«معاملات برخط» بورس ۵ ساله شد

تسنیم- پنج سال پیش در دی‌ماه سال 89، همزمان با چهارمین نمایشگاه تخصصی بورس، بانک، بیمه و خصوصی‌سازی، سامانه معاملات برخط (آنلاین) با هدف توسعه بازار سرمایه و سهولت و عدالت در معاملات و همچنین سامانه تالار مجازی بورس ایران با هدف توسعه فرهنگ سهامداری در کشور با حضور وزیر امور اقتصادی و دارایی افتتاح و از تمبر یادبود بورس نیز رونمایی شد؛ سامانه‌ای که حالا پنج سال از عمر آن می‌گذرد و بخش قابل توجهی از معاملات بازار سرمایه از طریق آن انجام می‌شود. به باور کارشناسان، معاملات آنلاین یا معاملات برخط (online Trading)، تحول بزرگی در خریدوفروش سهام در بازار بورس اوراق بهادار به شمار می‌آید که ضمن افزایش نقدشوندگی، مقدمات توسعه و رونق روزافزون بازار بورس را نیز فراهم می‌کند.

همچنین این نوع معاملات، فرآیندی است که طی آن سرمایه‌گذار به‌طور مستقیم خریدوفروش سهام را از طریق بستر اینترنت انجام می‌دهد و سفارش‌ها پس از ثبت توسط سرمایه‌گذار به سیستم معاملاتی بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران برای انجام معامله ارسال می‌شود. افزون بر این، در معاملات برخط، سرمایه‌گذار می‌تواند به‌صورت آنلاین آمار مربوط به نمادها، شاخص‌ها و همچنین سه سفارش اول را برای خریدوفروش سهام رصد و نسبت به خریدوفروش نمادی خاص اقدام کند.

بر این اساس باید گفت این تجربه، در حالی امروز پای به پنج سالگی می‌گذارد که بورس‌های پیش‌رو دنیا بیش از 20 سال است که معاملات برخط را راه‌اندازی و استفاده کرده‌اند و این اتفاق علاوه بر مزایای بی‌شمار خود موجب شده تا تالار فیزیکی دیگر به تاریخ بپیوندند و روزهای خلوتی را سپری کنند. اما به لحاظ تاریخی سابقه استفاده Online Trading  در دنیا به سال 1995 میلادی برمی‌گردد که برای نخستین بار معاملات برخط در ایالات متحده راه‌اندازی شد و به تدریج در مدت کوتاهی کشورهای پیشرو مانند بریتانیا، تایوان، کره، چین، هنگ‌کنگ و دیگر کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه شروع به استفاده از این فناوری نوین کردند.

به این ترتیب، در این بازارها تبادل تمام سفارشات خریدوفروش سهام به‌صورت الکترونیک شد و این تغییرات باعث شد بازار سهام در طول سال‌های 2000 تا 2009، رشد 700‌درصدی را در تعداد معاملات تجربه کرد. بر این اساس برخی کارشناسان معاملات بر خط یا Online Trading  را دسترسی سریع، آسان و مطمئن سرمایه‌گذاران به سامانه معاملات بازارهای اوراق بهادار همانند بورس اوراق بهادار تهران (TSE) و فرابورس ایران (OTC) تعریف می‌کنند که این ارتباط برخط، همیشه و در همه جا و حتی از طریق تلفن‌های همراه هم وجود دارد.

از سوی دیگر به نوعی امکان اشتباه کردن در معاملات کم می‌شود، چون در معامله برخط دستور خرید یا فروش به طور مستقیم توسط خود‌مشتری وارد می‌شود و خطای معامله‌گر یا پذیرش از میان می‌رود و مشتری می‌تواند بدون مراجعه به کارگزاری، سفارش‌های خریدوفروش اوراق بهادار را به سرعت انجام دهد و معاملات کاملا مکانیزه و همه امور با استفاده از بسترهای امن مخابراتی در کسری از ثانیه انجام می‌شود.

همچنین با استفاده از معاملات برخط سرمایه‌گذار مطمئن است که سفارش او دقیقا در زمان مورد نظر وارد سامانه معاملات می‌شود؛ اطلاعاتی که دریافت می‌کند لحظه‌ای است و هیچ تاخیری ندارد و افرادی زودتر از او به این اطلاعات دسترسی ندارند و این باعث بهبود فضای رقابتی می‌شود. از آنجا که مسئولیت ارسال سفارش با خود مشتریان است، اختلافات احتمالی میان کارگزاری و مشتریان در خصوص زمان ورود سفارش حذف می‌شود.

تصمیم‌گیری خریدار و فروشنده متاثر از اطلاعات و تحلیل خود آنهاست چون تمام کنترل‌های لازم قبل از ارسال سفارش به سامانه معاملات انجام می‌شود، ریسک انجام نشدن معامله در سامانه معاملات آنلاین بسیار کم می‌شود و به سبب دسترسی بهتر مشتریان به سامانه معاملات، سرمایه‌گذاری تسهیل شده و به همین دلیل فعالان جدید به بازار خواهند آمد و بازار توسعه می‌یابد.

کارشناس بازار سهام