طلای سیاه در زمهریر رکود

بسیاری از فعالان اقتصادی، نفت را طلا می دانند چراکه گرچه سیاه رنگ است، اما همیشه قیمت هایی طلایی والبته نجومی دارد ولی مدتی است بازارهای نفت از روزهای درخشان خود فاصله گرفته اند. رکود در بازارهای نفتی و کاهش جهانی قیمت نفت، صادر کنندگان عمده نفت جهان را واداشته به فکر چاره اندیشی برای حل این مشکل باشند.

در این میان، ایران به سبب شرایط استثنایی خود، وضعیتی پیچیده دارد. این کشور اخیرا از وضعیت تحریم های جهانی خارج شده است. در نتیجه، برخلاف سایر کشورهای صادر کننده که تا پیش از این درگیر محدودیت های صادراتی نبودند، روندی رو به رشد را تجربه می کند.

اگرچه رقم رشد ایران طی ماه های اخیر و پس از مدت ها تلاش برای بازسازی مجدد دوران پیش از تحریم به 3.7میلیون بشکه در روز رسیده است. اما این رقم هنوز هم نسبت به سال های پیش از تحریم رقم بزرگی محسوب نمی شود. با این وجود، همین میزان پیشرفت برای اقتصاد نفت محور ایران که برای تامین بودجه خود به نفت و درآمدهای نفتی وابستگی دارد، امیدبخش است.

اکنون و در شرایطی که زمزمه هایی مبنی بر طرح فریز نفتی به گوش می رسد، گمانه زنی هایی درخصوص عدم تمایل این کشور برای پیوستن به این طرح وجود دارد.

ایران و شرایطی که متفاوت است

نشریه بلومبرگ با اشاره به تحولات اخیر در ایران طی ماه های گذشته، به عدم الزام و بی میلی مقامات ارشد نفتی ایران برای پیوستن به طرح فریز نفتی اشاره کرده است. براساس گزارش این نشریه، ایران در حال بازسازی نظام آسیب دیده و متشنج نفتی خود است که در دوران تحریم متحمل خساراتی پرشمار شد. بنابراین پیش بینی می شود مقامات ارشد انرژی در این کشور تمایل چندانی برای درپیش گرفتن سیاست های فریز نفتی نشان ندهند.

این نشریه در گزارشی دیگر ضمن اشاره به اظهارات وزیر نفت ایران درخصوص تمایل این کشور برای بازگشت به دوران پیش از تحریم می نویسد: شرایط ایران با سایر کشورهای اوپک، شامل روسیه، عربستان، مکزیک و. . . تفاوت هایی آشکار دارد. این تفاوت ها باعث می شود تصمیم گیری های ایران نیز با این کشورها همسو نباشد. روزنامه دوحه پست با تیتر خبری «ایران به فریز نمی پیوندد» حکمی خبری و قطعی درخصوص تصمیم های آتی ایران صادر کرده است.

این نشریه با در نظر گرفتن رویکردهای چندماه گذشته مقامات ایران و مصاحبه های منتشر شده آنان، به گردهمایی پیشین سفرای اوپک اشاره و نتیجه گیری می کند ایران این بار نیز مخالف تمام قد تصمیم های سران اصلی اوپک و به ویژه عربستان سعودی خواهد بود. ایستادگی ایران برای رسیدن به شرایط مطلوب پیشین از دید دوحه پست نوعی جنگ سرد علیه موضع گیری های اخیر عربستان علیه خروج ایران از شرایط تحریم نیز تلقی می شود.

تردیدهایی درخصوص طرح فریز نفتی

نشریه گاردین با دیدگاهی هوشمندانه به بررسی این موضوع پرداخته که آیا طرح فریز نفتی تاثیری قابل توجه بر بازارهای جهانی خواهد داشت؟ در بخشی از این گزارش با اشاره به مخالفت آشکار ایران نسبت به تصمیم گیری های دیگر کشورهای صادر کننده نفت و تنش در روابط بین ایران و عربستان این پرسش مطرح شده که پافشاری کشوری چون عربستان برای کاهش صادرات یا فریز نفتی تا چه حد اثر گذار است؟ گمانه زنی هایی درباره این موضوع وجود دارد که تلاش عربستان نوعی ژست نمادین برای صمیمیت بین کشورهای عرب منطقه و ایجاد همبستگی بیشتر برای مخالفت های آشکار و نهان با سیاست های ایران در
منطقه است.

نشریه فینانیکال تایمز نیز در گزارشی نوشت: اگر ایران به کاهش بهای نفت یا سیاست های فریز نفتی تن دهد، باز هم اطمینانی درخصوص موفقیت چنین طرح هایی وجود ندارد. ایران در مورد طرح فریز نفتی اجباری ندارد، از سوی دیگر اصراری نیز ندارد.

با این حال اگر ایران نیز برای پیوستن به این طرح موافقت خود را ابراز کند، نمی توان امیدوار بود چنین طرحی به سرانجام دلخواه اعضای اوپک برسد. این در حالی است که ایران ماه هاست برای رسیدن به جایگاه طلایی دوران پیش از تحریم ها تلاش می کند و اجرای چنین طرح هایی به طور آشکار روند پیشرفت این کشور را دستخوش تغییر و مختل خواهد کرد.

پایگاه خبری جهان نفت بین الملل نیز می نویسد: کشورهای عضو اوپک در تلاشند از طریق فریز نفتی بابی جدید برای حل مشکلات نفت بگشایند، در سوی دیگر این تلاش ها ایران قرار دارد. کشوری که به عنوان یکی از چهره های شناخته شده صادر کننده نفت در خاورمیانه و جهان، اکنون پس از ماه ها تلاش به نرخ تقریبی 80 درصد از موفقیت دوران پیش از آغاز تحریم نزدیک شده است. از دست دادن چنین غنیمتی، آن هم در شرایطی که امید قطعی برای موفقیت طرح فریز نفتی وجود ندارد، چندان ساده نخواهد بود و نمی توان از ایران انتظار همکاری داشت.