جابه جایی بی سروصدای 62 درصد از سهام گروه خودروسازی بهمن / کروز صاحب خودروسازی می شود

هفته دوم اسفند ماه سال گذشته بود که آگهی فروش 62/5 درصد از سهام گروه خودروسازی بهمن، در یکی از روزنامه‌های کشور منتشر شد؛ فروشی بی‌سرو صدا که گویا طی چند روز گذشته به نتیجه رسیده است.

شرکت افق نیلی خلیج‌فارس (سهامی خاص)، شرکتی شبه دولتی و مالک بیشترین درصد از سهام گروه بهمن اسفند ماه سال گذشته اعلام کرد که به‌صورت یکجا همه سهم 62/5 درصدی خود را به فروش می‌رساند. این آگهی درست چند روز پس از سخنان رئیس‌جمهوری در سومین همایش بین‌المللی خودرو، که بر خصوصی‌سازی کامل صنعت خودرو تأکید داشت، منتشر شد. زمزمه‌های فروش گروه بهمن از ابتدای پاییز سال گذشته آغاز شد، آغازی که دلیل آن به گفته رضا نخجوانی، مدیرعامل گروه خودروسازی بهمن، براساس حساب و کتاب‌های مالی هر شرکت صورت می‌گیرد.

حالا خبرهای تأیید نشده‌ای می‌گوید که پاکت‌های مزایده این سهام در مؤسسه مالی اعتباری کوثر باز شده است. نام چهار شرکت برای خرید سهام مذکور مطرح است؛ شرکت سرمایه‌گذاری ملی، شرکت سرمایه‌گذاری مسکن، شرکت سرمایه‌گذاری یاس و قطعه‌سازی کروز. قطعه‌سازی کروز تنها گزینه‌ای است که در صنعت خودرو فعالیت کرده و کارنامه درخشانی در زمینه توسعه دارد ولی سایر گزینه‌ها همگی شرکت‌های مالی اعتباری هستند که آشنایی با صنعت خودروی ایران ندارند. اما کدام یک از این گزینه‌ها برای صاحب شدن بیشترین درصد سهام بهمن، ارجحیت دارد؟

فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو در این زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: ‌«به هرحال گروه خودروسازی بهمن در مقیاس شرکت‌های خودروسازی فعال بخش‌خصوصی، یک خودروسازی چابک محسوب می‌شود. گرچه خیلی هم نمی‌توان واژه خصوصی را درباره این خودروسازی به کار برد اما امید می‌رود با فروش سهام این شرکت به بخش‌خصوصی واقعی و با توجه به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های قدرتمند این شرکت، این خودروسازی چابک‌تر شده و تحولی در معادلات بازار خودرو ایجاد کند.

واگذاری تنها خودروساز نیمه دولتی کشور که تحت مالکیت و پوشش مدیریتی وزارت صنایع هم به حساب نمی‌آید، با کمترین حاشیه عمومی در جریان است. گروه خودروسازی بهمن سهم بسیار با اهمیتی در بازار خودروهای تجاری سبک دارد، در تولید خودروهای سواری نیمه لوکس، عملکرد مناسبی داشته است و یک خودروساز خوشنام، بدون حواشی کیفی و مالی خودروسازان داخلی به حساب می‌آید.

این گروه، در صورت افزایش سرمایه‌گذاری در آن می‌تواند نقش بسیار مهم‌تری در توسعه صنعت خودروی کشور ایفا کند. هرچند محصولات این گروه در حوزه سواری، محصولات چندان ارزانی به حساب نمی‌آید ولی امکان تعدیل قیمت محصولات تا حد زیادی وجود دارد. در واقع مهم‌ترین عامل اعتلا یا سقوط احتمالی گروه بهمن در آینده و تحت مالکیت خواستگاران فعلی، عمق شناخت آنها از صنعت و بازار خودرو، ترسیم اهداف بلند‌مدت و برنامه‌ریزی استراتژیک برای نیل به این اهداف است.»

او می‌افزاید: «متقاضیانی که تاکنون هویت آنها افشا شده است جز صنایع کروز، تماما ماهیت مالی و سرمایه‌گذاری دارند. تجربه نشان داده است سازمان‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ایران برخلاف تمام دنیا، به دنبال شراکت در ریسک سازمان و بهره‌برداری متناسب با تحمل ریسک نیستند و بیشتر نهاد‌های مالی‌ای هستند که فقط روی اسب‌های برنده شرط می‌بندند و در صورت بازنده شدن هم خسارت خود را از سوارکار اخذ خواهند کرد.

