معدن نیازمند متولی واحد است

وجود ذخایر معدنی فراوان و عظیم با اهمیت‌ترین مزیت اقتصادی ماست؛ دسترسی به بیش از 68 نوع ماده مرغوب معدنی، چون سرب، روی، مس و سنگ آهن و زغال‌سنگ مجموعه‌ای بزرگ از زیباترین گروه‌ها و گونه‌های متنوع سنگ تزئینی، کشور ما را در یک وضعیت متمایز در جهان قرار داده است.

رئیس خانه معدن ایران می‌گوید وجود ذخایر معدنی فراوان و عظیم با‌اهمیت‌ترین مزیت اقتصادی ماست؛ دسترسی به بیش از 68 نوع ماده مرغوب معدنی چون سرب، روی، مس و سنگ‌آهن و زغال‌سنگ مجموعه‌ای بزرگ از زیباترین گروه‌ها و گونه‌های متنوع سنگ تزئینی، کشور ما را در یک وضعیت متمایز در جهان قرار داده است. اما آنچه این مزیت اقتصادی را برجسته و منحصر‌به‌فرد می‌کند این است که کشور ما 68 نوع ماده مرغوب معدنی را در کنار منابع عظیم نفت و گاز در اختیار دارد.

محمدرضا بهرامن می‌گوید: بسیار مهم است که یک نگاه توسعه‌ای به این دو مجموعه را به‌صورت کل واحد و متحد و یکپارچه داشته باشیم. به عنوان مثال یک راه پربازده در اقتصاد ما تبدیل کار به صنایع و محصولات زیربنایی فولاد و مس و آلومینیوم و سرب و روی و سیمان است که ارزش افزوده‌ای به مراتب بیشتر، حتی نسبت به محصولات پتروشیمی تولید کند. کشور ما با تکیه بر شبکه عظیم منابع معدنی و انرژی، این توانایی را دارد که به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات صنعتی با ارزش‌افزوده بالا در سطح دنیا تبدیل شود بنابراین انرژی را باید به‌عنوان مزیت صنایع موسوم به صنایع انرژی‌بر کشور ببینیم و برنامه‌ریزی کنیم. وقتی این مزیت را از این گروه از صنایع کشور سلب می‌کنیم در واقع بخش عمده‌ای از جاذبه‌های سرمایه‌گذاری صنعتی و صنعت‌گستری در کشور را از بین می‌بریم.

او می‌گوید برای روشن‌تر شدن این مطلب کافی است صنایع تولید قطعات پیچیده الکترونیکی را با صنایع متکی به منابع و مواد معدنی کشور مقایسه کنیم و ادامه می‌دهد: در بازار رقابتی دنیای کنونی که عرصه رقابت هر لحظه تنگ‌تر می‌شود و رقابت در برخی از شاخه‌های تولید صنعتی مانند صنایع‌ آی‌تی عملا برای ما امکان‌پذیر نیست؛ باید از تمام مزیت‌های معدنی و انرژی خود حداکثر استفاده را ببریم بنابراین برای رسیدن به رشد اقتصادی 8‌درصدی مورد نظر در برنامه ششم توسعه که برای ما از نان شب نیز واجب‌تر است باید همه شرایط را برای ایجاد و گسترش خوشه‌ها یا زنجیره سرمایه‌گذاری صنعتی و صنعت‌گستری بر مبنای مزیت دوگانه انرژی و معدن آماده کنیم.

رئیس خانه معدن کشور می‌گوید: توسعه صنایعی که به میزان فراوانی از گاز استفاده می‌کنند، می‌تواند در تبدیل مزیت نسبی به مزیت رقابتی بسیار موثر باشد. مزیت برخورداری از مواد اولیه معدنی و گاز، یک عامل قطعی و تعیین‌کننده جهت جلب و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، به‌ویژه انتقال فناوری‌های پیشرفته به داخل کشور است. در جهان امروز به کار‌گیری فناوری‌های پیشرفته در حوزه صنایع متکی به منابع معدنی می‌تواند قدرت رقابت‌پذیری این صنایع را چند‌برابر کند و این امر، جز از طریق جلب و جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی امکان‌پذیر نیست. نباید فراموش کرد هر ماده معدنی کشور قابلیت آن را دارد که به یک زنجیره صنعتی بزرگ و متنوع تبدیل شود. مثلا از زغال‌سنگ می‌توان 18 نوع فرآورده شیمیایی و صنعتی تولید کرد یا مس را در نظر بگیرید که ده‌ها قطعه صنعتی قابل استفاده در صنایع خودرو، هواپیما و قطعات پیچیده الکتریکی و الکترونیکی را دارد اما همه اینها در گرو استفاده حداکثری از فناوری‌های پیشرفته است.

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران معتقد است برخورداری کشور از منابع معدنی و ذخایر عظیم نفتی و گاز و قرار گرفتن در موقعیت ممتاز جغرافیایی، انگیزه‌های بسیاری برای سرمایه‌گذاری خارجی در کشور فراهم کرده است، اما یک مانع بزرگ در این میان وجود دارد که نمی‌گذارد کشور به آنچه بایسته و درخور آن است برسد البته موانع رشد بخش معدن از ترکیب مجموعه‌ای از عوامل درونی و بیرونی سرچشمه می‌گیرد اما یک عامل اصلی هست که حل بقیه موانع در گرو حل آن است و آن وجود مراجع متعدد تصمیم‌گیری در حوزه معادن کشور است.

او درباره چالش‌ها می‌گوید: «بخش معدن به علت وجود مراجع متعدد، مانند سازمان منابع طبیعی، سازمان محیط زیست و سایر مراجع و معارضان محلی، با چالش‌های مهمی دست به گریبان است.»

رئیس خانه معدن می‌گوید: «هرچند وزارت صنعت، معدن و تجارت به طور رقابتی جایگاه واحد نظام سیاست‌گذاری معادن و متولی اجراست. اما سازمان‌های متعدد دیگری نیز در این امر دخالت مستقیم دارند که امکان توسعه و اجرای یکپارچه و هماهنگ زنجیره صنعتی و صنعت‌گستری در حوزه معادن را سلب می‌کنند. مراجع متعدد تصمیم‌گیری، انگیزه سرمایه‌گذاری بزرگ و بلند‌مدت در حوزه‌های مختلف معدن را از بین می‌برد زیرا معدن را به یک مقوله غیرقابل پیش‌بینی تبدیل می‌کند و فضای سرمایه‌گذاری، به‌ویژه سرمایه‌گذاری بلند‌مدت را همواره ملتهب و ناامن می‌سازد. بخش معدن فقط اتخاذ رویکردهای کلان اقتصادی و سیاست‌گذاری یکپارچه و هماهنگ به نتیجه می‌رسد. تاثیر موزون و همه‌جانبه ترکیب منابع معدنی و انرژی را بر عمق استراتژیک اقتصاد کشور، جدی بگیریم.»