گزارش روزنامه سوییسی از فرصت‌های طلایی پیش‌روی اقتصاد ایران

اقتصاد ایران در مسیر رشد قرار گرفته است. شرکت‌های خارجی می‌توانند از کاهش یا لغو تحریم‌های غرب بهره‌مند شوند. این کشور به علت جمعیت جوان خود بازاری بالقوه و قابل‌توجه است. این جملات، بخشی از گزارشی است که نشریه سوییسی نوی زوریشر سایتونگ، 19 مه در مقاله‌ای به قلم ریکو کوتچر منتشر کرد. در ادامه این گزارش می‌خوانیم: امید بسیاری از ایرانیان به تغییر که با انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری کشور ایجاد شده بود، هنوز نقش بر آب نشده است. این رییس دولت که پس از محمود احمدی‌نژاد در اوت 2013 انتخاب شد، تغییرات زیادی ایجاد کرده است. آمار و داده‌های اقتصادی به وضوح این موضوع را نشان می‌دهند.

افزایش اعتماد

نخست اینکه تورم بالا با نرخ رسمی حدود 40 درصد در ابتدای روی کار آمدن روحانی، به حدود 16 درصد کاهش یافته است. به همین علت بسیاری از امور ساده‌تر شده‌اند، زیرا دیگر مردم در برنامه‌ریزی‌های خود به اندازه قبل بر گذران زندگی روزمره و مهم‌تر از همه تبدیل پول به دارایی‌هایی دیگر برای حفظ ارزش پول خود، تلاش نمی‌کنند. نکته دوم اینکه، دولت و اقتصاد ایران به علت کاهش تحریم‌های اعمال شده از سوی غرب، فضایی برای مانور در معاملات و تجارت به دست آورده‌اند. بنابراین، دیگر کارمندان دولت مانند ماه‌های گذشته چندان نگران دریافت حقوق خود نیستند، زیرا پول‌های مسدود شده در خارج از کشور، به داخل کشور باز خواهند گشت؛ صحبت از حداقل 4 میلیارد دلار در هر ماه از حدود 100 میلیارد دلار است. غرب همچنین به‌عنوان نشانه حسن نیت، ممنوعیت واردات محصولات پتروشیمی را به حالت تعلیق درآورده و اجازه تجارت طلا و سایر فلزات گرانبها را صادر کرده است.

علاوه بر این، محدودیت‌ها در معاملات مالی کاهش یافته و بیمه و حمل‌و‌نقل نفت‌خام ایران دوباره در برخی از کشورها مجاز است. این تسهیلات تجاری و رفع لزوم صدور مجوز باعث رونق گرفتن و بهبود اقتصاد در بسیاری از زمینه‌ها شده است. صادرات ایران طی 11ماه گذشته در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته حدود 22 درصد و تا 46/3 میلیارد دلار افزایش یافته است. به‌طورکلی رشد اقتصادی کشور در حال حاضر مثبت است. تولید ناخالص داخلی ایران در سال 2014 سه درصد افزایش یافته است، با اینکه اقتصاد ایران طی سال‌های گذشته رشد منفی داشت. نرخ بیکاری که رسما 11درصد اعلام شده، همچنان ثابت باقی مانده است.

محصولات خارجی بیشتر

مردم این کشور احساس می‌کنند به خاطر افزایش تجارت با برخی از شرکای غربی در نتیجه کاهش تحریم، قدرت انتخاب بیشتری دارند. برای نمونه در سال 2014 میزان صادرات آلمان به ایران نسبت به سال پیش از آن 29/2 درصد و تا 2/7 میلیارد یورو افزایش یافت. همچنین حجم صادرات سوییس به ایران در سال گذشته نسبت به سال قبل از آن 5/10 درصد تا 367 میلیون فرانک سوییس (رتبه 53 در میان شرکای تجاری سوییس) تخمین زده می‌شود. براساس آخرین آمار سازمان گمرک فدرال آلمان حجم صادرات در سال 2015 نیز مطلوب بوده است. طی سه ماهه اول سال صادرات سوییس به ایران در مقایسه با سال گذشته، حدود 82 میلیون فرانک سوییس افزایش یافته است. به‌طورکلی ایران به‌عنوان بازاری مهم برای شرکت‌های خارجی جالب توجه است و درنتیجه کارآفرینان با برچیدن کامل یا تدریجی تحریم‌ها (وضعیت فعلی مذاکرات بین ایران و غرب هر دو حالت را محتمل نشان می‌دهد) فرصت‌های کسب‌وکار قابل توجهی ارائه می‌دهند. به همین علت است که هم‌اکنون هیات‌های تجاری خارجی یکی پس از دیگری در تهران صف کشیده‌اند. در ایران امکانات فراوانی وجود دارد که چهار عامل علت اصلی آن است:

