وام صفر تا 40 درصدی سوخته در بانک‌ها

حدود دو ماه از کاهش نرخ سود اعم از تسهیلات و سپرده در بانک‌ها می‌گذرد. گرچه نرخ سودهای بلندمدت در اغلب و شاید تمامی بانک‌ها همان 18 درصد مصوب است ولی سودهای روزشمار که باید طبق توافق بانک‌ها و تصویب شورای پول و اعتبار 10 درصد باشد، در بین برخی به اندازه همان 18 درصد سالانه قابل پرداخت است. سود تسهیلات هم ماجرای خود را دارد.

به گزارش ایسنا، در بهمن ماه سال گذشته بانک‌ها برای دومین بار برای کاهش نرخ سود توافق و به کمتر از یک هفته نیز شورای پول و اعتبار آن را مصوب کرد. سود سپرده از 20 به 18 و تسهیلات از 24 به 22 درصد کاهش یافت. این تغییر با مصوبه اردیبهشت ماه یک تفاوت قابل توجه داشت. در اردیبهشت‌سال1394 که سود سپرده بلند‌مدت از 22 به 20 رسیده بود، شورای پول و اعتبار تعیین نرخ روزشمار و کوتاه‌مدت را به بانک‌ها واگذار کرد و البته بانک‌ها هم در این باره با وجود توافقاتی که داشتند، هر کدام بنابر خواست خود سود روزشمار تعیین کردند.

این در حالی است که عمدتا چه بانک‌های بزرگ و چه کوچک سودهای کوتاه‌مدت خود حتی روزشمار را به اندازه سالانه و تا 20 درصد تعیین کردند تا از این طریق مشتری بیشتری جذب کرده یا اینکه حداقل سپرده‌گذاران خود را از دست نداده باشند. اما در دور تازه تغییر نرخ سود بانکی در اواخر سال گذشته، اعضای شورا این بار دست بانک‌ها را برای سود روزشمار باز نگذاشته و تصویب کردند که باید نرخ حداکثر 10 درصد باشد.

گرچه در روزهای ابتدایی کاهش نرخ سود بانکی این دستورالعمل تا حدود زیادی بین تمامی بانک‌ها اجرایی شد ولی بررسی‌های میدانی در سال جدید نشان می‌دهد که با وجود پرداخت نرخ سود 18 درصد سالانه که تقریبا بین تمامی بانک‌ها و موسسات مشترک است و حداقل برای مشتریان عادی اجرایی می‌شود، سود روزشمار در بین برخی بانک‌ها مرزی نداشته و حتی تا 18 درصد سالانه قابل پرداخت است. از سویی دیگر برخی دیگر هم روزشمار 18 درصد ندارند، اما سالانه آنها از یک ماه اول به بعد از سپرده‌گذاری قابل تسویه و برداشت بوده اما همان سود 18 را دریافت خواهند کرد.

در عین حال بودند بانک‌هایی که سود را طبق دستورالعمل شورای پول و اعتبار در دوره‌های مختلف تقسیم‌بندی و اجرایی می‌کنند. در این حالت سود روزشمار 10 درصد، سه ماهه 12درصد، شش ماهه 14درصد، 9ماهه 16درصد و سالانه 18درصد قابل پرداخت است. همچنین با وجود ممنوعیت باز شدن حساب‌های صندوق سرمایه‌گذاری در بانک‌ها بعد از تصویب نرخ‌های سود جدید، بازهم برخی نسبت به باز کردن این حساب اقدام می‌کنند که سود حدود 22 و بیشتر را برای مشتری به همراه دارد.

اما در مورد سود تسهیلات که اغلب بانک‌ها تا 22درصد مصوب شورای پول و اعتبار آن را اعلام می‌کنند، شرایط پرداخت متفاوت است. به طوری‌که در بین آنها سود صفر درصدی هم می‌توان یافت. یکی از موسسات طرح خود را این‌گونه تشریح کرد که مشتری می‌تواند مبلغی را نزد موسسه به مدت شش ماه سپرده‌گذاری کرده و بعد از این مدت معادل آن را وام دریافت کند که البته سود بازپرداخت آن با توجه به مدت یک‌ساله باز پرداخت صفر خواهد بود. اما این سود از سقفی بیشتر به 5 درصد افزایش می‌یابد. جالب اینجاست که بانکی دیگر همین طرح را دارد ولی سود بازپرداخت تسهیلات آن تا 18درصد خواهد بود.

برخی هم تسهیلات را با سود 22 درصد پرداخت می‌کردند، اما با توجه به اینکه 20 درصد وام پرداختی را به‌عنوان وثیقه نزد خود نگه می‌دارند، در نهایت تسهیلات با سود حدود 26 درصد برای مشتری تمام می‌شود. موسسه دیگر که البته جزو موسسات تحت نظارت بانک مرکزی قرار گرفته اعلام می‌کند که دیگر سودهای بالا نداریم و روزشمار 10 و سالانه 18 درصد خواهد بود. ولی در مورد تسهیلات نیز اعلام شد که فعلا تسهیلاتی نداریم ولی تا پیش از این حتی وام‌هایی با سود 40 درصد هم پرداخت می‌کردیم. 

به هر حال در حال حاضر حداقل به‌ظاهر در مورد نرخ سود سالانه بین بانک‌ها تخلف چندانی وجود ندارد، ولی در مورد سود روزشمار و اغلب تسهیلات تفاوت‌هایی وجود دارد که می‌تواند ناشی از همان تلاش شعب برای جذب بیشتر منابع باشد. موضوعی که البته تهرانفر، معاون نظارت بانک مرکزی از آن به‌عنوان خودشیرینی برخی شعب یاد می‌کند.