرایطی دولت یازدهم تلاش کرد با اولویت بندی طرح های زیرساختی خود و رساندن منابع مالی مورد نیاز به آنها برنامه هایی را که برای سال ها نیمه تمام مانده بودند به پایان برساند.

آزادراه در مرکز تمرکز

این اولویت بندی در دو حوزه بیشترین تمرکز را پیدا کرد؛ از یک سو طرح های ریلی نیمه تمام و از سوی دیگر برنامه های آزادراهی در مرکز توجهات قرار گرفتند و کار برای تکمیل آنها به شکل جدی ادامه یافت.

پس از افتتاح فاز نخست آزادراه حرم تا حرم دولت به طور جدی برنامه ریزی کرد تا چند آزادراه نیمه تمام باقی مانده را نیز به بهره برداری برساند. یکی از اصلی ترین این برنامه ها آزادراه تهران - شمال است که قطعه نخست آن ظرف چند ماه آینده به بهره برداری خواهد رسید و تکلیف دیگر قطعات آن نیز روشن شده است.

خادمی، معاون وزیر راه و شهرسازی درباره این آزادراه گفته خوشبختانه پیشرفت فیزیکی قطعه یک آزادراه تهران – شمال بسیار مطلوب است و سال آینده این قطعه زیر بار ترافیک می رود. قطعه دو آزادراه تهران- شمال به صورت فراخوان عمومی در مناقصه حضور داشتند و وزارت راه و شهرسازی دخالتی در انتخاب آنها نداشت. 

پیمانکار آزادراه تهران – شمال بنیاد مستضعفان است و شرکت آزادراه تهران – شمال که وابسته به بنیاد مستضعفان است وظیفه انتخاب پیمانکار را دارد و ما به بنیاد اطمینان داریم که بهترین پیمانکار را انتخاب می کند.

کار روی دیگر طرح های آزادراهی نیز به شکلی جدی ادامه دارد. آزادراه اصفهان – شیراز، تبریز – بازرگان، قطعات باقی مانده حرم تا حرم و کنار گذر جنوبی تهران بخشی از برنامه های کلانی است که در طول ماه های گذشته به طور جدی پیگیری شده اند و می توان انتظار داشت در آینده نه چندان دور به بهره برداری برسند.

در ماه های باقی مانده از عمر دولت یازدهم بیش از 120کیلومتر آزادراه جدید افتتاح خواهد شد و با رسیدن این طرح های جدید می توان انتظار داشت کارنامه چهار ساله قابل دفاع تر از گذشته شود.

معاون آخوندی گفته 120کیلومتر پروژه آزادراهی آماده افتتاح تا پایان دولت یازدهم داریم، همچنین ۸۲۷کیلومتر بزرگراه و راه اصلی هم تا این بازه زمانی به بهره برداری خواهد رسید. اگر دولت بتواند اعتبارات نقدی در اختیار ما بگذارد به طورقطع این پروژه ها در بازه زمانی کوتاه تر و با حجم بیشتری به افتتاح می رسد. البته در این فصل از سال عامل دیگری که باعث کندی اجرای پروژه ها می شود شرایط جوی است که عموما هم پروژه های سنگین وزارت راه و شهرسازی در مناطق سردسیر در حال اجرا هستند.

این طرح ها در چارچوب برنامه کلان تکمیل کریدورهای بین المللی کشور به بهره برداری خواهند رسید. خادمی در این رابطه توضیح داده چند کریدور بین المللی تعریف شده که ساخت این پروژه ها در اولویت ما هستند و عموما  پروژه های مهم ما هم در مسیر این کریدورهای بین المللی و ترانزیتی قرار گرفته اند.

مشکل اساسی ما در بخش کریدورهای ترانزیتی و بین المللی حلقه های ناپیوسته ای هستند که تا زمانی که این حلقه ها به هم متصل نشوند و پیوستگی نداشته باشند کریدورهای بین المللی و ترانزیتی کارکرد مطلوبی نخواهند داشت. 

به طور قطع زمانی شبکه ترانزیتی خواهیم داشت که این مسیرها و حلقه های راهی به هم پیوسته باشند. چندی پیش وزیر راه و شهرسازی ساخت چند کریدور بین المللی را ابلاغ کرده است که در بخش جاده ای ساخت و تکمیل 10کریدور را در دستور کار قرار داده ایم که این پروژه ها اولویت بندی می شوند تا براساس اولویت حلقه های ناپیوسته شبکه راهی تکمیل شوند.

با وجود آنکه راه های ایران فاصله زیادی تا رسیدن به استانداردهای بین المللی دارند اما صرف نهایی شدن بخشی از برنامه های کلان گذشته باعث شده این امیدواری به وجود بیاید که تغییراتی ساختاری در جاده های ایران قابل رصد شود؛ جاده هایی که ایمن شدن آنها می تواند به کاهش تلفات جاده ای کمکی جدی کند.

ارتباط با نویسنده: j.hashemi1992@gmail.com