خواسته‌های بخش خصوصی از گمرگ

 اگر چه به نظر می‌رسد گمرک به‌عنوان سازمانی اجرایی در بخش اقتصادی کشور تنها دروازه ورود و خروج کالا است اما سهم کمی در این بخش ندارد. یکی از سازمان‌هایی است که در تخلفات در حوزه بازرگانی همیشه مطرح بوده و برخی هم ناکارآمدی و نداشتن حضور قوی این سازمان را به روز نبودن آن عنوان کرده‌اند. نایب رییس کمیسیون تجارت در اتاق تهران در آستانه روز جهانی گمرک با مثبت ارزیابی‌کردن فعالیت یک سال اخیر این سازمان به «فرصت امروز» می‌گوید: گمرک ایران تا پیش از سال 1384 به جاهای خوبی رسیده بود و ما جزو 10 کشور اول در جهان بودیم، اما در دولت نهم و دهم این جایگاه از دست رفت.

مجیدرضا حریری، به اولویت‌هایی که دولت باید در برنامه‌اش برای گمرک داشته باشد، اشاره کرده و می‌گوید: به نظرم یکی از کارهایی که دولت باید در برنامه داشته باشد، این است که بگوید در این 10‌سال گذشته چه بلایی بر سر این سازمان آورده‌اند که زمانی که به دولت یازدهم رسید، به یک ویرانه تبدیل شده بود. ویرانه‌ای که ماحصل تخلفات بزرگ سال‌های اخیر بود. وی با بیان اینکه تخلفات از قبل هم انجام می‌شد ولی در دهه گذشته به اوج خودش رسید، تاکید می‌کند: تضمینی نیست که باز هم انجام نشود.

حریری از این رو تغییرات اخیر در گمرک را مثبت و در جهت کاهش و پیشگیری از تخلفات در آینده عنوان کرده و ادامه می‌دهد: اقدامات اخیر گمرک، حذف چهره به چهره، ماموران گمرک و ارباب رجوع و رفتن به روش الکترونیکی، پنجره تجاری و اظهارنامه گمرکی...  همه و همه ما را به داشتن یک گمرک با آینده خوب امیدوار می‌کند. عضو اتاق مشترک ایران و چین با بیان اینکه بخشی از این کارها انجام شده و برخی در حال انجام است، گمرک را یک سازمان اجرایی عنوان کرده و ادامه می‌دهد: گمرک تصمیم گیرنده نیست و بخشنامه‌های سازمان‌های مختلف را اجرا می‌کند و اگر سازمان‌ها نتوانند با اصلاحاتی که در گمرک در حال انجام است، خودشان را تطبیق دهند ما شاهد کارآمدی بالا از جانب گمرک کشور خواهیم بود. 

عضو اتاق تهران تصمیم‌گیری سازمان‌های قرنطینه گیاهی، استاندارد، توسعه تجارت، بانک مرکزی، ستاد مبارزه با مواد مخدر و... را مرتبط با عملکرد گمرک می‌داند و توضیح می‌دهد: گمرک مجری برنامه‌های آنهاست و تا زمانی که یک روح هماهنگی بین این سازمان‌ها پیش نیاید، اینکه گمرک در حال اصلاح خودش است، در واقع بخشی از ماجرا اصلاح می‌شود، در حالی که بخش اصلی کار این است که وظایفی که برای گمرک گذاشته می‌شود، آنچه را که خود گمرک طراحی کرده است، متوقف نکند. 

به گفته مجیدرضا حریری اگرچه از گمرک مطلوبی که تا پیش از یک دهه قبل داشتیم، فاصله داریم اما به یک عزم بین سازمانی نیاز داریم تا روند رو به رشد گمرک متوقف نشود.  عضو اتاق تهران بخشی از مشکلات در ساختار گمرک را نتیجه ساختار اقتصادی در کشور می‌داند، او در توضیحات بیشتری می‌گوید: مسائلی مثل ثبت سفارش، استاندارد، قـــرنطینــه‌هـای گیــاهــی، حــواله‌های ارزی، خـدمات بندری، ارتباطاتی که با دنیا گسسته است و اگر برقرار شود در لوپ مقررات بین‌المللی قرار می‌گیرد و... همه و همه نه تنها به دست گمرک که به اصلاح دیگر سازمان‌های مرتبط با این سازمان نیز بستگی دارد. 

