نقش فعالیت نهاد‌های غیردولتی در حمایت ازكارآفرینی زنان

موسسه جی اس جی Gaza Sky Geek با همكاری و كمك مالی گوگل برنامه‌ای تدارك دید تا همكاری زنان را در استارتاپ‌ها در غزه افزایش دهد. به‌رغم مشكلات اقتصادی غزه دست‌اندركاران معتقدند فرصت‌های زیادی برای رشد سرمایه‌گذاری در غزه می‌توان یافت. نقش رهبری زنان در كارآفرینی حوزه فناوری یكی از این فرصت‌ها بوده است. به‌عنوان مثال در حالی كه در سایر نقاط دنیا نرخ مشاركت زنان در رویداد‌های آموزشی-تجربی تحت عنوان استارتاپ ویكند - که درسه روز متوالی (در انتهای هفته) بر‌گزار می‌شود و در آن شرکت‌کنندگان گرد هم می‌آیند تا طی ۵۴ ساعت ایده‌های‌شان را مطرح کنند، گروه تشکیل بدهند و هر گروه ایده‌ای را اجرا کند - 15درصد بوده این میزان در غزه برای زنان 30درصد بوده است.

محاصره و بسته بودن این سرزمین آن را از بقیه دنیا منفك كرده و طبق گفته دست‌اندركاران طرح جی اس جی آنها از این مسئله به‌عنوان یك فرصت استفاده كرده‌اند و در واقع این محدودیت باعث شده كه آنچه به‌عنوان دست پایین نگه داشتن زنان مطرح است به غزه سرایت نكند. آمار بیكاری 50 درصدی در غزه باعث شده كه خانواده‌ها از كسب درآمد توسط هر عضو از خانواده استقبال كنند و حضور زنان در رویدادهای آخر هفته كاملا مورد پذیرش خانواده‌هاست زیرا این برنامه در فضای زنانه برگزار می‌شود و این به خانواده‌ها اطمینان می‌دهد كه آنها در امنیت قرار دارند.

اما از سوی دیگر فعالیت‌های این موسسه با چالش‌هایی نیز مواجه است از جمله آنها می‌توان نقش خانواده در تصمیم‌گیری برای زنان و این‌كه شأن خانواده كاری را كه از ابتدا ایجاد درآمد نكند پایین می‌داند و ترجیح می‌دهد كه دختران با طی یك دوره مدركی بگیرند تا اینكه وقت خود را در یك فضای كاری بدون كسب درآمد آنی بگذرانند و دیگر آنكه خانواده‌ها با منابع محدودی كه دارند دوست دارند یك حقوق ماهانه داشته باشند زیرا حتی هزینه رفت‌و‌آمد به محل كار بدون كسب درآمد فوری برای آنها سنگین است.

تمامی این موانع باعث شده كه این موسسه به راه‌حل‌هایی بیندیشد. در ابتدا این موسسه مبلغ كوچكی (معادل صد دلار در ماه) به كسانی كه در برنامه مشاركت فعال دارند می‌پردازد هدف این كار این است درآمدزا بودن این كار برای خانواده‌ها ملموس شود. دریافت همین مبلغ اندك هم باعث می‌شود كه اعتماد خانواده‌ها به فعالیت زنان بیشتر شود و این موسسه با ارسال پیامك به پدران و همسران آنها را به‌طور مداوم از پیشرفت‌های شركت كنندگان باخبر كرده و امیدوار می‌سازد. دست‌اندركاران این برنامه دریافته‌اند تا وقتی كه ایجاد یك استارتاپ در جامعه به‌عنوان ارزش شناخته نشود كارها پیشرفت چندانی نمی‌كند و تصمیم گرفته‌اند كه روی این موضوع كار كنند لذا دست به ایجاد چنین جامعه‌ای زدند یعنی گروه‌هایی ایجاد كردند كه شامل 10 خواهر بزرگ كه قبل كسب و كار خود را ایجاد كرده‌اند و10 خواهر كوچك كه توانایی بالقوه این كار را بروز داده‌اند باشد. این فعالیت باعث شد كه خواهران بزرگ برای اینكه الگو شوند بیشتر فعالیت كنند و نیز افراد جدیدی را به گروه اضافه كنند. هر كدام از خواهران بزرگ با استادكاری در خارج در تماس قرار داده شدند و این افراد پاسخگوی پرسش‌های آنها درباره چالش‌های كار هستند. دست‌اندركاران این طرح موفق شدند با فراهم آوردن آموزش جامع‌تر و باكیفیت‌تر برای زنان در میان سه نفر از كارآفرینان خود دو زن داشته باشند. 

با توجه به شور و شوق استارتاپی در ایران و مزیت این نوع فعالیت از آن جمله اینكه در این نوع كسب و كار نیاز به ثبت شركت نیست و یك گروه موقت می‌تواند با آزمون و خطا راه‌های مختلفی را امتحان كند و بازخورد محصول خود را بسنجد در واقع در این روش كسب و كار افراد مدل تجاری خود را روی بوم كسب و كار می‌سنجند. این روش می‌تواند برای زنان كه شاید صبر و حوصله بیشتری دارند جایگاه ویژه‌ای یابد لذا تشویق ایجاد این سبك كسب‌وكار می‌تواند در دستور كار موسسات غیر‌دولتی فعال در امور زنان قرار گیرد.

* کارشناس اقتصادی