بدهی‌های اندک

سطح تحصیل و میل به کار بسیاری از ایرانیان، به‌ویژه با توجه به در دسترس بودن نیروی کار ماهر، در مقایسه با استانداردهای منطقه‌ای بسیار بالا است. این کشور با وجود سیاست اعمال تحریم‌ها تا حد زیادی از آسیب‌های بحران‌های مالی و بدهی‌های بین‌المللی در امان مانده و نیازی نیست نگران چنین آسیب‌ها و پیامدهایی بود. این کشور غنی از منابع طبیعی است و اگر نظام پرداخت‌های بین‌المللی دوباره فعال شده و اراده به انجام چنین کاری وجود داشته باشد، به احتمال زیاد می‌تواند هزینه‌های کالا و خدمات خریداری شده را راحت‌تر بپردازد. دولت سوییس نیز با توجه به افزایش روابط اقتصادی با ایران شتاب به خرج داده و اخیرا هیاتی مرکب از مقامات وزارت امور خارجه، اقتصاد و بهداشت را به تهران اعزام کرد.

به گفته لیویا لوی، رییس هیات اعزامی به ایران، تمرکز این گروه بر صنعت داروسازی و مهندسی مکانیک و بخش فناوری‌های پاک در بخش دولتی بود. دولت سوییس همچنین می‌تواند با ارائه خدمات مالی فعالیت‌های تجاری جدیدی را در ایران معرفی کرده و به وجود آورد. لوی در توضیح مزایای در اختیار شرکت‌های سوییس می‌گوید تصویر محصولات و خدمات ارائه شده از سوی سوییس در این کشور اسلامی خوب بوده و تماس سوییس با ایران هرگز کاملا قطع نشده بود، بنابراین نیازی نیست که همه چیز دوباره از ابتدا شروع شود. لوی در توصیف وضعیت فعلی این کشور می‌گوید که بازدیدکنندگان از تهران به وضعیت مطلوب برای شکوفایی (اقتصاد) خوش‌بین هستند. به گفته برخی از مسئولان تجارت خارجی (سوییس)، آلمان در ایران فرصت‌های بزرگی در زمینه صنعت خودرو‌سازی، صنایع شیمیایی، داروسازی، فناوری پزشکی و انرژی‌های تجدید‌پذیر می‌بیند.

خوش‌بینی در ایران دلایل دیگری نیز دارد:

اول؛ از اواسط سال 2013 نرخ رسمی برابری پول ایران به تدریج به نرخ ارز در بازار سیاه نزدیک شده است. موسسه مالی بین‌المللی واشنگتن براساس تحقیقاتی که اخیرا انجام داده، به این نتیجه رسیده که این روند ادامه خواهد یافت و تا پایان سال 2015 این دو نرخ یکسان خواهند شد. در حال حاضر قیمت دلار در بازار سیاه 33 هزار ریال است، درحالی‌که رسما حدود 28 هزار ریال در ازای هر دلار پرداخت می‌شود.

گردشگران بیشتر

دوم؛ خطوط هوایی غربی متعددی ارتباط خود را با جمهوری اسلامی از سر گرفته‌اند. این امر تنها در نتیجه افزایش مسافرت‌های کاری نیست، بلکه به افزایش تعداد گردشگران خارجی نیز مربوط می‌شود که می‌خواهند از گنجینه‌های فرهنگی مهم شهر اصفهان دیدن کنند که از جمله میراث جهانی یونسکو به شمار می‌روند. آژانس‌های مسافرتی غربی در حال حاضر از میزان بسیار بالای رزرو تورهای ایران برای سال‌های آینده گزارش می‌دهند. در سال 2014 حدود 5 میلیون توریست به این کشور سفر کرده‌اند. دولت ایران می‌خواهد در آینده سالانه حدود 10میلیون بازدید‌کننده خارجی را به این کشور جذب کند. دلیل مثبت دیگر برای این امر تسهیل شرایط درخواست و صدور روادید برای برخی کشورها است، از این پس دیگر می‌توان ویزای ایران را در بدو ورود دریافت کرد و دیگر نیازی برای مراجعه به سفارت یا کنسولگری ایران در آن کشورها نیست. با این حال، یک مانع بزرگ بر سر راه گردشگری، مسدود بودن روش‌های پرداخت است. گردشگران مجبور هستند در همه جا پول نقد پرداخت کنند، زیرا کارت‌های اعتباری خارجی یا چک‌های مسافرتی تجاری در این کشور کاربرد ندارد.

تمرکز بر میل به خرید

سوم؛ نشانه‌های تب طلا را می‌توان در رونق ساخت‌و‌ساز مراکز خرید مشاهده کرد. بنا به گزارش‌های اخیر تنها در تهران که حدود 8 میلیون نفر جمعیت دارد، نزدیک به 60 مرکز خرید در دست ساخت است. نام‌های انگلیسی مراکز خرید همانند مرکز تجاری سام سنتر، مجموعه تجاری مگامال یا مرکز خرید پالادیوم نشان‌دهنده میل به زندگی غربی بوده و می‌تواند نشان‌دهنده عادات خرید مردم در آینده باشد. با این حال، باید امیدوار بود که ایران پس از بهبود وضعیت اقتصادی بار دیگر در مسیر همیشگی رویارویی با قدرت‌های غربی گام برندارد.