موانع بلندی که سرمایه‌گذاران را دلسرد می‌کند

با افت شدید قیمت نفت، دولت با چالش تامین منابع برای بخش عمران مواجه است و بنابراین سعی دارد بخشی از این منابع را از طریق بودجه عمومی تامین کند. حال اینکه عدد بدهی دولت به پیمانکاران بیشتر از پنج هزار میلیارد تومانی است که به‌طور رسمی اعلام کرده‌اند. هرچند چند روز گذشته با مصوبه دولت بخشی از بدهی‌های دولت با بدهی پیمانکاران به دولت تهاتر شد اما هنوز دولت بدهی قابل توجهی به پیمانکاران دارد که سعی می‌کند با منظور کردن اوراق مشارکت در بودجه عمومی کشور بخشی از این بدهی‌ها را تسویه کند اما معتقدم دولت باید در سیاست انتشار اوراق مشارکت یک بازنگری جدی انجام دهد.

معتقدم در شرایط فعلی امکان انتشار اوراق مشارکت در ابعاد گسترده برای کمک به تامین منابع مورد نیاز بخش عمرانی و پرداخت بدهی دولت فراهم نیست. بنابراین اگر دولت قصد دارد مطالبات پیمانکاران را پرداخت کند ضروری است که به‌جای این موارد دستوری مانند انتشار اوراق مشارکت در بودجه عمومی کشور، راهکارهای انتشار اوراق قرضه را مورد بازبینی قرار دهد.

در جهان امروز ساخت‌و‌ساز در دست بخش‌خصوصی است و پروژه‌های عمرانی توسط دولت‌ها ساخته نمی‌شود اما در کشورمان جریان‌هایی وجود دارد که موافق خصوصی‌سازی نیستند وگرنه بخش‌خصوصی فعال در حوزه‌های عمران کشورمان در پروژه‌های بین‌المللی هم با قدرت حاضر شده‌اند.

در حال حاضر بزرگ‌ترین مشکلی که فعالان بخش‌خصوصی با آن مواجهند، موضوع چگونگی تامین منابع مالی است و یکی از موانع بلند سرمایه‌گذاری فعالان اقتصادی روی پروژه‌های عمرانی نرخ سود و دوره بازگشت سرمایه است. متاسفانه دوره بازگشت سرمایه در پروژه‌های عمرانی بسیار بالا است و نرخ کم سوددهی هم باعث دلسردی سرمایه‌گذاران شده است. اگر دولت نرخ بازگشت سرمایه 25 درصد و دوره بازپرداخت سرمایه‌گذاری صورت گرفته را به کمتر از 10 سال برساند، قطعا بسیاری از مشکلات رفع می‌شود و پروژه‌ای متوقف نمی‌ماند.

این در حالی است که عدم سرمایه‌گذاری در ساخت راه‌ها و عدم گسترش شبکه آزادراهی باعث کشته شدن سالانه 28 هزار نفر در سوانح جاده‌ای شده است که قطعا با افزایش طول آزادراه‌ها می‌توان این تعداد کشته‌های جاده‌ای را بسیار کاهش داد اما متاسفانه بخش‌خصوصی با این شرایط موجود، حاضر به سرمایه‌گذاری در بخش جاده‌ای و ساخت آزادراه نیست.

اگر مکانیزم سرمایه‌گذاری در پروژه‌های عمرانی و رویکرد و نگاه دولت تغییر کند، قطعا طرح‌های سد‌سازی با این همه سال تاخیر به افتتاح نمی‌رسد. تصور می‌کنم راه چندان پیچیده‌ای در پیش نداریم و برای حل مشکل عدم بودجه برای ساخت پروژه‌های عمرانی و زیربنایی و استفاده از ظرفیت بخش‌خصوصی باید علم و منطق را جایگزین برداشت‌های شخصی کنیم.

* اقتصاددان