لغو تحریم‌ها، غبار را از چهره اقتصاد ایران می‌زداید

برای مدتی نزدیک به 3 دهه، برخی کشورهای جامعه بین‌الملل، تحریم‌های پر تعدادی علیه ایران وضع کردند. به گفته این دولت‌ها، هدف از اعمال این تحریم‌ها، برخی مسائل دیپلماتیک و به‌عنوان جایگزینی برای گزینه نظامی بوده است. با این وجود، با گذشت سال‌ها از اعمال تحریم‌ها علیه ایران، به نظر می‌رسد باب تازه‌ای برای لغو یا کاهش تحریم‌ها باز شده است. جلسات متعدد و جنجالی ایران و گروه 1+5 و نویدهایی که از احتمال رسیدن به توافق کامل به گوش می‌رسد، هرچند وقت یک‌بار به سوژه مطبوعات تبدیل شده و بحث روز اقتصاد دنیا را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

کارنگی و تحلیلی چند‌جانبه

نشریه کارنگی، اخیرا میزگردی اقتصادی برای بررسی تبعات لغو تحریم‌ها در ایران ترتیب داد و چند نتیجه‌گیری عمده داشت:

*اقتصاد داخلی: آن چه بیش از هرچیز، در اقتصاد ایران، آسیب زننده است، شاخصه‌های تورم و عدم مهار صحیح آن است، بر این اساس، مهم‌ترین تاثیر لغو تحریم‌ها در ایران، کاهش شاخصه‌های تورم و احیای زیرساخت‌های اقتصاد داخلی ایران است.

*کاهش قاچاق: یکی از معضلات اقتصادی در ایران، قاچاق کالا‌ها و اجناسی است که از سوی دولت منع ورود دارند یا به منظور فروش قاچاقی، با قیمت‌هایی غیر‌مجاز از طریق مرزهای مختلف ترانزیت می‌شوند. بستر این قاچاق تا حد زیادی به تحریم‌ها بازمی‌گردد، بر این اساس عدم وجود تحریم‌ها کمک زیادی به کاهش نرخ قاچاق کالاها خواهد کرد.

*اثرات مثبت بر بخش‌های پزشکی و سلامت: تیغ تیز تحریم‌ها تا حد زیادی به بخش بهداشت و درمان ایران صدمه زده است.اگرچه ایران به لحاظ شاخصه‌های بهداشت و درمان نسبت به بسیاری از کشورهای خاورمیانه وضعیت مناسبی دارد اما تحریم‌ها به‌ویژه در بخش تحریم‌های دارویی، زمینه‌ساز، بالارفتن قیمت داروها به شکل نجومی و کمیاب شدن برخی داروهای خاصشده است.

*بهسازی بخش نظامی: با این وجود که ایران در بخش تسلیحات، تلاش زیادی برای استقلال کرده است و تا حدودی هم موفق بوده اما تبادل ادوات نظامی، آموزش نیروها در کشورهای دیگر و خریداری جنگ‌افزارهای مدرن از جمله تاکتیک‌های متداول بین کشورهای مختلف در بخش نظامی محسوب می‌شود. در صورت کاهش تحریم‌ها، ایران می‌تواند قدرت نظامی خود را چندین برابر کرده و تجهیزات مدرن‌تری را به بخش نظامی خود هدیه دهد.

سی‌ان‌ان و نگاه سیاسی

خبرگزاری سی‌ان‌ان در جدیدترین مقاله خود در باب لغو تحریم‌ها، نگاهی کاملا دیپلماتیک دارد. در مقدمه این مقاله، با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری در صحبت‌های اخیرشان بر حفظ منافع و عزت ملی و توجه به‌جزییات توافق‌نامه، مسیر ایران برای دستیابی به لغو تحریم‌ها دشوار ارزیابی شده است. از سوی دیگر بارها در مقالات سی‌ان‌ان به فشار کنگره بر باراک اوباما اشاره شده است، این مقاله نیز از این اشاره مستثنا نیست. اما پس از مقدمه، به این نکته اشاره شده است که اکنون، اگر با وجود تمام حساسیت‌های غرب و مقامات ایرانی، تحریم‌ها لغو شده یا تخفیف یابد، چه نگرش سیاسی در جامعه بین‌الملل شکل می‌گیرد؟ تحلیلگر سی‌ان‌ان، نگرش جامعه را به نفع ایران و علیه آمریکا ارزیابی می‌کند. به نظر وی، آنچه پس از لغو تحریم‌ها رخ می‌دهد، در مرحله نخست، دستیابی ایران به حس پیروزی در نبردی 30ساله است. با وجود آنکه لغو تحریم‌ها به عقب‌نشینی ایران از مواضع هسته‌ای نیاز دارد اما در سوی دیگر معادله، عقب‌نشینی غرب از مواضع خود را نیز در پی خواهد داشت که به نظر می‌رسد تحمل چنین تبعاتی برای برخی اعضای کنگره آمریکا غیرممکن است.

العربیه و الجزیره؛ توجه به شاخصه‌های تولید و قدرت منطقه‌ای

خبرگزاری‌های العربیه و الجزیره هر دو در مقالاتی مشابه، به قدرت‌گیری اقتصادی ایران پس از لغو تحریم‌ها اشاره کرده‌اند. ورود حجم زیادی سرمایه به ایران، باعث تقویت پتانسیل‌های ایران در بخش تولید می‌شود. طبق گزارش الجزیره، شرکت‌های خودروسازی ایرانی با وجود تحریم‌ها، به تولید انبوه خودرو دست می‌زنند و در صورت لغو تحریم‌ها و همکاری شرکت‌های خودروساز خارجی با ایران، انتظار می‌رود ایران به یکی از موفق‌ترین کشورها در زمینه خودروسازی در سطح جهان بدل شود.

از سوی دیگر، العربیه به نگرانی کشورهای عرب منطقه از قدرت‌گیری ایران پس از لغو تحریم‌ها اشاره کرده است، در رأس کشورهای مخالف لغو تحریم‌ها، عربستان سعودی قرار دارد که بارها به شکل رسمی و غیررسمی از لغو تحریم‌ها ابراز نگرانی کرده است. اما این نگرانی‌ها چه دلایلی دارد؟ ایران به لحاظ جغرافیایی و استراتژیک وضعیت بسیار ایده‌آلی دارد. در صورت لغو تحریم‌ها و قدرت‌گیری سریع ایران، وضعیت کشورهای عرب منطقه دستخوش تغییراتی ناگزیر خواهد شد و بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی ایران را به کشورهای عرب ترجیح خواهند داد.