متقاضیان تسهیلات ارزی باید منتظر بمانند

قـطـره‌چـکـانـی شـدن درآمدهای نفتی دولت همراه با ریزش قیمت طلای سیاه در بازارهای جهانی، فشار زیادی را به صندوق توسعه ملی وارد کرده است چنانکه ولی‌الله سیف، رییس کل بانک مرکزی در تازه‌ترین اظهارات خود اعلام کرده است که تسهیلات صندوق توسعه ملی در بعد ریالی به‌صورت روان درحال پرداخت است اما تسهیلات این صندوق در بعد ارزی به سبب محدودیت‌هایی که از بابت تخصیص ارز در بانک مرکزی وجود دارد ممکن است کمی با وقفه باشد.

صندوقی که قادر به انجام وظایفش نیست

اظهارات سیف در حالی است که یکی از اهداف مهم صندوق توسعه ملی، حمایت از بخش‌خصوصی و تولیدکنندگان در پروژه‌های مهم ملی است و با تضعیف پرداخت ارز از این صندوق به تولیدکنندگان، اثرات نامطلوبی در پیشرفت وتوسعه این پروژه‌ها بر جای می‌ماند. سیف افزود: منابع صندوق توسعه ملی به خزانه دولت واریز نمی‌شود و پرداخت تسهیلات این صندوق منوط به تصویب هیأت امنای صندوق است.

ولی‌الله سیف برای رفع این دغدغه در نشست خود با مسئولان دستگاه‌های اجرایی و مدیران بانک‌های استان بوشهر اظهار داشت: در سفر رییس‌جمهور به بوشهر برای حل مشکلات واحدهای تولیدی نظام بانکی تعهد کرد که مشکلات سرمایه در گردش واحدهای تولیدی راکد را برطرف می‌کند. تأمین سرمایه در گردش بانکی این بنگاه‌های اقتصادی قطعی است. براساس این تصمیم واحدهای تولیدی نباید به‌خاطر مشکل سرمایه در گردش با مشکل روبه‌رو باشند که منجربه تعطیلی آنها شود. رییس کل بانک مرکزی، اولویت نخست دریافت تسهیلات واحدهای صنعتی را استمرار تولید دانست و اظهار کرد: اولویت پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش به واحدهای صنعتی منوط به استمرار خط تولید آنها است. تسهیلات سرمایه در گردش بانکی به واحدهای تولیدی پرداخت می‌شود که بیشترین تأثیر را در تولید داشته باشند.

وی با بیان اینکه پرداخت تسهیلات بانکی برای تأمین سرمایه درگردش به واحدهای صنعتی مهم و تأثیرگذار پرداخت می‌شود افزود: به واحدهای تولیدی که با دریافت تسهیلات پایداری آنها حفظ نمی‌شود تسهیلات پرداخت نمی‌شود. مشکلات واحدهای تولیدی و صنعتی که مشکل دیگری غیر‌از تأمین سرمایه در گردش داشته باشند در وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت بررسی و برای حل مشکلات آنها تصمیم‌گیری می‌شود.

فشار کاهش قیمت نفت به دولت

محمد ایوبی، کارشناس اقتصادی درگفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: با کاهش درآمدهای نفتی، دولت یازدهم با مشکلات زیادی مواجه شده است. درست یا غلط میراثی که این دولت از سایر دولت‌ها دریافت کرده است وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی است بنابراین دولت چاره‌ای ندارد جز اینکه با انواع روش‌ها چالش کاهش قیمت نفت را از سر بگذراند. وی با اشاره به هیاهوی برخی جریان‌ها بر سر برداشت از صندوق توسعه ملی تأکید کرد: دولت این موضوع را تکذیب و پس از آن سازمان بازرسی آن را تأیید کرد. اما جدا از صحت و سقم این ادعاها سوال مهم این است که اگر دولت با وجود کاهش قیمت نفت آورده‌ای نداشته باشد که بخواهد کشور را اداره کند، چه باید بکند؟ 

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: گاهی ما در حوزه تئوری و نظر سخن می‌گوییم و گاهی در عرصه عمل باید این تئوری‌ها را به برنامه اجرایی تبدیل کنیم. ایجاد صندوق توسعه ملی هدف مهمی بود و بنابود که سالانه 20 درصد درآمدهای نفتی کشور به این صندوق واریز شود و سالانه 1 درصد هم به این میزان اضافه شود اما در عمل با فراز و نشیب‌های مختلف، اکنون همان 20 درصد است. وی اظهار داشت: اشکال کار در این است که اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی وابسته است و تا زمانی که ما نتوانیم از اقتصاد تک‌محصولی نجات یابیم صندوق توسعه یا حساب ذخیره ارزی، سرنوشت روشنی نخواهد داشت. 

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: رهایی از وابستگی به درآمدهای نفتی کار غیر‌ممکنی نیست. رهبر انقلاب در سخنان اخیرشان در جمع هیأت دولت برخی محورها مانند کشاورزی و معدن را نام بردند که با توسعه آن می‌توان از میزان وابستگی به درآمدهای نفتی کاست. درکنار این بخش‌ها توجه به‌درآمدهای مالیاتی یکی از راه‌های مؤثر است. این راهکارها با تمرکز در برنامه و اجرا می‌تواند عینیت پیدا کند و از وابستگی ما به درآمدهای نفتی بکاهد.

دریافت‌کنندگان تسهیلات ریالی ضرر می‌کنند

دکتر محمد کهن‌دژ، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: صندوق توسعه ملی زمانی به وجود آمد که حساب ذخیره ارزی به دلیل سوءبرداشت‌های دولت‌های قبل به تعطیلی کشیده شد. فلسفه تشکیل آن هم این بوده که با تشکیل این صندوق دیگر دولت حق برداشت را در مواردی که اجازه قانونی ندارد نداشته باشد اما در عمل دولت‌ها برداشت‌هایی انجام داده‌اند که نباید صورت می‌گرفت.

وی با اشاره به سخنان اخیر رییس کل بانک مرکزی در این باره گفت: ایجاد وقفه در پرداخت تسهیلات ارزی به متقاضیان در مقابل تسهیلات ریالی به ضرر تولیدکنندگانی است که تسهیلات ریالی دریافت می‌کنند. تسهیلات ریالی نسبت به ارزی دارای سود 20 درصدی است که برای دریافت‌کنندگان آن به‌صرفه نیست چون تسهیلات ارزی سود به‌مراتب پایین‌تری دارد و قیمت ارز هم به ثباتی رسیده است که ریسک آن را در کشور کاهش داده است بنابراین این اظهارات رییس کل بانک مرکزی به ضرر دریافت‌کنندگان تسهیلات ریالی از صندوق توسعه ملی است.

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: نگاه دولت باید به صندوق توسعه ملی عوض شود و این تلقی را نداشته باشد که با حساب پس‌انداز خود روبه‌رو است. این ثروت نسل‌های آینده است و نباید به خاطر مصارف جاری از منابع این صندوق استفاده شود. مثلا در یکی از مواردی که دولت از صندوق توسعه ملی به‌عنوان مهار آب‌های مرزی برداشت کرد که برداشتی قانونی بود، عواید ناشی از این برداشت را صرف واردات کالاهای اساسی کرد. کالاهای مصرفی، مصرف می‌شوند و این پول و سرمایه نسل‌های آینده است که در این مسیر سوخت می‌شود.