صادرات نفت کوره بی‌رمق‌تر از همیشه

صادرکنندگان نفت کوره از عرضه نفت کوره در بورس و رینگ بین‌الملل به دلیل شفافیت قیمت و دسترسی آسان برای تهیه محموله رضایت دارند اما کاهش قیمت نفت و سیاست‌گذاری غلط در قیمت‌گذاری ماهانه نفت کوره، شرایط را برای صادرکنندگان سخت و حتی زیان‌آور کرده و موجب انباشت آن در مخازن شده است. ابتدای امسال بود که با توجه به پیشرفت مذاکرات هسته‌ای، وزارت نفت برنامه‌ریزی برای عرضه محصولات قابل عرضه در بورس را در دستور کار خود قرار داد. در همین راستا گفت‌وگوهای مدیر اموربین‌الملل شرکت ملی نفت ایران و سازمان بورس برای عرضه نفت کوره در بورس انرژی به‌طور جدی آغاز شد.

به دنبال طرح این مسئله، اوایل مردادماه امسال سید‌علی حسینی، مدیرعامل بورس انرژی از عرضه نفت کوره سانتی استوکس 380 شرکت ملی نفت ایران در رینگ داخلی بازار فیزیکی این بورس خبر داد و اعلام کرد: پیرو پذیرش این کالا در تاریخ 23 مرداد‌ماه 93، با هماهنگی‏ انجام شده‎ با شرکت ملی نفت ایران، مدل معاملاتی ویژه‏‌ای جهت عرضه نفت کوره این شرکت با محل‏های تحویل متفاوت طراحی شده است.

البته در نخستین عرضه نفت کوره شرکت ملی نفت ایران، 16 هزار و 456 تن از این کالا با چهار محل‌ تحویل متفاوت عرضه شد، به‌طوری که تامین آن در چهار پالایشگاه صورت گرفت. 3872 تن نفت کوره با محل تحویل شرکت پالایش نفت تبریز، 5808تن با محل تحویل شرکت پالایش نفت اصفهان، 5808 تن با محل تحویل شرکت پالایش نفت اراک و 968 تن با محل تحویل شرکت پالایش نفت شیراز تعریف شد. نوع معامله این کالا برای رینگ داخلی به‌صورت نسیه و واریز 10 درصد از بهای تقریبی معامله از طرف خریدار به‌عنوان پیش‌پرداخت تعیین شد و قیمت پایه برای تمامی عرضه‎های مذکور نیز 6میلیون و 817 هزار و 857 ریال بر تن تعیین شد. 

بعد از عرضه نفت کوره در رینگ داخلی اواخر هفته گذشته، ٣۵ هزار تن نفت کوره در رینگ بین‌الملل بورس عرضه شد. نفت کوره ٣٨٠ سانتی استوک به منظور صادرات به خارج کشور و به‌صورت تحویل فوب (FOB) تعیین شد و تسویه آن به‌صورت ریالی پیش‌بینی شده است تا علاوه بر متقاضیان داخلی، شرکت‌های خارجی نیز خریدار باشند. نفت کوره عرضه شده در رینگ صادراتی از تولید تمام پالایشگاه‌های کشور است و برای نخستین‌بار در بورس انرژی برای رقابت بین خریداران و فروشندگان عرضه شد. در این باره فرزان گلچین، رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی به «فرصت امروز» می‌گوید: «عرضه نفت کوره در بورس گام مثبت برای شفاف‌سازی قیمت‌ها و سهولت در تهیه این محموله است اما مهندسی قیمت باید به‌گونه‌ای باشد که برای بخش‌خصوصی سود داشته باشد.»

وی با اشاره به کاهش قیمت نفت‌خام و تاثیر آن در بازار فرآورده‌های نفتی، می‌افزاید: «در حال حاضر در بحران به سر می‌بریم و بازار در حالت تعادل نیست ازاین‌رو عرضه 35 هزار تن نفت کوره تاثیر منفی در بازار صادرات نفت کوره خواهد داشت اگرچه عرضه و فروش نفت کوره در رینگ صادراتی منجر به شفافیت قیمت‌ها می‌شود اما شرایط امروز مساعد نیست و منجر خواهد شد که میزان صادرات این محصولات به خودی خود کاهش یابد.»

گلچین با بیان اینکه پالایشگاه‌ها باید محصولات خود را به بازار عرضه کنند، می‌گوید: «در قانون تجارت محصول با وجود مازاد آن عرضه می‌شود و تولیدکنندگان باید محصول خود را عرضه کنند اما شرایط کنونی بیانگر اشباع نفت کوره در بازار است ازاین‌رو اقدام صورت گرفته تاثیرگذاری چندانی را نخواهد داشت. از سویی در رینگ صادراتی نفت کوره شرکت‌های خارجی با شرایط مالی مناسب‌تر یک رقیب جدی برای بخش‌خصوصی خواهند بود، گرچه خرید از بورس کار راحتی نیست.»

در این باره حسین منیری دیگر عضو هیات‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی با استناد به گفته معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت از پر بودن مخازن نفت کوره خبر می‌دهد و به «فرصت‌امروز» می‌گوید: «تنها دو پالایشگاه تهران و اصفهان به دلیل داشتن مـجـتـمـع بنزین‌سازی، می‌توانند نفت کوره موجود را به بنزین و گازوییل تبدیل کنند اما با این وجود به دلیل نبود خریدار این محصول به وفور در بازار موجود است.»

وی معتقد است عرضه نفت کوره در بورس به دلیل مازاد این محصول صورت گرفته است. اگرچه شفافیت قیمت و ممانعت از ایجاد رانت از محاسن این کار است اما با توجه به کاهش شدید قیمت نفت‌خام وضعیت خریدوفروش نفت کوره دشوار است و از آنجا که قیمت‌گذاری ماهانه از سوی وزارت نفت بر محصولات نفتی صورت می‌گیرد، ازاین‌رو اقبال برای خرید نفت کوره کاهش یافته است.

منیری بر این باور است که باید قیمت عرضه این محصول برای خریداران کاهش یابد تا انگیزه برای خرید ایجاد شود.