پیام اخلالگران بازار ارز به بانک مرکزی

افزایش نرخ ارز در بازار درست زمانی که بانک مرکزی اقدام به ساماندهی صرافی‌های غیر‌مجاز کرده و از طرف دیگر قصد دارد سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز را به اجرا بگذارد، گمانه‌های فراوانی برانگیخته است. برخی فعالان بازار معتقدند این افزایش قیمت تحت تاثیر کسانی است که از فشارهای بانک مرکزی به بازار ارز برای ساماندهی صرافی‌های غیر‌مجاز راضی نیستند و در مقابل برخی دیگر اعتقاد دارند، این موج گذرا دلیل خاصی ندارد و صرفا به دلیل اشکال در عملکرد تزریق ارز به بازار از سوی بانک مرکزی رخ داده است.

رئیس کل بانک مرکزی در واکنش به این رخدادهای بازار ارز اعتقاد دارد: واقعیت این است که به دلیل تخلیه حباب‌های قبلی موجود در نرخ ارز، این بازار کشش افزایش نرخ را ندارد. ثبات فضای اقتصاد کلان و مشخص بودن راهبردها و رویکردهای دولت در ایجاد این آرامش در بازار ارز نقش مهمی داشته، لیکن به طور مستقیم بانک مرکزی دخالتی در تعیین نرخ ارز در دوسال اخیر نکرده است.

وی معتقد است: نهایت تلاش این بانک جلوگیری از ایجاد هیجان‌های ناپایدار در بازار بوده و در این زمینه نیز خوشبختانه از حمایت‌های ارزشمند دولت و شخص رئیس‌جمهور برخوردار بوده است.

منبع شایعات کجاست؟

یکی از دلالان بازار منوچهری در این باره به «فرصت امروز» می‌گوید: قیمت‌ها کشش افزایش بیشتر از 3500 تومان را ندارد. در بازار شایعه شده بود که قیمت‌ها تا 3500 تومان افزایش پیدا می‌کند که تا این قیمت هم صعود کرد اما بالاتر از این قیمت را بانک مرکزی اجازه نمی‌دهد. قیمت امروز دلار با اینکه تا 3500 تومان هم رفت اما تا ظهر امروز به 3430 تومان رسید.

وی در پاسخ به این سوال که منبع این شایعه‌ها کجاست گفت: شایعه دهن به دهن می‌گردد و کاسب‌های خرده‌پایی مثل ما هم آن را به دیگران می‌گویند. معمولا این حرف‌ها از کسانی که حرف‌شان در بازار خریدار دارد شروع می‌شود.

می‌پرسم: فکر می‌کنی هدف‌شان از این شایعات چیست؟ می‌گوید: دنبال سود هستند. آنها وقتی که بخواهند با قیمت بازی کنند شایعه‌ای را در بازار می‌اندازند و سودشان را می‌برند.

رشد قیمت دلیلی ندارد

دکتر محمد کهن‌دژ، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: چند سناریو برای افزایش قیمت ارز می‌توان تصور کرد. در سناریوی اول می‌توان فرض کرد که دلایل سیاسی محرک این افزایش قیمت بوده باشد. اما بررسی شرایط سیاسی کشور نشان می‌دهد که در حوزه سیاست هیچ محرکی برای قیمت ارز وجود ندارد. سرنوشت برجام در آمریکا در حال شفاف شدن است و دیگر قطعی شده که مخالفان توافق هسته‌ای با ایران نمی‌توانند مانع اجرای این توافق شوند. در ایران هم با وجود برخی مخالفت‌ها و بگومگوهایی که در مورد برجام می‌شود، کلیت نظام سمت و سوی مثبتی نسبت به برجام دارد و احتمال بر هم خوردن توافق از سوی ایران احتمال بسیار ضعیف است.

وی افزود: در سناریوی دوم می‌توان دلایل اقتصادی را محرک قیمت ارز تصور کرد اما بررسی شرایط اقتصادی نشان می‌دهد که ارز از این ناحیه هم نمی‌تواند محرک خاصی داشته باشد چون شرایط اقتصادی کشور شرایط پیش از رونق را نشان می‌دهد. با اجرای توافق هسته‌ای و برداشته شدن تحریم‌ها موانع آسیب‌زای اقتصاد در بیرون از حوزه اقتصادی مهار می‌شود. می‌توان مطمئن بود که حداقل تا آغاز به کار رئیس‌جمهور جدید آمریکا و شکل‌گیری کابینه‌اش و در دست گرفتن امور توسط این کابینه مدت زمانی حدود یک تا یک سال و نیم هیچ اتفاقی در حوزه اقتصاد سیاسی رخ نمی‌دهد.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: دولت در کنترل تورم موفق بوده و تصمیم دارد با تزریق دارایی‌های بلوکه شده، برنامه‌های توسعه‌ای را شدت ببخشد. رفت‌و‌آمد هیأت‌های تجاری هم نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری خارجی در کشور در سال 95 افزایش خواهد داشت. بنابراین بازار ارز انتظار ندارد اتفاق خاصی در حوزه اقتصادی برای افزایش قیمت ارز رخ دهد. چشم‌انداز قیمت نفت هم نشان می‌دهد که کف قیمتی خود را دیده و احتمال یک شوک سنگین ریزشی در این بازار منتفی است.

دستکاری قیمت‌ها

وی اظهار کرد: من معتقدم این افزایش قیمت ارز در چنین شرایطی که بانک مرکزی دارد با افزایش پله‌به‌پله قیمت ارز دولتی، قیمت آن را به قیمت ارز آزاد نزدیک می‌کند، معلول دستکاری در قیمت‌هاست. بانک مرکزی برنامه‌ای را در بازار ارز برای ساماندهی صرافی‌های غیر‌مجاز اجرا کرد و تلاش دارد از این طریق راه‌های سودجویی و پولشویی در بازار ارز را ببندد؛ این افزایش قیمت می‌تواند پاسخی باشد به عملکرد بانک مرکزی در این باره.

این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سوال که آیا این افراد دارای چنین قدرت نقدینگی در بازار ارز هستند، گفت: آنها نقدینگی زیادی دارند اما نه اینکه در بازار متکلم وحده باشند و هر حرفی که می‌گویند شنیده شود. در شرایط حاضر، بسیاری از صرافی‌های غیر‌مجاز از برنامه ساماندهی ناراضی هستند و این احتمال وجود دارد که افزایش نرخ ارز آن هم بدون هیچ دلیل واقعی و عینی در حوزه سیاسی و اقتصادی معلول عملکرد عده‌ای باشد که تلاش می‌کنند به بانک مرکزی پیام‌هایی را برسانند. اما به دلیل فقدان زمینه‌های عینی، مانور آنها در بازار با‌دوام نیست و بانک مرکزی می‌تواند با تزریق ارز کافی به‌راحتی قیمت دلار را کنترل کند.

این کارشناس تاکید کرد: بانک مرکزی باید هوشیاری کافی داشته باشد تا اخلالگران، سیاست تک‌نرخی شدن ارز را به شکست نکشانند.

مثلا کوتاهی بانک مرکزی در تزریق ارز کافی به بازار در شرایطی که بازار تحرکات قیمتی را شاهد بوده، پذیرفتنی نیست و باید تیم مدیریت بازار خود را در آستانه تک نرخی کردن ارز تقویت کند.