دولت برای خروج از رکود صنعت خودرو و خالی شدن انبارهای خودروسازان اقدام به ارائه تسهیلات خرید خودرو کرد که تاکنون نشانههایی حاکی از موفقیت چشمگیر این طرح است اما پرسشی که در این شرایط مطرح میشود این است که بعد از اتمام این طرح مجددا رکود به بازار برنمیگردد؟ پیش از اجرای این طرح، به اذعان محمدرضا نعمتزاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت تا شهریورماه سال جاری بیش از 100هزار خودرو در پارکینگ خودروسازان انبار شده بود. همچنین آخرین آمار تولید که توسط همین وزارتخانه منتشر شده، گواه نصف شدن تولید خودروسازان نسبت به مدت مشابه سال گذشته است. یعنی در شرایطی محصولات روی دست خودروسازان مانده بود که تولید آنها حتی 50درصد سال گذشته نیز نبوده است.
اکنون با اجرایی شدن تسهیلات 25 میلیونی خرید خودرو و استقبال چشمگیر از این طرح، پیشبینی میشود که انبار خودروسازان خالی خواهد شد و تولید آنها افزایش پیدا خواهد کرد اما این پرسش مطرح است که بعد از اتمام این طرح مجددا رکود به بازار برنمیگردد و آیا این توقع در مشتریان ایجاد نمیشود که خرید خودرو باید با تسهیلاتی این چنین همراه باشد؟
امرالله امینی، عضو هیات علمی دانشگاه علامهطباطبایی، در پاسخ به این پرسش به «فرصت امروز» میگوید: «این طرح مثل یک مسکن موقت است. تسهیلاتی در مقطعی به یکسری از افراد داده میشود تا خرید کنند اما رکود همچنان سرجای خودش باقی است. تعدادی خودرو در انبارها مانده بود که باید فروخته میشد حالا با ارائه این تسهیلات انبارهای خودروسازان خالی میشود اما مشکلات ساختاری خودروسازان و رکود اقتصادی همچنان بر جای خودش باقی است.»
او میافزاید: «برای مقطعی القای یک درآمد خاص برای مشتریان صورت گرفته تا آنها خرید کنند، تا زمانیکه این تزریق تسهیلات صورت گرفته، خرید پابرجاست اما اقتصاد زمانی میچرخد که تقاضای واقعی صورت گرفته و رکود از بین برود. این طرح محدود است و پس از اتمام آن دوباره همان آش است و همان کاسه.»
این اقتصاددان درباره ایجاد توقع برای مشتریان نسبت به دریافت تسهیلات، اظهار میکند: «وقتی درآمد مردم کافی نباشد، همواره به دنبال دریافت تسهیلات تازه هستند. بنابراین تسهیلات با نرخ 16درصد برای آنها بسیار مناسب است اما باید توجه داشت تا زمانیکه تغییر در ساختار اقتصادی و خودروسازی ما صورت نگیرد، ما همچنان نیاز به این تسهیلات برای فروش داریم زیرا خودروسازان که قیمت خود را پایین نمیآورند و درآمد تقاضاکننده هم افزایش پیدا نکرده است.»
امـیـد رضا طالشیان، سـخـنـگـوی شــرکــت خودروسازان راین، نیز در این زمینه در گفتوگو با «فرصت امروز» بیان میکند: «در دورههای مختلف با توجه به شرایط اقتصادی و رفاهی مردم، در بخشهای مختلف، دولت ورود کرده و امتیازهایی برای رونق بخشیدن به یک بخش ایجاد کرده است. موضوع ایجاد شدن توقع خیلی مهم نیست اگر به صورت تاریخی نگاه کنیم میبینیم که هرچند سال یکبار احساس نیاز شده که برای رونق بخشیدن به یک صنعت، چنین امتیازاتی ایجاد شود. طبیعتا اگر این تسهیلات تمام شود ما مجددا به شرایط عادی خودمان بازخواهیم گشت بنابراین توقعی برای مردم ایجاد نخواهد شد، زیرا مردم با این ادبیات کاملا آشنا هستند.»
او در پاسخ به اینکه آیا مجددا رکود به صنعت خودرو باز نخواهد گشت؟ تصریح میکند: «رکود به شرایط اقتصادی بر میگردد و فقط شامل صنعت خودروسازی نیست. شـما امروز بـا هـر تولیدکنندهای که صحبت کنید، این رکود برایش مشهود است. بنابراین شرایط اقتصادی است که موجب شده مردم به سمت مدیریت هزینه بروند اما با گذاشتن چـنـین تـسـهیلاتـی، دو خودروساز بزرگ ما بیش از 80هزار خودرو میفروشند.»
همچنین امیرحسن امیری، مدیر بازاریابی و فروش مدیران خودرو، اعتقاد دارد که باید به این موضوع از زاویه فرصت نگاه شود و نه ایجاد توقع. او در این زمینه به «فرصت امروز» میگوید: «طبیعتا اگر تسهیلات مناسب در اختیار مردم و خودروسازان قرار بگیرد، ظرفیت بازار خودرو ما بیش از اینهاست. با رونق گرفتن صنعت خودرو، بسیاری از صنایع دیگر رونق میگیرند و همه این موارد برای دولت درآمدزا خواهد بود.»
دولتها در طول چندین سال گذشته هر از چند گاهی چنین امتیازاتی را برای مردم در بخشهای مختلف قائل شدهاند. گرچه شاید این بار دولت هوشمندانهتر این تسهیلات را ارائه کرده و به نوعی امتیاز ویژه را هم برای خودروسازان و هم برای مردم ایجاد کرده اما تجربه نشان میدهد که ارائه چنین امتیازات ویژهای هیچگاه به اصلاح ساختار منجر نشده و صرفا ترمیم موقت بوده است. حالا ترمیم موقتی دیگر این بار برای دومین صنعت بزرگ کشور صورت گرفته که مشخص نیست پس از اتمام آن برای صنعت خودرو چه پیش خواهد آمد.