گزارش؛ محل جدید مناقشه

پس از کش‌و‌قوس‌های فراوان در مجلس، سرانجام کمیسیون کشاورزی، گزارش تحقیق و تفحص از سازمان چای کشور را منتشر کرد. این گزارش که در چهار محور تنظیم شده، در صحن علنی مجلس نیز قرائت شد. در مقدمه این گزارش آمده است: «با عنایت به انجام بررسی‌های کارشناسی پیرامون محورهای تحقیق و تفحص از سازمان چای کشور که شامل: الف- خرید 52 هزار تن چای سنواتی غیر‌قابل شرب و توزیع آن از طریق تعاون روستایی (توسط عامل خریدار)، ب- صدور حواله کیلوی سوم برای شرکت‌های پیشتازان و ایرانیان در سال‌های 1389 و 1390 که ضربه سنگینی به تولید داخل وارده کرده است ج- صدور حواله برای شرکت صدرا بدون اینکه مبلغی پرداخت یا خریدی صورت گرفته باشد د- عدم پرداخت مطالبات چایکاران تا به حال که دوره جدید برداشت هم صورت گرفته، است، باید ابتدا مروری بر کلیات مبنایی که زمینه شکل‌گیری اقدامات فوق است صورت پذیرد و سپس شرحی از بررسی‌های انجام گرفته تقدیم شود... .»

موضوع چای سنواتی و غیر‌بهداشتی بودن آن‌که به قیمت اندک از انبارها خریداری شده و پس از فرآوری و افزودن رنگ و اسانس به خورد مردم داده می‌شود، چند سالی است که خبرساز شده است. این ماجرا ابعاد گسترده‌ای دارد. در یک سوی طرح تحقیق و تفحص از سازمان چای، برخی نمایندگان شهرهای شمالی هستند که به گفته خودشان از منافع چایکاران و مصرف‌کنندگان دفاع می‌کنند و در سوی دیگر، سازمان چای به‌عنوان نماینده و کارگزار وزارت جهاد کشاورزی قرار دارد.

در این میان صنایع و کارخانه‌های چای‌سازی، سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت و سازمان ملی استاندارد نیز نقش دارند. پس از انتشار گزارش تحقیق و تفحص از سازمان چای آنچه مبهم به نظر می‌رسد، نتایج به دست آمده است که گویا طراحان آن را به اهداف اصلی نرساند و همچنان پرسش‌های بی‌پاسخ، در جای خود باقی است.

***

گزارش تحقیق و تفحص از سازمان چای غیر‌واقعی است

نعمت یاورزاده، رییس سندیکای کارخانجات چای شمال

از 214 کارخانه چای در کشور نیمی از آنها تعطیل و به مخروبه تبدیل شده‌اند. تعدادی از کارخانه‌هایی که کار می‌کنند نیز همه به سیستم بانکی کشور بدهکارند و به‌نوعی ورشکسته شده‌اند. اکنون خریدوفروش یک کارخانه چای با 30‌درصد قیمت کارشناسی انجام می‌شود.

در گزارش طرح تحقیق و تفحص اعلام شده، سوبسیدهایی که دولت در خرید تضمینی برگ سبز چای پرداخت کرده به سود کارخانه‌های چای بوده اگر چنین است پس چرا کارخانه‌ها در چند سال اخیر ورشکسته شده‌اند؟ در حالی که متوسط فروش مابه‌التفاوت یک کیلوگرم چای خشک کمتر از پنج‌هزار تومان است. پس سوبسیدی که به برگ سبز چای داده‌اند، شعارگونه است و واقعیت ندارد. در گزارش تحقیق و تفحص هم چیز مشکوکی به دست نیاوردند و به اصطلاح چیزی از آن بیرون نیامده و تنها انرژی و وقت گذاشتند و یک گزارشی نوشتند. نه مقصری پیدا شد و نه به سود یا زیان کسی تمام شد. برای تهیه این گزارش هم با یکی دو نفر از کارشناسان قرارداد بستند و آنها هم برای خالی نبودن عریضه چیزهایی نوشتند و به مجلس دادند که غیر‌واقعی است و چیز جدیدی ندارد. این گزارش حتی در انتها دارای نتیجه یا نتایج مشخصی هم نیست. برخی نمایندگان مجلس نیز از قِبل طرح تحقیق و تفحص از سازمان چای ارتباطات خصوصی‌شان را دنبال کردند و به اهداف شخصی‌شان رسیدند. 40میلیون تومان هم به این دو کارشناس پرداخت کردند. 