تجربه واگذاری و خرید شرکت‌های تولیدی بزرگ و کوچک توسط شرکت‌های سرمایه‌گذاری معمولاً نتیجه مطلوبی نداشته است و شرکت‌های منتقل شده، بعد از دوره کوتاهی دچار بحران‌های اساسی ناشی از نگرش محافظه‌کارانه مدیران جدید سهام می‌شوند. در خصوص گروه بهمن هم این خطر وجود دارد که در صورت واگذاری به شرکت‌های سرمایه‌گذاری، گروه بهمن تحت فشار بازپرداخت سریع هزینه پرداختی توسط شرکت سرمایه‌گذاری قرار بگیرد و در این راستا به جای سرمایه‌گذاری در افزایش حجم تولید یا افزایش ساخت داخل برای تعادل در تعرفه‌های اعمالی یا حتی نگاه‌های صادراتی برای اقتصادی کردن تولید در بخش سواری گروه بهمن، تنها به بهره‌برداری از وضعیت موجود تکیه شود که نتیجه آن تضعیف این گروه در آینده شود.»

زاوه تصریح می‌کند: «در بین خریداران مطرح شده، گروه کروز، گزینه‌ای مطلوب محسوب می‌شود که علاوه بر تسلط کافی بر دانش تولید قطعه‌سازی، پتانسیل مالی مناسبی هم دارد و شاید تنها قطعه‌سازی در کشور باشد که هزینه‌های توسعه محصولات خود را با اشتیاق بیشتری از خودروسازان پرداخت می‌کند.

کروز می‌تواند با استفاده از تجربیات موجود در کشور در حوزه مدیریت غیر‌دولتی بازار خودرو و تکیه بر افزایش تیراژ محصولات سواری، ساختار بازار خودروی وارداتی را هم به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد و خودروسازان کره‌ای موجود در بازار وارداتی را به‌شدت آزار دهد. در واقع تملک احتمالی کروز بر گروه بهمن، می‌تواند بهترین گزینه در غیاب سرمایه‌گذار و خریداران خارجی برای گروه بهمن، صنایع کروز، مشتریان و صنعت خودرو باشد.»

گروه خودروسازی بهمن، یکی از بخش‌های خصوصی خوشنام و قدرتمند در صنعت خودروی ایران به شمار می‌رود؛ شرکتی که با برندهای ژاپنی خوشنام همکاری داشته و به تازگی نیز با بزرگ‌ترین خودروساز چین یعنی شرکت FAW همکاری خود را آغاز کرده است. حالا چند نکته در فروش سهام شرکت بهمن مطرح است؛ نخست اینکه چرا مؤسسه مالی اعتباری کوثر وکالت برگزاری این مزایده را برعهده گرفته است؟

شرکتی که تنها نقطه اشتراکش با گروه بهمن، مدیرعامل آن یعنی عیسی رضایی است که زمانی مدیرعامل سرمایه‌گذاری مهراقتصاد بوده و گروه بهمن از زیرمجموعه‌های این هلدینگ به شمار می‌رود؟ نکته بعدی اینکه چرا شرکت خوشنام خودروسازی خصوصی ایران خریدارانی ندارد که با صنعت خودرو آشنایی داشته باشند یا به عبارت بهتر چرا سرمایه‌داران بخش‌خصوصی صنعت خودرو آنقدر توانمند نیستند که بتوانند در چنین مزایده‌هایی شرکت کنند؟ و نکته آخر اینکه اگر به غیر‌از کروز، شرکت دیگری صاحب سهام بهمن شود چه بر سر این شرکت خواهد آمد؟

اینها پرسش‌هایی است که باید به آنها فکر و درباره‌شان شفاف‌سازی کرد. تلاش خبرنگار «فرصت امروز» برای صحبت با مدیرعامل صندوق مالی اعتباری کوثر بی‌نتیجه ماند و هیچ یک از مسئولان گروه بهمن و سهامداران آن حاضر به پاسخ به این موارد نشدند. گرچه پیش از این حمیدرضا داوودزاده، مدیرعامل شرکت بهمن موتور به «فرصت امروز» گفته بود «ما برنامه‌ریزی‌های خودمان را داریم و براساس چشم‌اندازی که پیش‌بینی کرده‌ایم، پیش خواهیم رفت و قطعاً وجود خریدار جدید موجب تقویت خواهد شد و نه تضعیف»، اما همچنان پرسش‌های فراوانی درباره آینده این گروه وجود دارد.

ارتباط با نویسنده : dadashloo@gmail.com