چشم امید بازار به اجرای برجام

در شرایطی که تمام طرح‌ها و برنامه‌هایی که دولت در طول ماه‌های گذشته ارائه کرده به دلیل عمیق بودن مشکلات رکودی در بازار مسکن به مشکل خورده و عملا برای ایجاد تحرک دوباره در بازار راه به جایی نبرده است، حالا به نظر می‌رسد عاملی جدی از سویی دیگر به دامنه گسترده رکود در صنعت ساختمان حمله کرده و می‌تواند ساختار سفت و سخت رکود چند ساله را از بین ببرد.

افزایش مبلغ وام خرید مسکن، تصویب وام جدید برای نوسازی بافت‌های فرسوده، طراحی برنامه‌هایی مانند مسکن اجتماعی و مسکن حمایتی، بازگرداندن ثبات به بدنه اقتصادی کشور و به دنبال آن بهره بردن از منابعی جدید مانند سازمان بورس برای حمایت از بازار مسکن راهکارهایی بودند که وزارت راه و شهرسازی در طول حدود دو سال و نیمی که از عمر دولت یازدهم گذشته به کار بسته تا شاید لااقل قدری از رکود موجود در بازار کاسته شود؛ رکودی که از بیش از سه سال پیش بر یکی از مهم‌ترین بازارهای اقتصادی ایران سایه افکنده و با وجود تمام راهکارهای ارائه شده، نتوانستند چاره‌ای برای از بین بردنش پیدا کنند.

از این رو شاید بسیاری از کارشناسان به این نتیجه رسیده‌اند که تا زمانی که وضعیت اقتصادی و حتی سیاسی کشور تغییرات جدی پیدا نکند، احتمال باقی ماندن رکود در فضای مسکن ایران نیز ادامه خواهد داشت. در این بین شاید یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین مسائلی که حرکت در بازار مسکن را با تاخیر همراه کرده و از این پس می‌تواند به‌عنوان یک عامل بسیار مثبت تلقی شود بحث مذاکرات هسته‌ای و برجام است.

اگر در طول ماه‌هایی که از سال 94 گذشته به دلیل نامشخص بودن نتیجه قطعی مذاکرات هسته‌ای بسیاری از متقاضیان و حتی سرمایه‌گذاران در بازار مسکن ترجیح داده بودند تصمیم‌های خود را به پس از نهایی شدن این مذاکرات موکول کنند، حالا و همزمان با اجرایی شدن برجام که به لغو تمامی تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران می‌انجامد، کارشناسان معتقدند می‌توان امید بسیاری برای تاثیرگذاری مثبت آن در بازار به وجود آورد.

هرچند به نظر می‌رسد اجرایی شدن برجام اصلی‌ترین تاثیر خود را در تفکر و فضای غالب در اقتصاد ایران گذاشته و باعث می‌شود هر گونه تصمیم‌گیری برای آینده اقتصادی با امیدی بیشتر دنبال شود، اما در این بین تاثیرات مستقیم اجرایی شدن توافق هسته‌ای را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. از یک سو بازگشت منابع ارزی کلان بلوکه‌شده ایران در کشورهای خارجی به بدنه اقتصادی کشور می‌تواند بسیاری از صنایع را نسبت به به‌دست آوردن منابع اعتباری لازم امیدوار کرده و چرخ‌های صنعت ساختمان را نیز بار دیگر به حرکت دربیاورد.

از سوی دیگر کنار رفتن محدودیت‌ها می‌تواند به ورود سرمایه‌گذاران خارجی به عرصه‌های مختلف اقتصاد ایران و به طور خاص صنعت ساختمان منجر شود که این مسئله از یک طرف مشکلات عرضه ساختمان در ماه‌های گذشته را حل می‌کند و از سوی دیگر باعث انتقال فناوری‌های نوین به صنعت ساختمان ایران می‌شود؛ مسائلی که کنار هم قرار دادن تمام آنها امیدها را برای آینده اقتصادی بازار مسکن بسیار بالا می‌برد.

امید به خروج از رکود در یک سال آینده

یک کارشناس اقتصاد مسکن معتقد است با اجرایی شدن برجام، مقدمات ابتدایی خروج از رکود در بازار مسکن برداشته خواهد شد و از این رو این احتمال به‌شدت قوی است که تا یک سال آینده مسکن از رکود خارج شود. احمدرضا سرحدی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» تصریح کرد: اصلی‌ترین مشکل و معضلی که در سال‌های گذشته بازار مسکن ایران را به رکودی گسترده کشانده، نه مشکل در ساخت و عرضه ساختمان که مشکل در قدرت خرید پایین متقاضیان مسکن بوده است.

ما در سال‌های گذشته خانه‌های بسیاری تولید کردیم که آنها مشتری نداشتند، تنها به این دلیل که مردم توانی برای خرید خانه‌های نوساز نداشتند. وی ادامه داد: حتی برنامه‌هایی برای افزایش تسهیلات نیز نتوانست به این موضوع کمک کند زیرا یا اقساط بسیار بالاتر از توان بازپرداختی مردم بود یا خانه‌ها بسیار بیشتر از توان حمایتی تسهیلات از مردم قیمت داشتند.

سرحدی با مثبت تلقی کردن اجرای برجام برای ایجاد تحرک دوباره در بدنه اقتصادی کشور، تصریح کرد: اگر پول‌های بلوکه شده بازگشته و سرمایه‌گذاران دوباره فعالیت‌شان را از سر بگیرند، ما می‌توانیم امیدوار باشیم که اشتغال بالا رفته و درآمدها افزایش پیدا کند. نتیجه مستقیم این موضوع تغییر در قدرت خرید مردم و از این رو بالا رفتن تقاضا برای خرید خانه خواهد بود. به گفته وی، پس از بالا رفتن قدرت خرید و رشد پیدا کردن تقاضا می‌توان انتظار داشت در چارچوب یک تحول یک ساله رکود از بازار مسکن کنار رود.

سرمایه‌گذاران بازار مسکن نیز به اجرای برجام امیدوارند. ایمان معصومی، فعال عرصه ساختمان در گفت‌وگو با «فرصت امروز» اظهار کرد: محدودیت‌های اقتصادی سال‌های گذشته بسیاری از سرمایه‌گذاران را مجبور به ترک صنعت ساختمان کرد که این موضوع می‌تواند نتایج منفی خود را در سال‌های آینده بروز دهد. به گفته وی، در صورت اجرایی شدن برجام، می‌توان امید داشت با تغییر شرایط نقدینگی در جامعه و بهبود قدرت خرید مردم، بار دیگر سرمایه‌گذاری در عرصه مسکن به امری سودده بدل شده و با حمایت دولت از سرمایه‌گذاران، بار دیگر روند عرضه مسکن به آمار نیاز قطعی کشور اضافه شود.

با اجرایی شدن برجام، موجی از امید اقتصاد کشور را فرا‌گرفته که این موضوع در بسیاری از بازارها خود را نشان داده و در عرصه‌های زیرساختی مانند مسکن در آینده نزدیک نمایان خواهد شد. صحبت از پایان یافتن رکود در بازار مسکن تحت تاثیر برجام قدرت بیشتری گرفته و شاید در ماه‌های آینده رونق جایگزین این رکود طولانی مدت شود.

ارتباط با نویسنده: j.hashemi1992@gmail.com