ابهام دیگری که در این ماجرا باقی مانده اینکه چای سنواتی، چای فروش نرفته دولت در انبارهاست و ربطی به تحقیق و تفحص مجلس ندارد. دولت باید در مورد آن تصمیم بگیرد که آنها را نابود کند و از بین ببرد یا صادر کند. در این میان وزارت کشاورزی، سازمان تعاون روستایی و سازمان چای که هر دو سازمان زیرمجموعه وزارت کشاورزی هستند، حق دخالت دارند. پرسش ما از مجلس و نمایندگانی که طرح تحقیق و تفحص از سازمان چای را مطرح کردند، این است که اکنون نتیجه این طرح چیست و حاصل نهایی آن چه بوده است؟

***

نتیجه گزارش شفاف است مخالفان حرف بی‌ربط می‌زنند

عباس رجایی، رییس کمیسیون کشاورزی مجلس

در طرح تحقیق و تفحص از سازمان چای کشور، یک کارگروه خبره با وسواس‌های بسیار، کار کرده‌ و گزارش دقیقی منتشر کرده‌اند. اینکه برخی ادعا می‌کنند گزارش منتشر شده از بیرون دیکته شده بود، صحت ندارد و بی‌ربط است. بحث‌های زیادی در کمیسیون کشاورزی مجلس در مراحل انجام تحقیق و تفحص از سازمان چای با کارشناسان مربوط انجام شد و طرح در رفت و برگشت‌های زیاد و بحث‌های مکرر، سرانجام به مصوبه کمیسیون تبدیل شد. معمولا در هر طرح تحقیق و تفحصی که در مجلس انجام می‌شود، کارشناسان آن از مرکز پژوهش‌های مجلس انتخاب می‌شوند. اگر هم کارشناس زبده و متخصص در موضوع طرح تحقیق و تفحص در مرکز پژوهش‌ها نباشد، از کارشناسان خارج از مجلس استفاده می‌شود.
در طرح تحقیق و تفحص از سازمان چای، از مجموعه کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس و سایر کارشناسان استفاده شد. نمایندگان مجلس که خودشان نمی‌توانند بروند تحقیق و تفحص کنند اما سرپرستی طرح را بر عهده دارند و گزارش‌ها مرحله به مرحله به اطلاع آنها می‌رسد.

سپس نظرخواهی، جمع‌بندی و نتیجه‌گیری نهایی می‌شود. این روال برای تمامی طرح‌های تحقیق و تفحص در مجلس است. در مجموع گزارش ارائه شده دارای نتایج شفاف و دقیقی است و دور از ذهن به نظر می‌رسد که از فضای غیر‌واقعی یا فشارهای بیرونی تاثیر گرفته باشد. هر طرح تفحصی که در مجلس انجام می‌شود اگر در آن فسادی انجام و کشف شده باشد، معمولا به قوه قضاییه ارجاع می‌شود. در خصوص طرح تحقیق و تفحص از سازمان چای نیز اگر هیأت رییسه مجلس تشخیص دهد، به قوه‌قضاییه ارجاع خواهد شد. این از اختیار کمیسیون کشاورزی خارج است.

***

شر چای سنواتی را کم کنید

ابوذر ندیمی، نماینده لاهیجان و سیاهکل در مجلس

اصلی‌ترین موضوعی که در طرح تحقیق و تفحص از سازمان چای به دنبال آن بودیم، موضوع چای سنواتی و توزیع نشدن آن در داخل کشور بود اما اگر در بخش صنعت از آن استفاده شود، اشکالی ندارد.ما باید این موضوع را ثابت می‌کردیم. اکنون تقاضا داریم که حکومت با تعهداتی که دارد، چای سنواتی در انبارها را صادر کند تا شرش از سر چایکاران و مصرف‌کنندگان برداشته شود. اگر بازهم چای سنواتی در داخل به فروش برسد، بر سر چای داخل می‌زند، درحالی که چای داخلی نیاز به حمایت دارد.

