دخل و خرج شهروندان جور است؟

یکی از شاخصه‌های رفاه اجتماعی، متوسط میزان درآمد افراد جامعه است. درواقع میزان درآمد افراد و در نتیجه دسترسی آنها به انواع امکانات رفاهی، تا حدودی وضعیت اقتصادی جامعه را مشخص می‌کند. بنا بر شاخصه‌های سازمان بین‌المللی کار (ILO) برخی کشورها در رده‌های بالای اعطای دستمزد و برخی در پایین‌ترین حدود اعطای دستمزد قرار دارند.

کشورهایی چون ایالات متحده، فرانسه، بلژیک، کره جنوبی وکانادا بالاترین نرخ‌های دستمزد و کشورهایی چون افغانستان، آلبانی، الجزایر و آنگولا پایین‌ترین نرخ‌های دستمزد در جهان را به نام خود ثبت کرده‌اند. پژوهش‌های متعدد اقتصادی نشان می‌دهند نرخ دستمزد اقشار مختلف یک جامعه به اشکال مستقیم و غیرمستقیم اثراتی مهم در وضعیت توسعه و رشد اقتصادی کشورها خواهد داشت.

حتی در برخی موارد می‌توان با توجه به وضعیت دستمزد و حقوق اقشار مختلف، وضعیت توسعه یافتگی و توسعه‌نیافتگی کشورها را تخمین زد. آمارهای جهانی نشان می‌دهند، وضعیت تعیین دستمزد در بسیاری از کشورهای توسعه‌نیافته و محروم بسیار ناعادلانه است و همین موضوع کند شدن چرخش در مسیر توسعه را مضاعف می‌کند.

سخاوتمندی عجیب استرالیا

براساس گزارش بخش اقتصادی خبرگزاری سی‌ان‌ان، در بین کشورهای توسعه‌یافته جهان، استرالیا رکورد بالاترین دستمزد اقشار پایین را به خود اختصاص داده. به عبارتی واضح تر، پایین‌ترین دستمزدهای افراد شاغل در استرالیا، نسبت به بالاترین دستمزدها در بسیاری از کشورهای دیگر بسیار سخاوتمندانه و سطح بالاست. کارگران استرالیایی به طور خالص در هر ساعت 10.38دلار دریافت می‌کنند که پس از کسر مالیات به رقم حدودی 9.54 دلار می‌رسد.

این در حالی‌است که در بسیاری از کشورها این رقم به مراتب پایین‌تر است. برای مثال در ایالات متحده، درآمد کارگران در هر ساعت رقمی در حدود 6.26دلار است. درواقع با یک حساب ساده می‌توان دریافت که یک کارگر ساده استرالیایی با داشتن دوفرزند و شش ساعت کار در هفته می‌تواند به منطقه امن بالاتر از خط فقر برسد. در مقابل، در ایالات متحده یک کارگر برای عبور از خط فقر نیاز به 50 ساعت کار در هفته و در جمهوری چک 70 ساعت کار احتیاج خواهد داشت.

کشورهایی بدون قانون دستمزد

اگرچه وضعیت دستمزد افراد تا حد زیادی به مسائل قانونی و شیوه تصمیمات دولتی مرتبط می‌شود، اما برخی کشورها قانون واضحی برای شیوه دستمزد دهی تعیین نکرده‌اند و اساسا حد، تعرفه و مرز مشخصی برای حقوق ثابت افراد در نظر نگرفته‌اند. چنین تاکتیکی کاملا متعارض با تاکتیک بسیاری از کشورهاست که بر سر تصویب دستمزد‌ها جنجال‌ها و معضلاتی متعدد را تجربه می‌کنند.

کشوری چون ایالات متحده بارها در خصوص قوانین ایالتی و فدرال دچار چالش شده و به اجماع نظر در خصوص دستمزد کارگران در ایالات مختلف دست نیافته است. با این حال به نظر می‌رسد برخی کشورها به خوبی با وضعیت بی‌قانونی در خصوص دستمزد کنار آمده باشند.

سوئد یکی از کشورهای شمالی اروپاست که هیچ مرزی برای حداقل دستمزد قائل نشده است، تقریبا تمامی شهروندان این کشور یا جزو 60 اتحادیه کارگری سوئد هستند یا به 50 سازمان کارفرمایان این کشور وابستگی دارند. بنابراین دستمزد شناور و توافقی افراد در این کشور مسئله‌ای عادی و طبیعی تلقی می‌شود. اگرچه قوانین سوئد ساعات کاری را به 40 ساعت محدود کرده و کارفرمایان را موظف دانسته است به کارمندان خود 25 روز مرخصی با حقوق در سال اعطا کنند.

دانمارک از جمله کشورهایی‌است که با وجود عدم قانون مشخصی برای حداقل دستمزد، به شکلی نانوشته و اتوماتیک مبلغ حداقل 20 دلار را رعایت می‌کند. درواقع بدون آنکه هیچ تعرفه مشخصی در خصوص حداقل حقوق افراد وجود داشته باشد، کارفرمایان در اغلب موارد از خط 20 دلار پایین‌تر نمی‌روند. این توافق نانوشته شاید محصول فضای سالم و پر اعتماد بین کارمندان و کارفرمایان باشد.

ایسلند از نام‌های پر تکرار در بین بی‌حاشیه‌ترین کشورهای جهان است. کشور مردمی شاد، با کمترین آمار جرم و جنایت و فرهنگ شهروندی بسیار بالاتر از حد عادی. تمامی این موارد دست به دست هم داده تا نیاز به تعیین قوانین کاری خشن، اساسا بی‌مورد به نظر برسد و توافق ضمنی در محیط کار به مسئله‌ای روزمره بدل شود. با این حال اغلب کارگران ایسلندی برای آشنایی با حقوق خود و حمایت از یکدیگر عضو اتحادیه‌های کارگری هستند و بنا بر آمارهای موسسه گالوپ، این اتحادیه‌ها کارکرد مثبتی در روند تعیین حقوق کارگران دارند.

نروژ یکی دیگر از کشورهای شمالی اروپاست که تمایلی برای تعیین حداقل میزان دستمزد از خود نشان نداده است. براساس آمارهای جهانی، نروژی‌ها از بالاترین نرخ‌های امنیت شغلی، تعطیلات کافی و شادی در محیط کار برخوردارند و کمترین میزان شکایات شغلی را به خود اختصاص داده‌اند.

با این حال در این کشور میزان دستمزد بر حسب مهارت‌های حرفه‌ای تا حدودی متغیر است. در واقع افرادی که در حوزه‌های کشاورزی، حمل‌و‌نقل، ساخت‌و‌ساز و برخی موارد مشابه، دوره‌های تخصصی گذرانده باشند یا مهارت فنی ویژه‌ای نشان دهند، بین 16 تا 21 دلار اضافه دستمزد ساعتی خواهند داشت.