گمرک در قاچاق مقصر نیست

آنچه در سال‌های اخیر بیش از همه نوک پیکان اتهام را به سوی گمرک نشانه رفته است، پیدا کردن مقصر اصلی در قاچاق است و به تبع آن عموما تغییر و اصلاحات گمرکی در جهت الکترونیکی شدن را یکی از اقداماتی می‌دانند که به کاهش و پیشگیری از قاچاق منجر خواهد شد. اما عضو کمیسیون اموراجتماعی در اتاق ایران حرف‌های دیگری دارد. وی با بیان اینکه مسائل متعددی در ناکارآمد جلوه دادن گمرک دخالت دارند، نقش این سازمان را در رشد قاچاق موثر نمی‌داند و به «فرصت امروز» می‌گوید: قاچاق و گمرک ارتباط مستقیمی با هم ندارند و به همین دلیل هم ارتقای سطح و امکانات گمرک به کاهش قاچاق منجر نمی‌شود.

سیدحسین معروف ادامه می‌دهد: به نظر من دولت و مسئولان آدرس قاچاق را اشتباه می‌دهند و نه در گمرک کارآمد و نه درگلوگاه‌های نیروی انتظامی می‌توان با قاچاق مبارزه کرد. به گفته وی تنها کنترل حساب‌های مالی و بانکی می‌تواند قاچاق را ردیابی کند. عضو اتاق بندربوشهر می‌افزاید: قاچاق فرآیند ناسالمی است که با پول کثیف انجام می‌شود و گردش 40 میلیاردی قاچاق قاعدتا باید توسط یک شبکه یا سیستم بانکی پشتیبانی شود و گمرک در این ماجرا بی‌تقصیر است. وی ادامه می‌دهد: باید قاچاق را از پیشانی گمرک برداریم تا بتوانیم برای پیدا کردن متخلفان آدرس را درست برویم. 

ایــن فعــال بــازرگانی بخش‌خصوصی امکانات فعلی گمرک را مثبت و روند آن را رو به رشد می‌داند. وی الکترونیکی‌کردن امور گمرکی را یکی از بهترین اقدامات این سازمان عنوان کرده و می‌گوید: نباید فکر کنیم با این کار می‌توانیم اشخاص و متخلفان را کنترل و شناسایی کنیم و از قاچاق نباید غفلت کنیم. 

به گزارش «فرصت امروز»، روز جهانی گمرک هر ساله در 26 ژانویه برابر با 6 بهمن گرامی داشته می‌شود و دبیر‌کل سازمان جهانی گمرک بنا بر تحولات در جهان شعاری را به‌عنوان الگویی برای گمرکات در جهان معرفی می‌کند. شعار امسال، مدیریت هماهنگ مرزی، رویکردی جامع برای ارتباط ذی‌نفعان نام‌گذاری شده است.

مسعود کرباسیان رییس کمرگ ایران در آستانه این روز در پیامی به اقدامات اخیر این دستگاه اشاره کرده و آورده است: كاهش زمان ترخیص كالا از 26 روز به سه روز در رویه واردات و از هفت روز به یک روز و كمتر از آن، در رویه صادرات و ترانزیت كه با اجرای سامانه اظهار از راه دور صورت گرفته، در كنار سایر تسهیلات و اقداماتی كه بهبود انجام امور گمركی ذی نفعان در گمرك را در پی داشته، به نوبه خود در خور تحسین و تمجید است. به همین دلیل، اینجانب وظیفه خود می‌دانم كه از همه همكاران زحمتكش، دلسوز و صبور خود قدردانی کنم، هر چند كه تا رسیدن به وضعیت مطلوب، یعنی شرایطی كه صاحبان كالا و فعالان اقتصادی بتوانند به طور كامل و در كمترین زمان، تشریفات گمركی را با استفاده از امكانات الكترونیكی و بدون حضور فیزیكی انجام دهند هنوز فاصله داریم.