قدرت خرید پایین عامل اصلی پایداری رکود مسکن

قیمت‌ها به پایین‌ترین حد خود در چند سال گذشته رسیده، دولت به وعده خود در نهایی کردن مذاکرات هسته‌ای عمل کرده، بازار ماه‌ها ثبات را پشت سر گذاشته و تسهیلات بانکی نیز کم و بیش به مرحله نهایی خود رسیده‌اند، با این وجود اما در بازار خریدوفروش مسکن خبری از بازگشت رونق نیست. کنار هم قرار گرفتن این زنجیره باعث شده بسیاری از کارشناسان پاییز را پایان دوران رکودی به حساب بیاورند، پایانی که هرچند در سطح کلان گمانه زنی‌ها درباره‌اش آغاز شده اما هنوز در سطح پایینی بازار خبری از آن نیست. سرآغاز این گمانه زنی‌ها از صحبت‌های عقبایی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک آغاز شد. وی اعلام کرد همزمان با به پایان رسیدن ماه رمضان میزان معاملات مسکن در مرداد و شهریور بالا رفته و پیش‌بینی می‌شود این روند در پاییز نیز ادامه پیدا کند.

در شرایطی که بسیاری از کارشناسان خود را آماده می‌کردند پس از سال‌ها ناامیدی بار دیگر خبر از احتمال خارج شدن بازار مسکن از رکود دهند، اما به نظر می‌رسد شرایط هنوز به‌طور کامل برای آغاز این روند نهایی نشده است. با وجود اینکه مقامات وزارت راه و شهرسازی با برنامه‌ریزی‌های مختلف تلاش را بر این گذاشته‌اند که قدرت خرید متقاضیان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل تعیین‌کننده در کاهش روند خریدوفروش ارتقا یافته و بار دیگر به سطح عادی قیمت‌ها بازگردد، به نظر می‌رسد هنوز شرایط لازم برای این موضوع فراهم نشده باشد.

گفت‌وگوی خبرنگار «فرصت‌امروز» با مدیر یکی از بنگاه‌های معاملات ملکی در سطح شهر تهران نشان می‌دهد در طول چند هفته گذشته با توجه به نزدیک شدن به موعد پایان بسیاری از قراردادهای رهن و اجاره حضور مردم در بنگاه‌ها برای تمدید این قراردادها انجام می‌گیرد. امیری به‌عنوان یکی از کارشناسان فعال در این عرصه در گفت‌وگو با «فرصت امروز» بر این موضوع تأکید کرد و گفت: مانند تجربه سال‌های گذشته بخش قابل توجهی از تمرکز بازار در ماه‌های شهریور و مهر مربوط به بازار رهن و اجاره می‌شود و هنوز نمی‌توان تغییری عمده در خریدوفروش مشاهده کرد.

بـه گـفـتـه وی، بخش قابل‌توجهی از متقاضیان خرید مسکن که در طول هفته‌های گذشته به بنگاه‌ها مراجعه کرده‌اند، پس از مشاهده شرایط بازار، سرانجام به دلیل نداشتن منابع مالی لازم نتوانسته‌اند خرید خاصی انجام دهند. امیری افزود: به نظر می‌رسد با وجود اینکه قیمت‌ها در طول ماه‌های گذشته به‌طور میانگین 10 تا 15 درصد کاهش پیدا کرده و به کف خود در ماه‌های گذشته رسیده است، اما هنوز فاصله معناداری بین قدرت خرید مردم و شرایط بازار وجود دارد و این خلل باید به‌وسیله سیاست‌های دولت پر شود.

در طول دو سالی که از عمر وزارت راه و شهرسازی دولت یازدهم می‌گذرد، یکی از اصلی‌ترین مسائلی که وزیر راه تلاش کرده برای آن چاره پیدا کند، پر کردن همین فضای خالی میان قیمت‌های بازار و قدرت خرید مردم بوده است. با وجود تمام این تلاش‌ها و البته موافقت شورای پول و اعتبار با صادر کردن وام‌های 80، 60 و 50 میلیون تومانی از سوی بانک‌ها، هنوز این فاصله چند‌ساله پر نشده است.

البته بالا رفتن ناگهانی سطح قیمت‌ها باعث شده آخوندی خود نیز به این امر واقف باشد که وام 80 میلیونی نمی‌تواند نقش قابل توجهی در بالا بردن قدرت خرید مردم در کلانشهری مانند تهران داشته باشد و می‌توان در بهترین حالت روی اثرگذاری این وام در دیگر شهرهای کشور حساب ویژه باز کرد. با وجود تمام این گمانه‌زنی‌ها، اما به نظر می‌رسد آنچه بیش از هر مسئله دیگری اهمیت دارد، نبود توان مالی لازم برای متقاضیانی است که نیاز واقعی داشته و بار اصلی خروج از رکود را به دوش می‌کشند.

شفافیت سیاست‌های دولتی، اصلی‌ترین راهکار برای عبور از رکود

یک کارشناس مسکن معتقد است آنچه در طول ماه‌های گذشته باعث شده بازار مسکن نسبت به عبور از دوران رکود تردید داشته باشد نبود سیاست‌های دقیق و بلندمدت دولت در این زمینه است.

کیوان شادمان در گفت‌وگو با «فرصت امروز» با بیان این مطلب تصریح کرد: هرچند در طول دو سال گذشته التهابات اضافی در بازار ایران گرفته شده و قیمت‌ها به ثبات رسیدند، اما مشخص نبودن سیاست‌های دولت برای آینده کشور پس از تحریم هنوز مردم را برای ورود پرقدرت به این عرصه نگران می‌کند. وی اضافه کرد: اینکه با باز شدن فضای دوباره برای صادرات چه میزان منابع ارزی وارد کشور می‌شود، چگونه از آنها استفاده خواهد شد و تا چه حد می‌توان به رشد اقتصادی امیدوار بود سوال‌هایی است که مردم را برای تصمیم‌گیری‌های بلندمدت دچار تردید می‌کند.

شادمان درباره پیش‌بینی‌ها از آینده بازار در طول ماه‌های آینده نیز گفت: هر سال ما شاهد این بوده‌ایم که بخش قابل توجهی از معاملات مسکن در ماه‌های پایانی سال به‌طور خاص بهمن و اسفند صورت می‌گیرد، زیرا مردم می‌خواهند قبل از فصل تغییرات اقتصادی سال جدید وضعیت معاملات خود را ثبات بخشند اما این روند نیز نمی‌تواند به خروج قطعی از رکود کمک کند و باید برای آن چاره‌ای دیگر اندیشید. با وجود تمام خوش‌بینی‌ها شاید یک ضلع از پازل مهم دولت در حرکت دادن بازار مسکن از شرایط رکودی به رونق باقی مانده باشد و آن ترمیم قدرت خرید مردم است. تا زمانی که نتوان این فاصله معنادار میان قدرت خرید و بازار را پر کرد شاید عبور از رکود نیز میسر نباشد. با وجود آن اما به نظر می‌رسد در فصل‌های پاییز و زمستان اوضاع مسکن قدری بهتر از شرایطی باشد که در ماه‌های داغ سال رقم خورد.