در اقتصاد مقاومتی نیز تمامی تاکیدها بر حمایت از تولیدات داخلی است و با چنین رویکردی طبیعی است که از مسئولان توقع داشته باشیم تا چای سنواتی را از کشور خارج کنند. این به سود تولید است. در شرایط تحریم‌های اقتصادی که کشور با کاهش منابع ارزی روبه‌روست، حمایت از تولید داخل کمک به حفظ استقلال است. بنابراین حتی یک گرم چای سنواتی نباید در بازارهای داخلی به فروش برسد.استاندار گیلان و سایر مسئولان مربوط باید با اخذ تعهدات لازم تمامی چای سنواتی را که در انبارها موجود است به بیرون از کشور هدایت کنند. اگر هم یک گرم از این چای در بازار داخل پیدا شود باید با جریمه‌های سنگین و مجازات همراه باشد.

برای حمایت از چایکاران دولت باید متعهد شود چای سنواتی را صادر کند و برای این کار سازمان‌ها و دستگاه‌های مربوط مانند گمرک، وزارت بهداشت، شورای تامین و سایر نهادها نیز کمک کنند و تعهد بدهند که یک گرم از این چای در داخل به فروش نرسد. در انبارهای سازمان تعاون روستایی حدود 52 هزار تن چای سنواتی وجود دارد که باید به همین صورت و در شرایط امنیتی از کشور خارج شود. البته مقدار کل چای سنواتی در کشور بیشتر از اینها است.

***

گزارش تحقیق و تفحص از سازمان چای، دیکته شده بود

مهرداد بائوج لاهوتی، نماینده لنگرود در مجلس

طرح تحقیق و تفحص از سازمان چای را از ابتدا من در مجلس مطرح کردم و سپس از کمیسیون کشاورزی و صحن علنی مجلس رأی گرفتم. سرانجام طرح تحقیق و تفحص از سازمان چای رأی آورد و تحقیقات شروع شد اما گزارش نهایی که هفته گذشته توسط کمیسیون کشاورزی منتشر و در صحن علنی قرائت شد، به هیچ یک از پرسش‌های من در طرح تحقیق و تفحص پاسخ نداد.

در این طرح، سه موضوع را مطرح کرده بودم. یک، در خصوص چای سنواتی باید تعیین تکلیف شود که آیا واقعا این چای شرایط شرب و نوشیدن را دارد یا آسیب‌ها و خطرهایی برای مصرف‌کننده ایجاد می‌کند؟ دوم، قرار بود در قبال خرید چای دو کیلوگرم به افراد داده شود اما به برخی شرکت‌ها سه کیلوگرم چای داده شد. سوم، اینکه مطالبات چایکاران باید پرداخت شود. در گزارش تحقیق و تفحص به این پرسش‌های من پاسخ داده نشد و نتیجه طرح راضی‌کننده نیست. این یک خیانت است.

شوربختانه در انتخاب ترکیب اعضای هیات رییسه طرح تحقیق و تفحص از سازمان چای نیز دست صاحبان منافع بیرون آمد و کسانی را که نقش اصلی داشتند، از هیات رییسه طرح کنار زدند. سرانجام و در گزارش نهایی، آنچه منافع آنها را تهدید می‌کرد، در پس پرده ماند. در آخر، این گزارشی که منتشر کردند تنها یک داستان و روایت است که هیچ نتیجه مثبتی عاید کشور نشد و کمکی هم به حل موضوع نکرد. البته منافع عده‌ای خاص رعایت و تامین شد.

گزارش طرح تحقیق و تفحص مجلس از سازمان چای که توسط کمیسیون کشاورزی منتشر شد، گزارشی است که از بیرون نوشته و دیکته شده بود. این گزارش با درخواست طراحان تحقیق و تفحص از سازمان چای مغایرت دارد و برای کشاورزان و چایکاران نیز سودی در پی نداشته است. از سوی دیگر هزینه‌های مجلس نیز برای انجام این طرح فایده‌ای در بر نداشت.