نگاه یک فعال بازار از دلایل گرانی مرغ / ۱۷۰ عامل در گرانی مرغ تاثیر دارد

قیمت مرغ در ایران دوبرابر قیمت جهانی است در حالی که بهای آب، برق و گاز در ایران بسیار ارزان تر از کشورهایی است که مرغ را به قیمت کیلویی یک دلار عرضه می کنند. «محمدفاضل هنردوست» مدیرعامل شرکت «سبزماکیان سالم» عرضه کننده مرغ بدون آنتی بیوتیک معتقد است که روش های سنتی مرغداری از تولید تا عرضه سبب افزایش قیمت مرغ در کشور شده و در صورتی که تولید کنندگان و عرضه کنندگان این ماده غذایی از تکنولوژی های صنعتی استفاده کنند بخش زیادی از مشکلات موجود در این صنعت برطرف خواهد شد. گفت وگوی «فرصت امروز» با این فعال صنعت غذایی را بخوانید.

قیمت مرغ طی ماه گذشته افزایش زیادی داشت و این در حالی است که تولید کنندگان هنوز نسبت به پایین بودن قیمت ها معترضند، چرا این معادله هیچ کدام از زنجیره تولید، توزیع و مصرف کننده را راضی نمی کند؟ 

مولفه های متعددی در قیمت مرغ تاثیر دارد. بررسی هایی که ما انجام داده ایم نشان داده ۱۷۰ عامل مختلف بر قیمت مرغ تاثیر دارد. از یک سو چون این محصول فاسدشدنی است دلال بازی در آن بسیار اتفاق می افتد. مرغدار نمی تواند مرغ خود را بیشتر از یک زمان محدود نگه دارد و ناچار است آن را برای کشتار عرضه کند و خریدار هم با آگاهی از این شرایط مرغ ها را با چک سه ماه بعد می خرد یعنی مرغدار عملا پول به دست نمی آورد و ناچار است مایحتاجش را به صورت نسیه (و با سود) بخرد که به خودی خود «هزینه پول» بر مرغدار وارد می شود و خب این چرخه سبب آسیب دیدن مرغدار می شود.

از مولفه های دیگری که بر قیمت مرغ تاثیر دارد می توان به قیمت خوراک، انرژی، هزینه کشتار و قطعه بندی، هزینه توزیع، کارگر، نگهداری جا، سردخانه و.... اشاره کرد که البته نقش دولت را هم در این چرخه نباید نادیده گرفت به ویژه زمانی که برای تنظیم و نظارت بر بازار، مرغ را در انبارها ذخیر می کند.

با توجه به اختلاف قیمت مرغ در مرغداری و بازار به نظر می رسد که هزینه توزیع نقش پررنگی در این میان دارد، به نظر شما می شود این هزینه ها را کاهش داد؟

پیش از توزیع بهتر است نقش کشتارگاه و قطعه بندی صنعتی را بررسی کنیم. اگر از قطعه بند ی های صنعتی استفاده شود ضایعات مرغ نیز به چرخه ارزش افزوده وارد می شوند که بر کاهش قیمت تاثیر دارد. در حالی که وقتی شما برای خانه مرغ می خرید یا به صورت یخ زده مرغ را تهیه می کنید این ضایعات زباله شده یا به سختی جمع آوری می شود.

در حال حاضر قطعه بندی صنعتی درکشور داریم؟

بله داریم، اما با استقبال روبه رو نشده است. در اطراف تهران با سرمایه گذاری 10 میلیارد تومانی و با حمایت سازمان دامپزشکی یک واحد قطعه بندی صنعتی راه اندازی شده، اما به دلایلی از جمله عدم نظارت صحیح بر عرضه مرغ و پایداری روش های سنتی و در نهایت به دلیل عدم استقبال عرضه مرغ در بازار این واحد تعطیل شده است. اگر رستوران ها و کترینگ ها ملزم به خرید مرغ قطعه بندی شوند آن وقت روند نظارت آن هم امکانپذیر است و قیمت آن نیز قابل اصلاح است.

وقتی که رستوران ها و کترینگ ها برای ارزان خری مرغ اقدام می کنند، آن وقت مرغی که رفته سردخانه و نمی شود بیش از مدتی هم آن را نگه داشت دوباره از سردخانه خارج و به این خریداران فروخته می شود. در اینجاست که می بینید این مرغ به شیوه ای غیربهداشتی که در شبکه های مجازی تصاویری از آن منتشر شد انبار و قطعه بندی می شود.

ولی به هر حال با توجه به همان عامل فاسدشدنی بودنش همیشه با این مسئله مواجهیم که مرغ مازاد داریم و کسانی هستند که زیر قیمت آن را خریداری و انبار کنند.

ببینید الان قیمت جهانی مرغ یک دلار است. گرچه ما در مقاطعی به عراق مرغ صادر کرده ایم، اما عراق هم الان از اوکراین مرغ خود را تامین می کند زیرا قیمت مرغ تولیدی در ایران با وجود آنکه قیمت آب، برق و گاز و سایر انرژی ها ارزان تر است ولی بیشتر از 2دلار تمام می شود. حتی ما به مردم خودمان هم مرغ را به کیلویی بیش از دو دلار می فروشیم. بنابراین تا زمانی که دولت قیمت ارز را مصنوعی پایین نگه داشته نمی توان انتظار داشت که این بازار هم تغییر داشته باشد، اما مهم ترین کاری که می توان برای مازاد مصرف مرغ در کشور کرد صادرات آن است. به جای آنکه سوبسید ارز به همه تعلق بگیرد آن را به کارآفرینانی اختصاص دهند که تولید می کنند یا مشوق صادراتی برای مرغداران بگذارند. 

مشکل دیگر این صنعت این است که اصطلاحا افقی توسعه پیدا کرده و اگر عمودی توسعه می یافت وضع بهتری رقم می خورد. ببینید ما چقدر اتحادیه های مختلف داریم، اتحادیه وارد کننده نهاده، اتحادیه خوراک دام، اتحادیه مرع مادر، اتحادیه جوجه یک روزه ولی در عمل نظیر آنچه در مورد میوه اتفاق می افتد برای مرغداران هم اتفاق می افتد. در مورد میوه باغدار و کشاورز سودی نمی برند، ولی دلال ها و میدان های میوه و تره بار سود می برند. در مورد مرغ هم همین است؛ مرغدار سودی نمی برد.